Hoogspanningsstation Krimpen aan den IJssel (380kV en 150 kV) is een van de belangrijkste knooppunten van het Nederlandse elektriciteitsnet. Zie het als een enorme ring op de energiesnelweg van Nederland. Elektriciteit komt hier op hoge spanning binnen, om vervolgens op lagere spanning naar regionale netten, woonwijken en (uiteindelijk) de eindgebruiker te gaan. Bijna niets beweegt op het verdeelstation, maar alles zoemt en bromt. Dennis Maissan, lead operations & maintenance bij TenneT, wijst naar een van de gigantische vermogensschakelaars die het hoogspanningsstation rijk is. “Net vervangen”, zegt hij.
Zowel het 150 als 380 kV-station op het terrein wordt momenteel vernieuwd en uitgebreid. Een flinke klus, maar tegelijkertijd slechts één voorbeeld van de enorme hoeveelheid werkzaamheden die TenneT in de aankomende jaren te wachten staat. Tussen 2011 en 2022 investeerde TenneT al 9,4 miljard euro in het on- en offshore elektriciteitsnetwerk van Nederland. De komende tien jaar groeien de jaarlijkse investeringen van TenneT naar verwachting naar zo’n acht miljard euro. Het gaat om ruim 400 vernieuwings-, onderhouds- en uitbreidingsprojecten en meer dan veertig nieuwe hoogspanningsstations.
Hoogspanning en de energietransitie
“Die enorme opgave heeft alles te maken met de energietransitie”, legt Bob Okhuijsen uit. Hij is head of grid field operations area west bij de netbeheerder. “Het energieproductievermogen van Nederland bestaat van oudsher uit een aantal grote aardgascentrales, die je gemakkelijk aan en uit kan schakelen. Daar is de netinfrastructuur sinds jaar en dag op ingericht”, zegt hij. “Maar dat energiesysteem is razendsnel aan het veranderen.”
Die veranderingen brengen een enorme uitdaging met zich mee. “Er komt bijvoorbeeld ontzettend veel wind op zee bij, waar nog geen transportnetwerk voor is. Dat moeten we bouwen en ‘inlussen’ op het bestaande elektriciteitsnet”, vervolgt Okhuijsen. “Wat er al staat, moet ook uitgebreid worden, om al die elektriciteit te transporteren naar waar er vraag naar is. En het moet allemaal onderhouden worden. Ondertussen moet de winkel te allen tijde openblijven, in verband met de leveringszekerheid. Dat is een monsterklus. Het is de grootste ombouw die we de aankomende decennia in Nederland gaan meemaken.”
Medewerkers, partners en efficiënter werken
TenneT kan dat logischerwijs niet alleen. De netbeheerder is dan ook naarstig op zoek naar nieuwe arbeidskrachten om het snel groeiende projectenportfolio gedegen uit te kunnen voeren. Daarom zoekt het ook de samenwerking met partners op. Samenwerking Croonwolter&dros en Mobilis (SC&M), beide dochterondernemingen van TBI Holding, is een voorbeeld van zo’n partner. Arjan van Brummelen, manager operations energie bij Croonwolter&dros: “Wij bouwen de aankomende vijf tot elf jaar samen met TenneT aan het elektriciteitsnet van de toekomst.”
Efficiëntie is het uitgangspunt in de manier waarop TenneT en SC&M dat doen. Of met andere woorden: meer werk verzetten in minder tijd. “Van oudsher deden we veel verschillende en losse projecten”, legt Okhuijsen uit. “Dat kon ook, omdat het energiesysteem een stuk simpeler in elkaar zat en de werkdruk wat lager lag. Nu is dat niet langer haalbaar.”
Tekst gaat verder onder het kader.
Welke werkzaamheden worden er eigenlijk verricht op een hoogspanningsstation?
Een hoogspanningsstation moet op regelmatige basis (eens in de zes tot twaalf jaar) geïnspecteerd en onderhouden worden. Daarnaast kunnen er in de tussentijd storingen optreden. Dat betekent niet dat het licht bij ons in huis meteen uitgaat, maar ze moeten uiteraard wel verholpen worden. Want hoe meer storingen er zijn, hoe meer het net ‘op slot’ komt te staan. Dat zorgt voor genoeg werkzaamheden.
