De euforie van een nieuw aangebroken millennium is nog vers wanneer het Britse bedrijf BP in 2002 besluit zichzelf een nieuwe lik verf te geven. BP, voluit British Petroleum, verdiende tijdens de twintigste eeuw zijn strepen met het winnen en verkopen van olie en gas. Daarmee knokte het bedrijf zich omhoog tot een supermajor, de benaming voor ’s werelds grootste fossiele concerns, waaronder ook ExxonMobil, Shell en Chevron. Rond de millenniumwisseling pompt BP dagelijks al zo’n 2 miljoen vaten olie op.
Het bedrijf viert financieel hoogtij, maar krijgt ook steeds meer kritiek van milieuorganisaties. De energietransitie staat in die tijd weliswaar nog in de kinderschoenen, maar met het ondertekenen van het Kyoto-protocol in 1992 (de voorloper van het Parijs-akkoord) is het belang van CO2-reductie duidelijk geworden. En hoewel de lobby tegen klimaatbeleid vanuit de supermajors groot is, lukt het ze niet helemáál om te verbloemen dat de verbranding van olie en gas een van de grootste oorzaken is van de opwarming van de aarde.
Tijd voor een switch, besluit toenmalig BP-voorman John Browne daarom in 2002. “De energie-business moet opnieuw worden uitgevonden”, stelt hij. Het oude BP-logo gaat de deur uit en wordt vervangen door een groen-geelgekleurde zon, om maar duidelijk te maken dat het bedrijf zich ook op de productie van zonne-energie wil richten. Er is namelijk meer op deze aardkloot dan alleen olie en gas, meent Browne. BP wordt officieus omgedoopt tot Beyond Petroleum; een marketingcampagne met een bonnetje van honderden miljoenen dollars.
Grillige jaren
In eerste instantie houdt BP zich aan zijn belofte en investeert het bedrijf in windmolens, zonneparken en biobrandstoffen. Er wordt zelfs een eigen tak voor opgericht: de Alternative Energy Division. Maar daarna volgen er grillige jaren. Het bedrijf komt in een zeer kwaad daglicht te staan wanneer er in de Golf van Mexico een boorplatform explodeert. Er stroomt 800 miljoen liter ruwe olie het water in en elf mensen komen om het leven. Pas na drie maanden kan het lek worden gedicht.
Los van de ecologische puinhoop is de financiële schade voor BP enorm. Uiteindelijk moet het bedrijf 18,7 miljard euro aan schadevergoeding betalen. Om dat te kunnen compenseren, trekt het de stekker uit veel van zijn groene projecten. Van Beyond Petroleum lijkt weinig over.
Milieudoelen… of toch niet?
Maar in 2020 gloort er voor milieuactivisten weer een beetje hoop. BP committeert zich aan een net zero target, een doelstelling om ervoor te zorgen dat het bedrijf in 2050 geen CO2-uitstoot meer op zijn conto heeft. Centraal daarbij staat het voornemen om 40 procent minder olie en gas te verkopen in 2030.
Toch worden de ambities een paar jaar later alweer teruggeschroefd. De winst is in 2023 verdubbeld naar 28 miljard dollar en BP wil ‘blijven voldoen aan de wereldwijde vraag naar olie’. Het reductiedoel wordt bijgesteld naar 20 tot 30 procent minder olie. Velen vrezen dat het doel in de loop der jaren nog verder afgezwakt zal worden.
Fundamentele reset
Inmiddels is de financiële wind uit de zeilen van BP. De winst daalde in het laatste kwartaal van 2024 met 60 procent, en CEO Murray Auchincloss heeft aangegeven dat het tijd is voor een ‘fundamentele reset’ voor BP. “Het zal een nieuwe koers zijn, niet business as usual”, zei hij. Hij gaf aan dat het bedrijf al op zoek is naar nieuwe fossiele projecten, en dat er gekeken wordt hoe groene projecten “kunnen groeien, maar zonder dat er zo veel kapitaal voor nodig is.”
Maar er zijn beleggers die vinden dat BP met de groene zaak helemaal zou moeten stoppen. Wat hen betreft gaat het bedrijf van Beyond Petroleum naar Best Partitioned (beter opgesplitst). Ze vinden dat BP opgeknipt zou moeten worden in een fossiele en een duurzame tak.
Misschien niet geheel ontoevallig werd recent bekend dat de institutionele belegger Elliott Investment Management een belang aan het opbouwen is in BP. Voor beursanalisten was dat een reden om de oren te spitsen. Elliott staat vanwege zijn werkwijze namelijk te boek als activistisch belegger. De investeerder koopt vaak grote delen van kwakkelende bedrijven op en dwingt hun directies draconische maatregelen te treffen, vaak tegen de zin van die directies in. Dit alles om de financiële gezondheid van die bedrijven, en daarmee de tevredenheid van hun aandeelhouders, te vergroten.
Wat die draconische maatregelen in het geval van BP zijn, is niet duidelijk. Wel is het denkbaar dat de belegger het bestuur van BP zal dwingen te stoppen met hernieuwbare-energieprojecten. Die zouden namelijk te weinig renderen.
Inmiddels is bekend dat Elliott voor 3,8 miljard Britse pond is ingestapt, omgerekend zo’n 4,6 miljard euro. Daarmee heeft de investeerder in één klap 5 procent van BP’s aandelen in handen, en is het de op twee na grootste aandeelhouder.
Brief van aandeelhouders
Later werd bekend dat een groep van 48 aandeelhouders het bestuur van BP heeft verzocht om inspraak te mogen hebben op het eventueel wijzigen van de duurzaamheidskoers van het bedrijf. Het gaat om investeerders als Aegon, Brunel, Robeco en Van Landschot Kempen. Ze stuurden hun verzoek per brief naar Helge Lund, de bestuursvoorzitter van BP.
In de brief, die ingezien is door Change Inc., zeggen de aandeelhouders blij te zijn dat ze in 2022 mee mochten stemmen over de totstandkoming van het net zero-beleid. Maar sinds de afzwakking van dat beleid zijn ze bang dat de klimaatambities van BP verder worden teruggeschroefd. “We erkennen dat geopolitiek en marktdynamiek veranderen en dat strategieën daarom worden herzien. Maar BP heeft al eerder een aandeelhoudersstem aangeboden over zijn overgangsstrategie en we verwachten dat een vergelijkbaar niveau van verantwoording gehandhaafd blijft voor toekomstige strategiewijzigingen.”
Fossiel blijft in focus
Hoe nu verder? Dat is lastig te zeggen. Naar verwachting zal de aandeelhoudersvergadering van BP in april plaatsvinden. Het zou kunnen dat de invloed van Elliotts belang daar al tastbaar wordt. Het moge in ieder geval duidelijk zijn dat BP in de nabije toekomst zijn fossiele portefeuille niet van plan is af te bouwen.
Misschien zag oud-topman Browne de bui in 2002 al hangen. Want hoewel hij degene was die de term Beyond Petroleum de wereld in slingerde, benadrukte hij toen al: “Dat betekent natuurlijk niet dat we olie en gas helemaal de rug gaan toekeren.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
