Beantwoord de volgende vraag zonder na te denken: op welke manieren kunnen we klimaatverandering tegen gaan?
Dacht je aan zonnepanelen? Windmolens? Aan elektrische auto’s en biobrandstoffen?
Het zijn, in financiële en technische zin, de meest haalbare opties. Maar wat als dat allemaal niet genoeg is? Wat als politici het niet met elkaar eens kunnen worden, consumenten alleen blijven zeggen dat duurzaamheid belangrijk is, en bedrijven het houden bij ambitieuze doelen die steeds iets naar achteren worden geschoven?
Geo-engineering
Dan is er wellicht nog geo-engineering als oplossing. Denk aan kilo’s ijzer in de oceaan storten of 55.000 reflecterende zonnezeilen de ruimte inschieten. Beide hebben potentieel een koelend effect op de aarde.
Klimaatengineering draait met andere woorden om “het bewust en grootschalig ingrijpen in het klimaatsysteem om de door de mens veroorzaakte klimaatverandering tegen te gaan,” aldus een recent rapport van het Rathenau Instituut.
Deze oplossingen lijken vergezocht, maar de nood wordt hoger. “Aanvankelijk leek het onderwerp sciencefiction, maar gaandeweg bleek dat een groeiend aantal wetenschappers aan verschillende technologieën werkt en dat klimaatengineering onderwerp is van serieuze wetenschappelijke discussie,” aldus het instituut.
Geo-engineering oplossingen zijn exotisch (op zijn zachtst gezegd) en vallen uiteen in twee categorieën: Solar Radiation Management (SRM, het blokkeren van inkomend zonlicht) en Carbon Dioxide Removal (CDR, het uit de atmosfeer verwijderen van CO2). In het eerste deel van een tweeluik: SRM. Vijf technologieën die verbazingwekkend veel doen denken aan een parasol boven de aarde plaatsen.
1. Ruimtespiegels
Spiegels weerkaatsen licht – en dat licht kan vervolgens de aarde niet bereiken om het klimaat op te warmen. Wetenschappers hebben verschillende opties beschreven. Bijvoorbeeld om 55 duizend reflecterende zonnezeilen van honderd vierkante kilometer doorsnee in een baan om de aarde te brengen. Of als dat niet lukt, een ijzeren spiegel van 5,1 micrometer dikte met een gewicht van 420 miljoen ton. Of een zwerm van tien triljoen heel dunne schijfjes van zo’n zestig centimeter doorsnee. Deze zouden dertig jaar lang met een miljoen per minuut gelanceerd moeten worden.
Het is niet verbazingwekkend, maar deze opties zijn voorlopig technisch onhaalbaar en te duur.
2. Stof in de lucht
Bij het uitbarsten van Mount Pinatubo in 1991 spoot de vulkaan 20 miljoen ton zwaveldioxide de lucht in. Doordat deze stof een koelend effect heeft daalde de wereldwijde temperatuur met een halve graad in de jaren erna.
De techniek Stratospheric Aerosol Injection (SAI) bootst dit principe na. De injectie van aerosolen in de stratosfeer zorgt voor koeling. “Doordat aerosolen kleiner dan één micrometer zonlicht reflecteren en verstrooien, kan minder zonlicht het aardoppervlak bereiken,” aldus Rathenau.
3. Wolken bleken
Gebleekte tanden maken een mens mooier, gebleekte wolken helpen misschien zonlicht weerkaatsen. Wolken boven zee kunnen ‘gewit’ worden door fijne zeewaterdeeltjes in te spuiten. Deze deeltjes vormen kleine druppeltjes, wat de wolken dichter en witter maakt. En reflectiever maakt.
4. Weerkaatsende woestijn
In woestijnen leeft (bijna) niemand. Dus hebben wetenschappers voorgesteld om 12.000 miljard vierkante kilometer wit folie over al dat zand en die rotsen spannen.
Het voordeel van de technologie is dat deze eenvoudig ongedaan te maken is. Maar de ecologische consequenties kunnen groot zijn (veranderende neerslagpatronen) en het prijskaartje is fors (honderden miljarden euro’s per jaar). Een oppervlak van 12.000 miljard vierkante kilometer is daarnaast ongeveer 2 procent van het aardoppervlak.
5. Verhoging reflectiviteit gewassen en grasland
Ook “planten, grasland en andere vegetatie reflecteren een deel van het invallende zonlicht,” observeert het Rathenau. De mate van reflectie verschilt sterk per plantensoort. De juiste vegetatie zou regionaal significante koeling kunnen realiseren, tot één graad in Noord-Amerika en Centraal-Europa. Veelbelovend, maar de wetenschappelijke kennis is nog beperkt.
Volgende week: deel 2 (CDR) met nog eens vijf opmerkelijke voorbeelden van geo-engineering. Over ijzerbemesting van oceanen en het kweken van rotsen.
Foto: ale via Flickr.com
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
