Wanneer grote zwermen vogels het toekomstige windpark Ecowende - zo’n 53 kilometer voor de Nederlandse kust bij Wijk aan Zee - naderen, kunnen windturbines automatisch worden stopgezet of vertraagd. Om vogelsterfte door botsingen te voorkomen, werd Robin Radar Systems door de ontwikkelaar van het windpark gevraagd om een radarsysteem te leveren en dat te combineren met een alarmsysteem, camera en software, dat uiteindelijk op de Noordzee zal worden ingezet.
Juiste balans
“Hiermee kunnen ze op drukke momenten tijdens de vogeltrek de turbines real-time stilleggen. Met deze tools kunnen operators de juiste balans vinden tussen het maximaliseren van de energieproductie van het windpark en tegelijkertijd het minimaliseren van het risico op botsingen met vogels of vleermuizen”, zegt Sibylle Giraud, VP wind, milieu en burgerluchtvaart bij Robin Radar Systems.
Impact verkleinen
Er worden momenteel meer windparken gebouwd dan ooit tevoren. Alleen al het Nederlandse deel van de Noordzee had eind 2023 een totale opwekcapaciteit van 4,7 gigawatt. “De exponentiële groei van windparken in Nederland is enorm. De hoeveelheid investeringen in Europa en wereldwijd is ongekend”, zegt Giraud. Volgens haar bedrijf is er een dringende noodzaak om de impact van windmolenparken op vogels en vleermuizen te verkleinen en dood door botsingen te voorkomen. Dat houdt in: monitoren en stopzetten als vogels of vleermuizen de turbinebladen naderen. “Er is een groot risico op botsingen. Veel vogels migreren ‘s nachts, hebben geen zicht en vliegen ter hoogte van de turbines. Dan kunnen er botsingen plaatsvinden, ook met beschermde vogelsoorten”, zegt ze.
Moeilijk in te schatten
Meten hoeveel vogels en vleermuizen tegen turbinebladen botsen is lastig. Verschillende onderzoeken – meestal uitgevoerd bij windparken op land in de VS – schatten dat jaarlijks tussen de 140.000 en 679.000 vogels sterven als gevolg van botsingen met windturbines. In andere onderzoeken lopen de schattingen uiteen van vier tot achttien gedode vogels per turbine per jaar. Vooral jan-van-gents zouden zich te pletter vliegen tegen de rotors. Een studie van de internationale koepel van natuurorganisaties IUCN concludeerde dat de meeste schattingen van botsingen met zeevogels tot nu toe gebaseerd zijn op theorie en niet op empirisch bewijs, vanwege de moeilijkheden bij het monitoren en verzamelen van karkassen op zee. Over de sterfte van vleermuizen bestaan vrijwel geen betrouwbare gegevens, maar het is duidelijk dat windparken ook een gevaar vormen voor migrerende vleermuizen.
Sterfte terugdringen
Om vogelsterfte te voorkomen en te vermijden is door radar ondersteunde stopzetting zeer effectief gebleken, zo blijkt uit onderzoek in Portugal. Vijf jaar lang stierven er tijdens de vogeltrek in de herfst bijna geen vogels. De perioden dat de turbines stilstonden varieerden van 0,2 tot 1,2 procent van de tijd dat het windpark jaarlijks in bedrijf was. IUCN stelt dat een combinatie van detectie van camera’s en radarsystemen, gecombineerd met geautomatiseerde analyse van de beelden door AI, en gevolgd door stopzettingen, effectief kan zijn in het terugdringen van de vogel- en vleermuissterfte bij offshore windmolenparken. Dat is precies waar Robin Radar Systems en zijn partners MIDO en DHI naar streven.
