Alles wat je nog niet wist over ledverlichting

“Gemiddeld besparen ondernemers zo’n 60 tot 70 procent aan verbruik door over te stappen op ledverlichting.” Aan het woord is Richard van de Vrie, lichtexpert en directeur van ledleverancier LuxImprove. We ontmoeten elkaar op de beurs bij het Energiek Café van Essent Zakelijk, waar ondernemers terecht kunnen met al hun vragen over ledverlichting: van subsidiemogelijkheden tot productkeuze en installatie.

Ondernemers zijn volgens Van de Vrie nog onvoldoende bezig met de kansen van ledverlichting, terwijl het direct een enorme besparing oplevert. “Een verstandige ondernemer moet nu toch wel inzien dat het tijd is om over te stappen. Niet alleen voor je portemonnee, maar ook voor het comfort van de mensen die voor je werken.” 

Licht en gezondheid

Licht heeft namelijk een grote invloed op de gezondheid. Onze biologische klok wordt erdoor bepaald. Wanneer de zon in de ochtend opkomt maakt het lichaam cortisol aan, een hormoon dat alertheid en activiteit stimuleert. Het koele ochtendlicht onderdrukt de productie van melatonine, de stof die voor slaperigheid zorgt. Aan het einde van de dag draait het proces zich om; het daglicht wordt minder sterk en warmer van kleur, waardoor de productie van cortisol afneemt en het lichaam weer meer melatonine aanmaakt.

Nederlanders spenderen een groot deel van hun dag echter binnen, waardoor hun biologische ritme verstoord raakt. Daar hebben ontwikkelaars iets op gevonden: biodynamisch licht. “Door de dag- en nachtcyclus na te bootsen met kleur en intensiteit, haal je natuurlijk licht van buiten naar binnen”, legt Van de Vrie uit. Zorginstellingen passen biodynamisch licht al regelmatig toe, maar de oplossing is voor elke werkomgeving interessant. “Aan het einde van de dag ben je veel energieker en ‘s avonds val je gemakkelijker in slaap. Ook draagt het bij aan de veiligheid, want als je met machines werkt of in een control-room, dan is het belangrijk dat je gedurende de dag veel energie hebt.”

Van de Vrie ziet biodynamisch licht als de toekomst, maar benadrukt dat ook ‘gewone’ ledverlichting verschil maakt. Een gemiddelde TL-lamp of spaarlamp flikkert 60 tot 100 keer per seconde, waardoor je ogen continu moeten scherpstellen. “Je ziet het niet met je ogen, maar aan het einde van de dag ben je vermoeid. Een led-paneel zonder flikkering heeft dat effect niet.”

Smart lighting

Naast biodynamisch licht richt LuxImprove zich op smart lighting. Hierbij wordt elk lampje geprogrammeerd en gekoppeld aan sensoren en digitale sturing. Wanneer er bijvoorbeeld enige tijd niemand door een gang loopt, dimt het licht automatisch tot 15 procent. Een voordeel van led ten opzichte van TL of gasontladingslampen, die niet digitaal gestuurd kunnen worden. “Smart lighting bespaart veel energie én verlengt de levensduur van het product. We moeten zuinig omgaan met onze grondstoffen. Dit soort slimmigheden helpen daarbij”, zegt Van de Vrie.

Ook biedt smart lighting de mogelijkheid om de verlichting per ruimte aan te passen. Dat past LuxImprove bijvoorbeeld toe in hotel De Kamperduinen in Zeeland, dat momenteel een duurzame make-over ondergaat. “De beleving in een hotel is erg belangrijk. Voor een zakelijk diner in de lobby kies je voor andere verlichting dan voor een romantisch diner voor twee. En schoonmakers hebben natuurlijk vol licht nodig. Die opties kun je allemaal toevoegen in een app.”

Het einde van TL-licht?

Een vakbeurs voor ledverlichting staat natuurlijk bol van de led-armaturen. Waar wordt een lichtexpert écht enthousiast van? Van de Vrie legt een flexibele led-armatuur in de vorm van een strip op tafel. “30 centimeter hiervan produceert al 900 lumen. Als je deze bovenaan een wand monteert, kun je er die hele wand mee verlichten, zonder dat je de lamp ziet. Architecten kunnen hier compleet nieuwe dingen mee doen. Dit zou wel eens het einde kunnen betekenen van de klassieke TL-verlichting.”

‘Led-cowboys’

De voordelen zijn dus groot en de mogelijkheden eindeloos. Toch zijn veel ondernemers nog niet overgestapt. Volgens Van de Vrie komt dat mede door het groeiende aantal aanbieders en merken van ledverlichting, waardoor ondernemers door de bomen het bos niet zien. “We zien steeds meer ‘led-cowboys’, die zich vooral willen onderscheiden op prijs. Ze bieden producten van slechte kwaliteit en garanties vervallen vaak, omdat veel van die bedrijven en merken na een paar jaar al niet meer bestaan.”

Ook ziet Van de Vrie dat er veel overnames zijn door met name Chinese bedrijven. Hun concurrentiestrijd om bovenin het schap te liggen bij de traditionele technische groothandel komt de kwaliteit van producten niet ten goede. “Dat geldt ook voor A-merken. Mensen denken met een betrouwbare partij in zee te gaan, maar als je het product boven onze testapparatuur houdt, dan schrik je van de kwaliteit.”

Onafhankelijk advies

LuxImprove en Essent slaan daarom de handen ineen om ondernemers te helpen met onafhankelijk advies. Essent ondersteunt ondernemers met het doorvoeren van energiebesparende maatregelen op allerlei gebieden, van isolatie en licht tot zelf energie opwekken. Vervolgens koppelt het bedrijf hen aan verschillende servicepartners. Op het gebied van verlichting is dat LuxImprove.

“Wat wij vooral belangrijk vinden, is dat wij onze klanten kunnen doorsturen naar een expert op het gebied van verlichting, die ook merkonafhankelijk is. Zo krijgt de klant altijd de beste oplossing en hoeft die niet zelf uit te zoeken hoe en bij wie ze maatregelen kunnen afnemen”, zegt Joep Hilbink, energieadviseur van Essent.

Eerst inzicht, dan pas investeren

Inzicht geven is de eerste stap in dat proces. Met een besparingsberekening ziet de ondernemer vóórdat hij of zij investeert hoeveel kilowatturen een product bespaart, wat de terugverdientijd is en zelfs hoeveel hij of zij kan terugvragen aan Energie-investeringsaftrek (EIA). “Wij vinden het belangrijk dat ondernemers hun investering terug kunnen verdienen en dat zij het doel waarmee zij investeren behalen. Een investering in hoogwaardige slimme armaturen met een langere levensduur pakt vaak beter uit dan een investering in goedkope led-producten. En als zelf investeren niet kan, dan kunnen zij ook leasen”, vertelt Van de Vrie.

Wat de led-expert ondernemers vooral wil meegeven, is dat het zonde is om nu nog te wachten met ledverlichting. “Je bespaart direct, de kwaliteit is beter dan ooit tevoren en de prijzen en terugverdientijden zijn goed. En wie weet wat er nog aankomt aan regelgeving. Je kunt er beter nú rustig naartoe werken, dan dat je straks overhaast beslissingen moet nemen.”

Lees ook:

• Na led komt lichtmanagement: duurzame revolutie in de verlichtingsbranche
• Energiebesparing in het mkb: wat is verplicht en hoeveel levert het op?
• Digitalisering: energiebesparing was nog nooit zo makkelijk

Hoofdbeeld: Vakbeurs LED + Electro | Portretfoto: Emma Rotman