De transitiebril op: waar staan we?
Om écht stappen te zetten richting een circulaire economie, is een andere manier van kijken nodig. Andre Nijhof, professor Sustainable Business aan Nyenrode Business Universiteit, heeft al jaren een transitiebril op: “Twintig jaar geleden keken we vooral naar verduurzaming binnen organisaties. Nu moeten we verder kijken dan onze eigen bedrijfsgrenzen.”
Waar staan we nu? Nijhof: “Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn. Sommige sectoren lopen voorop: staal wordt bijvoorbeeld al voor 98% gerecycled. In andere sectoren, zoals de zorg, staan we nog aan het begin. Dat kan en moet anders.”
De urgentie is duidelijk: 41% van de CO₂-uitstoot zit in onze materialen. Zonder circulair denken halen we de klimaatdoelen niet. Toch wordt de noodzaak niet altijd gevoeld, merkt Catharina Driesse, manager Circulair bij Alliander. “Earth Overshoot Day in Nederland viel dit jaar op 1 april. Dat betekent dat we in drie maanden onze jaarlijkse hoeveelheid grondstoffen hebben opgebruikt.”
Pas als een crisis toeslaat, zoals de blokkade van het Suezkanaal, worden bedrijven wakker. “Maar je wilt dat circulariteit de norm is,” zegt Driesse. “Bij Alliander kijken we hoe we materialen een tweede leven kunnen geven. Een ‘bijna nieuwe’ transformator is een prima alternatief voor een volledig nieuwe.”
Samenwerken: de sleutel tot circulaire impact
De kracht van circulariteit ligt volgens Céline Knubben, Innovatiemanager Circulariteit bij PreZero, in het woord samenwerking. Hoe zit dat? “Door samenwerken kun je doelen behalen. Voor circulaire businessmodellen en om echt impact te maken, moet je de hele keten meenemen. Het laaghangende fruit, dat lukt nog wel, maar voor de rest is samenwerken noodzaak.”
Zero waste betekent meer dan recyclen. Is zero waste, dus 0 afval, eigenlijk wel haalbaar? Knubben hoopt van wel, maar zegt wel dat het nu een streven is. En een manier van denken. Zij zou graag de R-ladder (‘de praatplaat die circulariteit mooi samenvat’) willen omdraaien, ze wil graag bovenaan in de pyramide beginnen. "Dat betekent dus eerst Refuse, gebruik geen producten die je niet nodig hebt, zoals bring your own cup. Bekijk bij inkoop bijvoorbeeld of je bepaalde materialen niet eens hoeft aan te schaffen. Nog een voorbeeld: de meegeleverde laptoptas of standaard muis."
Van laaghangend fruit naar structurele verandering
Bij Alliander is een team van 35 mensen dagelijks bezig met circulaire oplossingen. Driesse: “We werken al heel lang samen met PreZero. Het afvalbeleid van Alliander is vooral een preventief beleid. We doen aan afvalscheiding en laten ons afval recyclen. Als je door de circulaire bril gaat kijken, zit recycling op de een na laatste trede van de R-ladder. We kunnen dus nog zoveel meer, er zijn nog zoveel kansen. We zijn op verschillende vlakken aan het uitproberen. Hoe werkt het als we willen hergebruiken of zelf repareren-reviseren?"
Veel bedrijven hebben al stappen gezet, maar lopen vast bij de volgende fase. Driesse herkent dit: “Wij hebben het laaghangende fruit al geplukt,” zegt ze. “Nu moeten we de moeilijker stappen nemen. En dan is de vraag; wat moeten we dan doen? Wat ik heb ontdekt tijdensde gesprekken met PreZero is dat we onze afvalstromen nog beter moeten begrijpen. Het gaat om inzicht. De volgende stap is het écht integreren van circulariteit in onze kernprocessen. We nemen afval nu voor lief. Maar je moet het snappen, afval een identiteit geven om het vast te pakken. Je kunt pas iets veranderen als je weet wat je hebt.”
Nog een mooi voorbeeld van hoe het anders kan, noemt Nijhof: een kozijnenfabriek die gebruikte kozijnen van de bouwplaats terughaalde. In eerste instantie was er weerstand, maar door medewerkers te betrekken ontstonden nieuwe oplossingen. “Het is maar net hoe je ernaar kijkt,” zegt Nijhof. “Zie je een crisis of een kans?”
Benieuwd hoe je zelf stappen zet? Bekijk de webinar.
Hoe zorg je ervoor dat circulariteit een vast onderdeel wordt van je bedrijfsstrategie? Hoe bouw je een circulaire keten? En welke obstakels en oplossingen zijn er?
In de webinar Zero waste – Meer dan alleen recyclen delen experts hun inzichten en praktische adviezen waarmee je direct aan de slag kunt. Bekijk de opname hieronder en ontdek hoe jouw organisatie de volgende circulaire stap kan zetten.
Tafelgasten
- Céline Knubben, Innovatiemanager Circulariteit bij PreZero. Céline is Innovatiemanager Circulariteit bij PreZero Nederland en zet zich dagelijks in om circulaire processen zowel binnen de organisatie als bij andere bedrijven concreet en toepasbaar te maken. Zij vindt dat de transitie naar circulariteit iets is waar we samen aan moeten werken. “Door materialen slimmer te gebruiken, afvalstromen te minimaliseren en circulaire businessmodellen te omarmen, kunnen we samen een enorme impact maken. De kracht van circulariteit ligt in samenwerking”.
- Andre Nijhof, Professor Sustainable Business en Stewardship bij Nyenrode Business Universiteit. Andre is hoogleraar Duurzaam Ondernemen en Stewardship aan Nyenrode Business Universiteit. Hij maakt deel uit van het Nyenrode Faculty Expertisecenter Entrepreneurship, Governance & Stewardship. Hij is niet zozeer een sectorspecialist, maar kijkt juist over sectoren heen. En dan door de transitiebril, van verleden, naar heden, naar toekomst. Hij kijkt daar systemisch naar en is oplossingsgericht, maar ook realistisch. Waar een wil is, is een (om)weg.
- Catharina Driesse, Manager Circulair bij Alliander. Catharina's belangrijkste taak is het aansturen van het operationeel team dat zich bezighoudt met het zoeken naar een herbestemming van alle materialen die hun netbeheerder Liander buiten in het veld gebruikt. En ervoor zorgen dat deze materialen terugkomen. Denk aan grote assets zoals als een transformator, maar ook bijvoorbeeld de gaskasten die je in een wijk ziet staan of gereedschap. Maar ze gaat ook over de grondstoffen die als waste overblijven. Dan zorgt ze met haar team dat ze per grondstof een herbestemming krijgt.
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner PreZero. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar hoe wij werken? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
