Zomerserie circulaire economie: Bouwmaterialen op basis van schimmels

Ehab Sayed, oprichter van Biohm, start zijn presentatie tijdens het Amsterdamse festival WeMakeThe.City met een video waarin hij de ontwikkelingen van de afgelopen zestig jaar achter elkaar toont. “Wat is jullie standpunt?”, vraagt hij de zaal. Is de mens een bijzonder wezen, dat zich buitengewoon snel heeft ontwikkeld of een arrogant dier dat de verbinding met de aarde verloren is en vergeten is dat het onderdeel uitmaakt van een groter geheel? Het is een retorische vraag.

Sayed vervolgt dat de bouw jaarlijks verantwoordelijk is voor de helft van het grondstoffengebruik wereldwijd, terwijl slechts 1 procent van het aardoppervlak bestaat uit stedelijk gebied (3 procent van het landoppervlak). Dat moet anders. Sayed stelt dat het tijd is om, met de natuur als voorbeeld en zonder de aarde tekort te doen, de manier waarop we bouwen radicaal te veranderen.

'Wij zijn in staat om de wereld beter te begrijpen dan we ooit hebben gedaan'

“Wij zijn in staat om de wereld waarin we leven beter te begrijpen dan we ooit hebben gedaan”, aldus Sayed. Die kennis moeten we inzetten. Hij benadrukt dat het daarbij niet gaat om het simpelweg integreren van natuurlijke methoden, maar eerder om een abstractie van biologische systemen en processen. Innoveren op basis van kennis die is opgedaan uit de natuur. “Het vereist een bepaald niveau van systeemdenken, waarbij je de wereld om je heen als complexe systemen waarneemt die op elkaar inwerken.”

De route naar een circulaire economie

Op dit moment sluiten de eigenschappen van de materialen die we gebruiken niet aan bij de manier waarop we ze toepassen, stelt Sayed. “We maken materialen die honderdduizenden jaren meegaan en plaatsen die in een gebouw dat vijftig jaar meegaat.”

Daarom pleit de oprichter van Biohm voor meer aandacht voor de levenscyclus van producten en materialen; van de ontwerpfase tot het einde van de levensduur. Het doel is om ervoor te zorgen dat het product net zo lang meegaat als de toepassing vraagt. Als het materiaal of product langer meegaat, dan moet optimaal hergebruik mogelijk zijn. Daarbij is het cruciaal om ervoor te zorgen dat synthetische en organische materialen gemakkelijk van elkaar gescheiden kunnen worden.

Veganistisch plaatmateriaal

Sayed praat niet alleen, hij onderneemt ook actie. Zo werkt hij met zijn start-up aan nieuwe, natuurlijke bouwmaterialen, die een lage impact op het milieu hebben.

Voor het product Orb (Organic Refuse Biocompound) combineert Biohm landbouw- en voedselafval met een organisch bindmiddel. Doordat er geen chemicaliën aan zijn toegevoegd is het natuurlijke materiaal 100 procent biologisch afbreekbaar, veganistisch en zelfs eetbaar. Alleen raadt Sayed dat laatste niet aan. “Je breekt er je tanden op.”

“Het is een kwestie van leren hoe de natuur werkt en daarop inspelen”

Door verschillende soorten afval te combineren, of in verschillende verhoudingen, creëert Biohm een verscheidenheid aan eigenschappen en verschillende uiterlijkheden. Biohm maakt er plaatmateriaal, maar ook interieurdecoratie en meubels van. Het plaatmateriaal kan semi-structureel plaatmateriaal op houtbasis vervangen, zoals OSB-multiplex.

Lees ook: Wat is bioplastic?

Schimmels voor in huis

Naast het veganistische plaatmateriaal ontwikkelt de Londense start-up ook biobased isolatiemateriaal. Daarvoor gebruikt Biohm het netwerk van schimmeldraden afkomstig van paddenstoelen, het mycelium. De schimmel groeit op zowel organische als synthetische afvalstromen. Door de omgevingstemperatuur te veranderen, stopt de schimmel met groeien en produceert het een soort huid die hem onder andere tegen bosbranden beschermt.

“Het is dus gewoon leren hoe de natuur werkt en daarop inspelen”, aldus Sayed. Op die manier creëert Biohm een stijf materiaal dat kan worden geschuurd en geverfd. Vanwege de eigenschappen van de schimmel kan het materiaal goed als isolatie worden toegepast: het heeft een goede isolatiewaarde, is brandwerend en werkt luchtzuiverend.

De bijenkorf als voorbeeld

 Een opvallend project van Biohm is de ontwikkeling van het ‘triagomy-systeem’, waarbij een zeshoek de basis vormt. Dit systeem is geïnspireerd op de structuur van bijenkorven en koolstofmoleculen. Voor het bouwsysteem van Biohm zijn geen permanente bind- of bevestigingsmiddelen nodig om sterke structuren te creëren.   

Volgens de start-up leidt de ‘triagomy-methode’ tot een lagere milieu-impact van 40 tot 90 procent ten opzichte van conventionele bouw. Dat komt onder andere doordat het minder afval en een lagere CO2-uitstoot oplevert.

Over twee jaar verwacht Sayed het bouwsysteem op de markt te brengen. “We ontwikkelen momenteel prototypes op ware grootte en zijn bezig met het finaliseren van alle juridische zaken.”

In onderstaande YouTube-video introduceert Sayed het bouwsysteem.

De circulaire economie als businesscase

Sayed stelt dat zijn biobased producten erg innovatief zijn, maar tegelijkertijd niet al te duur. Dat komt doordat Biohm afval als grondstof gebruikt en de schimmels het werk vooral zelf leveren door op de reststromen te groeien. Voor de productie van de materialen is daarom weinig interventie nodig van mensen of machines. Bij de verkoop van de producten wordt een contract ondertekend waarin staat vastgelegd dat Biohm de materialen na gebruik weer terugkrijgt. Dit is inbegrepen in de prijs van het product.

Vervolgstappen

Eén van de volgende stappen die de Londense start-up wilt zetten, is de ontwikkeling van cement en beton met planten als grondstof. Het bedrijf werkt daar momenteel aan. Daarnaast wil Biohm het assortiment van mycelium-bouwproducten uitbreiden.

Met bouwmaterialen waarvoor planten en schimmels als grondstof zijn gebruikt, draagt Biohm bij aan een circulaire toekomst. De start-up biedt mooie oplossingen voor nieuwbouw, maar wat te doen met de gebouwen die er al staan? Het antwoord op die vraag staat centraal in het tweede deel van deze zomerserie.

Lees ook de andere delen die in deze zomerserie verschenen:

• Deel 2: "98 procent van mijn klanten heeft geen circulaire ambitie”
• Deel 3: Een datingsite voor materialen

Afbeeldingen: Adobe Stock