Om klimaatverandering tegen te gaan moet Nederland massaal van het gas af. Omdat gebouwen 37 procent van alle energie gebruiken en 15 procent van alle CO2 uitstoten (CBS), moeten huizen anders verwarmd gaan worden. In 2050 zullen alle woningen van het aardgas af zijn. In het programma Versnelling verduurzaming Gebouwde Omgeving is als doel gesteld dat in 2030 al een half miljoen bestaande woningen op een warmtenet aangesloten moeten zijn. Daarna moet dit aantal groeien tot 2,6 miljoen in 2050.
Reuzenwaterkoker
Dordrecht is al in 2014 gestart met de aanleg van een warmtenet – ook wel stadsverwarming genoemd. Zo’n net bestaat uit kilometers lange buizen en leidingen waardoor warm water stroomt, dat aangesloten huizen en bedrijven via een warmtewisselaar in de meterkast verwarmt. Tot nu toe werd het water in de Dordtse buizen alleen verwarmd met restwarmte uit de afvalverbrandingsovens van HVC. Als het ’s winters te koud werd, of bij een storing, sprong voorheen een gasgestookte back-upcentrale bij. Die centrale is nu vervangen door een elektrische boiler, die met groene stroom water verwarmt. Een soort reuzenwaterkoker. Die dient ook als buffer om overschotten aan groene stroom uit zon en wind op te slaan in een enorme watertank.
Warmte uit rioolslib
Daarnaast vangt HVC nu ook warmte van zijn slibverbrandingsinstallatie op. De warmte die bij het drogen van rioolslib vrijkwam, werd voorheen door ventilatoren naar buiten geblazen. Het bedrijf heeft een manier gevonden om die warmte toch te gebruiken. Daar kunnen 7.000 woningen van verwarmd worden. Door de twee nieuwe bronnen wordt het net minder afhankelijk van afvalverbranding. Omdat Nederlanders hun huisvuil beter moeten scheiden en recyclen, zal er in de toekomst namelijk steeds minder afval worden verbrand. Daarom zoekt HVC ook naar andere bronnen, zoals aardwarmte uit diepe bodemlagen (geothermie) en warmte uit rivierwater (aquathermie). Die moeten in de toekomst het net verwarmen.
Zoeken naar nieuwe bronnen
Diederik Samsom, de rechterhand van eurocommissaris Frans Timmermans, feliciteert de regio met de primeur van het eerste gasloze warmtenet van Nederland. “De Drechtsteden hebben een koploperspositie in de warmtetransitie”, zegt hij. Het Dordtse warmtenet is nu 32 kilometer lang en verwarmt omgerekend zo’n 7.500 huizen. Uiteindelijk kan het net nog 20.000 woningen extra verwarmen en zullen alle gemeenten in de Drechtsteden erop aangesloten worden. Omdat de regio wordt doorkruist door rivieren, moet HVC gaan boren om het hoofdnet ook naar andere gemeenten te kunnen uitbreiden. Begin 2024 gaat het daarom een leiding onder de Beneden-Merwede door boren naar buurgemeente Sliedrecht.
Vooral warmte uit afval en biomassa
Nederland telt inmiddels zo’n 400 warmtenetten, die Stichting Warmtenetwerk in een overzicht bijhoudt. Volgens de laatste Monitor Verduurzaming Gebouwde Omgeving van RVO zijn er al 430.000 woningen op aangesloten. De warmte die de netten leveren is op dit moment slechts voor 38,5 procent duurzaam, heeft het Expertise Centrum Warmte berekend. Die duurzame warmte wordt voornamelijk geproduceerd in afvalverbrandingsovens en in biomassacentrales.
Huiseigenaren over de streep trekken
Tot nu toe verliep de aanleg van het warmtenet in Dordrecht relatief soepel. De gemeente heeft verordonneerd dat alle nieuwbouwwoningen er standaard op worden aangesloten. Ook zullen 6.000 huurwoningen van de regionale corporaties de komende vijf jaar aangesloten worden. Het probleem in de toekomst zit in de aansluiting van particulieren. Als in een straat niet genoeg huiseigenaren aangesloten willen worden, is het financieel niet haalbaar om daar een warmtenet aan te leggen. Om hen over de streep te trekken, moeten gemeenten duidelijk aangeven wanneer welke wijken een aansluiting kunnen krijgen. Anders gaan huiseigenaren zelf aan de slag met warmtepompen en andere duurzame oplossingen. “Dat kunnen we”, zegt de Dordtse wethouder Tanja de Jonge. “Binnen twee jaar moet duidelijk zijn in welke wijken we aan de slag gaan.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