Wereldprimeur
De drie bedrijven combineren hun geavanceerde detectiesystemen en data over diverse vogels en vleermuizen. Dat omvat de MAX vogel- en vleermuisradarsystemen van Robin Radar, de camera’s van het Deense bedrijf DHI, sensoren met de door kunstmatige intelligentie (AI) aangestuurde soortenherkenning MUSE, en een drijvend platform van het Spaanse bedrijf MIDO. Dat wekt golfenergie op en levert alle benodigde stroom die de systemen nodig hebben. De technologieën zullen worden ingezet bij het Nederlandse offshore windpark Ecowende, een joint venture van Shell, Eneco en Chubu. Eind dit jaar zal het drijvende platform met het vogel- en vleermuismonitoringsysteem operationeel zijn. Het drijvende platform zal worden gebruikt voor basislijnmonitoring. Het wordt het eerste drijvende systeem ter wereld met een dergelijke radar. Zodra het windpark van Ecowende operationeel is, wordt het monitoringsysteem aan de windturbines gekoppeld.
Volg Change Inc. ook via WhatsApp.
Toonaangevend in het volgen van kleine objecten
Robin Radar is toonaangevend in de technologie voor het volgen en classificeren van kleine objecten en groeit snel. In zes jaar tijd groeide het bedrijf van zeventien naar honderdzestig medewerkers. De geavanceerde 3D-vogeldetectieradars in combinatie met de AI-softwarealgoritmen van DHI kunnen vogels en vleermuizen in het luchtruim nauwkeurig identificeren en monitoren. Dezelfde radar die wordt ingezet op het drijvende platform bij Ecowende is met succes ingezet in de luchtvaartsector, bijvoorbeeld op tal van luchthavens en onshore en offshore windmolenparken. Tegenwoordig werkt Robin Radar over de hele wereld voor de belangrijkste partijen in de windenergie, van Chili tot Australië.
Waarschuwing creëren
“Onze MAX-radar zendt een signaal uit. Alles in de lucht reflecteert dat signaal", zegt Sibylle Giraud van Robin Radar. "We kunnen een signaal tot op vleermuisniveau detecteren. We kunnen een volledig inzicht geven in het gedrag van vogels en vleermuizen en kunnen vogelpatronen in een specifiek gebied volgen, zodat exploitanten van windparken actie kunnen ondernemen. Wij creëren de waarschuwing, zodat ze de turbine kunnen stopzetten. Of dat ook gebeurt, wordt bepaald door de intensiteit en het aantal vogels of vleermuizen. Je gaat de turbine niet stoppen omdat er één vogel aankomt tijdens een drukke vogeltrek. Wat een aanvaardbaar risiconiveau is, wordt bepaald door de overheid of de windparkeigenaar. Over het algemeen is vogeltrek het grootste risico. Die kan de radar vrij eenvoudig observeren en volgen.”
Kijk hier hoe de techniek van Robin Radar werkt:
Beschermde vogelsoorten
Het systeem kan zelfs tot in zekere mate vaststellen of de naderende vogels beschermde soorten zijn “In principe weerspiegelt het systeem de lichaamsmassa van het doelwit. Een kleine zangvogel kan op een afstand van 2 tot 3 kilometer worden waargenomen. Een gans op 5 of 6 kilometer afstand van de radar, afhankelijk van de weersomstandigheden. Dat is best een behoorlijke afstand”, zegt Giraud. Wanneer deze gegevens worden gecombineerd met waarnemingen van de DHI-camera, kunnen specifieke vogelsoorten worden geïdentificeerd. Samen zorgen ze voor dubbele controle en validatie.
Bewegen is een uitdaging
Robin Radar wil zijn systeem over de hele wereld inzetten. Veel landen die nieuwe offshore windparken installeren, kunnen hiervan profiteren, stelt Giraud. “De kwaliteit van de data die we uit ons MAX-systeem moeten halen, kan behoorlijk indrukwekkend zijn. Het is ook een uitdaging, omdat radar en beweging niet hand in hand gaan. Je hebt een zeer stabiel platform nodig. We hebben eerder aan drijvende turbines gewerkt, maar nog nooit aan drijvende platforms”, zegt ze.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
