Met 700 miljoen kleine flesjes per jaar draagt alle cola, water en ijsthee enorm bij aan de afvalberg in Nederland. En dat is vervelend, want al dat zwerfplastic laat zich lastig recyclen: het is vaak vervuild, en schoonmaken en daarna netjes hergebruiken is duur. Door vijftien cent statiegeld te heffen moeten meer mensen hun flesjes gaan inleveren, waardoor fabrikanten ze makkelijker hergebruiken.
Hoe ontstond het idee voor statiegeld?
Voor grote flessen bestaat er al heel lang een heffing van 25 cent statiegeld. En hoewel de drankindustrie dit systeem een paar jaar geleden wilde afschaffen, is het heel succesvol: 95 procent van de flessen komt terug bij de fabrikant en kan hergebruikt worden.
De verwachting is dat de heffing voor kleine flesjes een soortgelijk effect gaat hebben. Nu zijn die flesjes een belangrijk onderdeel van het zwerfafval. En in tegenstelling tot papier doet het er jaren over om in de natuur te vergaan. Bovendien vervuilt het de grond. Consultancybureau CE Delft berekende in 2017 al dat een heffing 70 tot 90 procent minder flesjes op straat zou opleveren. En dat is nodig, want Stichting de Noordzee zag bijvoorbeeld dat 73 procent van alle doppen op het strand afkomstig is van kleine (water)flesjes. Het zorgt dus niet alleen voor vervuiling van het land, maar ook van de zee - tot de plasticsoep aan toe.
Wat zijn de nadelen?
Er zijn ook kritische stemmen over een statiegeldsysteem voor kleine flesjes. In 2017 woedde de discussie over statiegeld in de Tweede Kamer. Wieger Droogh (CEO van Suez, dat tegenwoordig PreZero heet) zei toen tegen Change Inc.: “Zwerfafval bestaat maar voor een deel uit kunststofverpakkingen zoals flesjes en blikjes, maar vooral uit andere stromen zoals wikkels van snoep en dergelijke.”
Mede door zulke protesten mocht de industrie het van de minister zelf oplossen: de sector moest vanaf 2018 het aantal flesjes in het milieu met 70 tot 90 procent doen dalen. Dat heeft de sector niet gehaald, met de statiegeldregel als gevolg.
Hoe groot is het probleem?
Kleine flesjes mogen dan een klein deel van het zwerfafval zijn, het is nog steeds heel veel. In Nederland kopen we jaarlijks 900 miljoen kleine flesjes: dat zijn er bijna 53 per Nederlander. Het grootste deel, 800 miljoen, belandt netjes in de afvalbak. De andere 100 miljoen worden achtergelaten in parken, op het strand of langs de snelweg.
De verwachting van de overheid is dat 90 procent van alle verkochte flesjes met het nieuwe systeem ingeleverd wordt. Dat betekent dat er dan nog steeds 90 miljoen flessen in het milieu belanden of bij het restafval worden gegooid.
Wat nu? Statiegeld op blik!
De discussie over statiegeld op flesjes duurt al twintig jaar. Nu afval een steeds zichtbaarder probleem wordt (mede dankzij de publiciteit rond de plasticsoep) wil de minister doorpakken. Daarom komt er vanaf volgend jaar ook een heffing voor blikjes. Blik is heel goed en oneindig recyclebaar, dus is het goed om ze in te leveren. Aan de andere kant is blik met magneten ook makkelijk uit restafval te scheiden. Er zal de komende maanden ongetwijfeld discussie losbarsten over deze nieuwe regel.
Meer weten over plasticvervuiling en andere duurzame ontwikkelingen? Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