“Denk bijvoorbeeld aan het inspecteren van alle componenten, om de status ervan te bepalen. Denk aan het (waar nodig) vervangen van die componenten, het upgraden van installaties, afwijkingen en storingen oplossen”, zegt Maissan. “Maar ook het traditionele smeren en poetsen van installaties is een belangrijke taak. En het uitbreiden van het net staat tegenwoordig natuurlijk ook torenhoog op de agenda.”
Stationsgerichte Aanpak
Om die reden ontwikkelden TenneT en Samenwerking Croonwolter&dros en Mobilis de Stationsgerichte Aanpak (SGA). Het doel in een notendop: zoveel mogelijk werk combineren, om te besparen op zowel tijd als mankracht. Een goede planning en voorbereiding zijn daarbij onmisbaar, vertelt Van Brummelen: “Werken aan een hoogspanningsnet of -station kan niet zomaar. Eerst moet het desbetreffende deel van het net vrij geschakeld worden, wat betekent dat het tijdelijk buiten bedrijf is. Dat moet ruim van tevoren ingepland worden en de werkzaamheden wil je daarom ook zo kort mogelijk houden.”
Bij de Stationsgerichte Aanpak worden alle mogelijke werkzaamheden op een hoogspanningsstation eerst gedetailleerd in kaart gebracht. Vervolgens worden de juiste producten en componenten besteld, de juiste medewerkers vanuit verschillende disciplines betrokken en de werkzaamheden zoveel mogelijk voorbereid. Om vervolgens alle werkzaamheden op het station in kwestie in één keer uit te voeren. De voorbereiding van zo’n traject neemt al snel anderhalf jaar in beslag. De uitvoering gemiddeld drie maanden.
Vertrouwen en samenwerken
Op deze manier hopen TenneT en SC&M forse efficiëntieslagen te maken, maar gemakkelijk is dat zeker niet. “Van oudsher voer je hoogspanningswerkzaamheden uit met ongeveer vier personen. Maar omdat we nu zoveel werkzaamheden bundelen, ben je ineens met twintig mensen tegelijkertijd aanwezig”, schetst Maissan. “Dat is wennen. Je kent elkaar in eerste instantie niet en ineens moet je intensief samenwerken.”
Ook daarom is de voorbereidingsfase belangrijk, vult Van Brummelen aan: “Hoe ga je met elkaar om? Hoe verdeel je het werk? Wie heeft welke kennis in huis? En hoe maak je daar optimaal gebruik van? Om dat te weten te komen, moet je elkaar ontmoeten en leren kennen. Dan vind je elkaar ook eerder en beter in het veld.”
“Vertrouwen is daarin een belangrijk sleutelwoord”, aldus Maissan. “Hoe vaker we dit doen, hoe sneller dat vertrouwen groeit. Dat zien we nu al gebeuren.”
Verbeteren en optimaliseren
TenneT experimenteerde begin 2022 voor het eerst met de Stationsgerichte Aanpak op het 380kV-station in Bleiswijk. “Dat verliep nog niet optimaal. We kwamen er al snel achter dat het combineren van werkzaamheden veel ingewikkelder is dan we op voorhand dachten”, zegt Okhuijsen. “Daar hebben we ontzettend veel van geleerd.”
De laatste anderhalf jaar is TenneT intensiever met de werkwijze bezig en werkt daarbij intensief samen met Samenwerking Croonwolter&dros en Mobilis. De Stationsgerichte Aanpak wordt inmiddels al bij het vierde hoogspanningsstation toegepast. Van Brummelen: “We zijn nog steeds in de leerfase, maar we zien elke keer verbetering. De voorbereiding verloopt vlotter, we benutten nieuwe kansen om nog meer werk te combineren, we werken beter met elkaar samen en het proces verloopt steeds soepeler. Er zijn nog genoeg optimalisatieslagen te maken, maar we verzetten nu al veel meer werk dan voorheen.”
Meer doen, in minder tijd
Okhuijsen is er daarom van overtuigd dat de Stationsgerichte Aanpak de norm wordt in hoogspanningsland. “Vroeger konden we met de traditionele manier van werken wegkomen, omdat het energiesysteem relatief eenvoudig was. Maar de energietransitie neemt zoveel dynamiek en extra werk met zich mee … We moeten meer doen, in minder tijd en met minder mensen. Dan móét je wel vol inzetten op efficiëntie en nauwe samenwerking met partners.”
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar onze partners? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
