Speelse inzet ondernemer Jöbke Janssen: bordspel GigaWatt helpt energietransitie

“Het is een speelse manier om het bewustzijn te verhogen. Je kunt in het spel gelijk alle kolencentrales sluiten, maar dan kom je in de problemen. Dat vind ik leuke dingen die overeenkomen met de realiteit”, zegt Jöbke Janssen. Zelf een spel maken was een jongensdroom. Toen hij zijn zonne-energie leasebedrijf Solaris Industria verkocht aan wat nu Groendus is, en wiskundevrienden Milo van Holsteijn en Wouter Vink tijd wilden vrijmaken, grepen ze de kans om samen aan de slag te gaan. “Ik had het idee voor een bordspel. Samen bedachten we dat het over de energietransitie moest gaan en Milo en Wouter verdienen de credits voor hoe het spel uiteindelijk is geworden. Zij hebben de inhoud van het spel en de spelmechanismen ontwikkeld.”

Redacteuren Rianne Lachmeijer en Teun Schröder speelden GigaWatt ook zelf. Wat vonden zij ervan?

Hoe kan een bordspel bijdragen aan de energietransitie?

“Iedereen weet dat duurzaamheid een hot topic is. Tegelijkertijd denk ik dat een heleboel mensen nog niet concreet weten wat het betekent. En een spel is een manier om versimpeld tot bepaalde inzichten te komen. Vanaf het begin wilden we vooral een leuk spel maken. Niet een stoffig, te educatief spel dat mensen één keer spelen en daarna nooit meer. Dan heeft het geen impact. Net als Catan, Risk of Monopoly willen we dat mensen het leuk vinden om het spel vaker te spelen. Dat vinden we eigenlijk het allerbelangrijkste. En met dit onderwerp en de spelmechanismen die erin zitten komt die bewustwording vervolgens vanzelf.

Er zitten een paar elementen in het spel die de realiteit weerspiegelen. Maar je kunt er niet te veel van dat soort dingen in stoppen, want dan wordt het spel te complex. Ik denk dat we daarin een goede balans hebben gevonden. We hebben het natuurlijk vaak getest en merken dat mensen er enthousiast van worden. Ook mensen die zelf niet aan de energietransitie werken.”

Lees ook: Luchtvervuiling Nederland ondergeschoven kindje in klimaatdebat

Kun je een paar voorbeelden geven die overeenkomen met de realiteit?

“Bijvoorbeeld dat de elektriciteitsvraag en het elektriciteitsaanbod na elke beurt in balans moeten zijn. Dat is natuurlijk waarheidsgetrouw. Een ander voorbeeld is dat de elektriciteitsvraag extreem oploopt. Als je honderd jaar geleden vergelijkt met vandaag dan zie je dat de vraag exponentieel stijgt. En door elektrificatie gaat dat alleen maar meer toenemen. Steeds meer auto’s worden elektrisch en steeds meer industrieën elektrificeren. Die acceleratie hebben we nagebootst doordat de energievraag in de regio waar jij verantwoordelijk voor bent in steeds harder toeneemt. En dan heb je nog dobbelstenen voor zon en wind. Die doen je beseffen dat we naar een ander soort systeem gaan waarbij we voor een groot deel afhankelijk zijn van het weer voor de hoeveelheid duurzame energie. Naast deze elementen zitten er nog veel meer hints naar de realiteit in.”

Wie is jullie doelgroep?

“Het liefst zo breed mogelijk natuurlijk. Zodat we bij zoveel mogelijk mensen bewustzijn creëren. We hebben de ondergrens nu op veertien jaar gezet. Maar het liefst willen we dat iedereen het thuis aan de keukentafel gaat spelen.

Niet veel mensen spelen natuurlijk elke week Monopoly of Risk, maar veel mensen spelen het wel vaker dan één keer per jaar. Dat willen we ook met dit spel. De eerste keer dat je het speelt weet je nog niet wat je strategie moet zijn. Maar na die eerste keer heb je best wel door wat je moet doen. Dus ik denk dat het wel een hoge ‘replayability factor’ heeft.”

Jullie bieden het spel nu aan via een Kickstarter, hoe werkt dat?

“Een Kickstarter geeft mensen die iets voor het eerst lanceren een goed beeld van de vraag. Daardoor weten we hoeveel we moeten produceren. Het is als het ware een pre-sale. Bij zo'n Kickstarter heb je een minimaal doel en vervolgens allerlei ‘stretch goals’. Hoe meer geld je ophaalt, hoe meer van die extra doelen loskomen.

Ons minimale inkomstendoel hebben we relatief laag gezet: op 16.000 euro. Als we dat halen, dan produceren we met een klein verlies. Maar dat verlies vinden we oké, omdat we dit zo belangrijk vinden. Op dit moment hebben we tussen de vijfhonderd en zeshonderd aanvragen. Daar zitten minimaal drie bedrijven tussen die het voor hun werknemers of relaties als kerst- of eindejaar-cadeau willen geven. Dus dat zijn aanvragen die gelijk voor minimaal vijftig tot honderd spellen staan. Zowel particulieren als bedrijven kunnen nog tot het eind van deze maand de speciale Kickstarter versie bestellen.”

Lees ook: Driekwart van de wereldbevolking pleit voor verbod op wegwerpplastic

Is jullie spel ook in fysieke winkels te krijgen?

“In de Kickstarter is een apart onderdeel voor retailers. Dat zijn fysieke winkels die het spel in hun winkel willen. Daarvoor doen ze een eenmalige bijdrage van 150 euro. Na de Kickstarter bespreken we met hen hoeveel spellen ze daadwerkelijk af willen nemen. Wij zijn missiegedreven dus we willen het spel gewoon zo breed mogelijk aanbieden. Fysieke winkels kunnen zich zeker aanmelden!”

Wanneer is jullie missie geslaagd?

“We willen zoveel mogelijk mensen bewust en enthousiast maken over de energietransitie. En ook de complexiteit en de realiteit ervan laten zien. We hopen natuurlijk dat door die bewustwording mensen uiteindelijk hun gedrag gaan veranderen. Daarom is de volgende stretch goal om verdieping aan te brengen met meer uitleg over alle energieconcepten, als extra hoofdstuk in de bijlage van de spelregels. We willen die energieconcepten duiden, aangeven wat de simplificaties zijn, vertellen hoe het spel zich verhoudt tot de realiteit en waarom de energietransitie zo belangrijk is. Uiteindelijk gaat het bij duurzaamheid om gedragsverandering. Mensen moeten andere dingen gaan doen. Dat willen we met dit spel bereiken.”