BP wil benzine duurzaam maken met groene waterstof

Raffinaderijen gebruiken veel waterstof bij de productie van brandstoffen uit aardolie. Dat is nu nog grijze waterstof gemaakt met behulp van aardgas. Door in plaats daarvan groene waterstof – gemaakt met duurzame stroom - in te zetten in de processen, wordt de CO2 voetafdruk van de brandstoffen verlaagd.

Het Kabinet besloot deze week dat op deze manier geproduceerde brandstoffen in elk geval tot 2030 onder de noemer vallen van hernieuwbare brandstofeenheden (HBE’s). Dat is goed nieuws voor oliebedrijf BP dat groot inzet op waterstof en voorbereidingen treft om samen met waterstofbedrijf HyCC een elektrolyser van 250 megawatt te bouwen in de Rotterdamse haven.

Waterstof is alleen groen als duidelijk is waar de stroom waarmee het gemaakt is vandaan komt. Daarom wil BP ook een windmolenpark op de Noordzee bouwen. Met de groene stroom van dit windpark wil het bedrijf onder andere 500 megawatt aan elektrolyse mogelijk maken in Nederland. Daarmee kan het ongeveer 50.000 ton groene waterstof per jaar maken. BP wil daarmee onder andere de raffinaderij in Rotterdam verduurzamen.

Enige toepassing voor groene waterstof

"Die groene waterstof kan vandaag al in de raffinaderij gebruikt worden”, zegt Karen de Lathouder. Sinds begin dit jaar is zij CEO van BP Nederland en manager van de Rotterdamse raffinaderij. Volgens De Lathouder is het vandaag de dag de enige manier om grote hoeveelheden groene waterstof in te zetten. "Op dit moment is er nog geen andere toepassing voor groene waterstof dan in de industrie. Dat is een feit.”

"Waterstof speelt een belangrijke rol in de verduurzamingsstrategie van BP", zegt Felipe Arbelaez. Als Senior Vice President Hydrogen & CCS is hij verantwoordelijk voor de wereldwijde waterstof en Carbon Capture en Storage (CCS) projecten van het bedrijf. "In 2030 willen we 10 procent van de waterstofmarkt in de belangrijkste regio’s in de wereld in handen hebben. Dat is aanzienlijk.”

Blauwe en groene waterstof

Daarbij gaat het niet alleen om groene waterstof zoals in het H2-fifty project. Ook blauwe waterstof gemaakt met aardgas waarvan de CO2 is afgevangen, telt als duurzaam, vindt Albelaez. "We denken dat beide vormen van waterstof een rol spelen in de energietransitie en we investeren dus ook in beide.”

Zo is BP betrokken bij het H-Vision project in de Rotterdamse haven dat onderzoekt of met behulp van restgassen waterstof kan worden gemaakt voor industriële toepassing. De CO2 die daarbij vrijkomt zal worden afgevangen en opgeslagen in een leeg gasveld in de Noordzee.

Carbon Capture Storage snel toepasbaar

Vooral in raffinaderijen is het volgens Albelaez zinvol om blauwe waterstof te gebruiken. Want de CCS-techniek is snel toepasbaar. "De technologie om CO2 af te vangen en op te slaan is al uitontwikkeld. Dat kan nu al gedaan worden op grote schaal. Natuurlijk gaat daar energie mee verloren en is het kostbaar. Maar toch is het in veel gevallen de goedkoopste manier om CO2 uitstoot te verminderen."

Dat neemt niet weg dat er ook kritiek is op het inzetten van blauwe waterstof en het afvangen van CO2 omdat het niet wezenlijk bijdraagt aan de transitie. Want met behulp van CCS kan de oude vervuilende industrie gewoon door blijven draaien, en is er geen motivatie om echt te verduurzamen.

"Als we wereldwijd het energiesysteem van CO2 willen ontdoen dan is het logisch om te beginnen met datgene dat het minste kost en waar de technologie al voor aanwezig is”, vindt Albelaez.

"Het is niet zo dat we gewoon geld willen verdienen en net doen alsof er niks aan de hand is", vult De Lathouder aan. "We gaan niet door met wat we deden door de CO2 op te slaan. We willen juist de transitie maken door zo snel mogelijk een zo groot mogelijke impact te maken. Het is ook een kwestie van tijd. Als je wacht tot het honderd procent duurzaam kan, dan verlies je kostbare tijd. Terwijl we dit nu al kunnen doen.”

Lees ook: Wereldwijd mislukken projecten om CO2 op te slaan. Heeft CCS wel een kans in Nederland?

Groene waterstof voor benzine, diesel en kerosine

Toch blijft het de vraag hoe duurzaam het is om groene waterstof te gebruiken om fossiele brandstoffen te produceren. De Lathouder: “We produceren brandstoffen. Is dat duurzaam? Nee. Maar het zijn wel brandstoffen waar iedereen nu nog om vraagt. Hoe gaan we de wereld decarboniseren en tegelijkertijd dezelfde mate van welvaart behouden? Hoe gaan we dat doen als we ook willen blijven autorijden en naar Marbella vliegen? Je kunt niet nu mensen hun auto afpakken. Maar wel de brandstof duurzamer maken."

En aan opslagcapaciteit voor CO2 is geen gebrek stelt Albelaez. “We schatten dat we wereldwijd 12.000 gigaton CO2 kunnen opslaan. Of dat allemaal gebruikt zal worden is de vraag. In het Verenigd Koninkrijk ontwikkelen we een CO2 opslagruimte waar we jaarlijks 12 tot 15 miljoen ton CO2 kunnen opslaan. Dat is ruwweg de CO2 uitstoot van het industriegebied in Rotterdam. Dat kan dertig tot vijftig jaar lang.”

CCS is een tijdelijke oplossing

De Lathouder benadrukt dat het een tijdelijke oplossing is. “In de tussentijd kunnen we toepassingen verzinnen. Je kunt het eruit halen en gebruiken. Bijvoorbeeld door er synthetische brandstoffen van te maken. We willen het niet gewoon laten zitten. Het is tenslotte ook energie.”

Voor beide waterstofprojecten in Rotterdam (H-Vision en H2-fifty) is nog geen definitieve investeringsbeslissing genomen. Of ze uiteindelijk door zullen gaan is dus nog de vraag.

Albelaez: "Voor 97 procent van de waterstofprojecten in Europa is nog geen finale investeringsbeslissing genomen. Waterstof heeft veel potentie. Maar er moeten nog veel stukken op hun plaats vallen om de honderden miljoenen die nodig zijn echt te gaan investeren.”

Investeringsbeslissing

"Ik run mijn raffinaderij nu alsof H2-fifty doorgaat", vult De Lathouder aan. "Ik geloof echt in dit project. We investeren al miljoenen zonder subsidies om het waterstofnetwerk en de branders te ontwerpen. Want als ik dat niet doe, dan ben ik straks te laat. Dat laat ook zien dat we erin geloven."

De Lathouder zegt dat de industrie een slechte reputatie heeft in Nederland. Eerst zien dan geloven, is de teneur. "Dus ook hier moeten we onszelf eerst bewijzen. Maar mensen willen alles tegelijk: duurzame energie tegen lage kosten, zonder een windmolen in de achtertuin, zonder onze levensstijl aan te passen. Dat is een puzzel. Hoe werken we allemaal samen, en zorgen we dat we minder gepolariseerd zijn? Want uiteindelijk willen we allemaal hetzelfde.”