Specifiek ziekenhuisafval komt vrij in onder andere ziekenhuizen, verpleeghuizen, klinieken en apotheken. De veiligheid rond het verpakken en transporteren van dit afval is van fundamenteel belang vanwege de hygiëne en (potentieel) besmettingsgevaar. Daarom worden extreem hoge eisen gesteld aan de stevigheid van het SZA-vat.
Grondstoffenbedrijf Suez ging de uitdaging aan om een duurzaam SZA-vat te ontwikkelen dat aan alle regels voldoet en de zorgsector helpt te verduurzamen en innoveren. Producent Mauser en Benelux en kunststoffabriek QCP, waar Suez voor de helft eigenaar van is, werden door Suez uitgenodigd om samen plaats te nemen aan de tekentafel om het eerste SZA-vat van gerecycled plastic uit consumentenafval te realiseren.
Jannette de Lange, marketing manager bij Suez, was vanaf het begin nauw bij het project betrokken. “We stonden gezamenlijk voor de uitdaging een product te ontwikkelen. Een zorginstelling moet er namelijk op kunnen vertrouwen dat het SZA-vat aan de allerhoogste eisen voldoet met het oog op bijvoorbeeld potentieel besmettingsgevaar.”
Verduurzaming van de zorgsector door ketensamenwerking
De zorgsector kan een belangrijke rol spelen in de transitie naar een circulaire economie. “De sector koopt jaarlijks voor ongeveer € 20 mrd in. Met die volumes kan je de markt in beweging brengen om te verduurzamen,” vertelt Ailin Haijer, sectormanager Zorg bij MVO Nederland. Ondanks dit grote potentieel is verduurzaming toch nog een grote uitdaging in de zorgsector. Zaken zoals hygiëne en veiligheid staan namelijk vanzelfsprekend voorop. Het ontwikkelde SZA-vat is daarom een mooi voorbeeld, dat laat zien dat hoge veiligheidseisen en duurzaamheid prima samengaan.
"De zorgsector koopt jaarlijks voor € 20 mld in. Met die volumes kan je de markt in beweging brengen om te verduurzamen"
Partijen uit de keten speelden al vaker met het idee om het SZA-vat te verduurzamen. Suez besloot in 2016 het voortouw te nemen in kader van het keteninnovatieprogramma Zorgeloos Afval van MVO Nederland. Het programma richt zich op ketensamenwerking in een transitie naar de circulaire economie in de zorgsector. Een pilot project werd gestart om het duurzame SZA-vat met ondersteuning van de hele keten te realiseren.
“Al langer wilden zorg- en recyclingprofessionals wat met het specifiek ziekenhuisafval doen. Maar nu was de tijd rijp en wilden alle ketenpartners hieraan meewerken”, bevestigt Haijer. “Zowel de vragende kant, ofwel de ziekenhuizen die ervoor wilden betalen, als de aanbiedende kant. De mensen in de projectgroep hadden bovendien het mandaat en de drive om te innoveren in hun organisatie.”
Hoogwaardig product van gerecycled plastic
Bij het ontwerpen van het duurzame SZA-vat was de door Suez geïnitieerde samenwerking tussen Mauser Benelux en QCP cruciaal. Mauser Benelux produceert het vat en zorgt ervoor dat het product aan alle veiligheids- en kwaliteitseisen voldoet. QCP levert de hoogwaardige secundaire grondstof voor de productie het vat. De input voor deze grondstoffen is polypropeen, dat afkomstig is van Suez’ sorteerinstallatie voor PMD (plastics, metalen en drinkpakken) verpakkingsafval in Rotterdam.
"Dit soort initiatieven moeten gestimuleerd worden als we een circulaire economie willen realiseren"
“We hebben verschillende batches testmateriaal ontwikkeld voor Mauser en dit bijgesteld tot het recyclaat aan alle eisen voldeed”, zegt Marcel van Enckevort, account & application development manager bij QCP. Enckevort vertelt dat de SZA-vaten van gerecycled plastic ook uitgebreid zijn getest. “Bij koude temperaturen wordt dunwandig plastic namelijk bros. Met valproeven bij 1,2 meter hoogte en een temperatuur van -18 graden Celsius werd getest of het SZA-vat ook het slechtste scenario zou doorstaan.”
Lees meer over QCP: Suez en LyondellBasell zetten in op productie hoogwaardig gerecycled plastic
Passend beleid voor circulaire economie
Het duurzame SZA-vat bleek aan de eisen te voldoen en een speciale toelating werd binnen een jaar afgegeven. Dit is vereist voor verpakkingen, waarin gevaarlijke stoffen worden vervoerd. “Het is uiteindelijk best snel gegaan als je bedenkt hoe lang innovaties normaal in beslag nemen”, vindt Haijer. “Een mooi resultaat dat mogelijk is omdat partijen, die een visie en ambitie delen, samen aan de slag gaan.”
Naast de technologische uitdagingen waren er wel wat hindernissen die overwonnen moesten worden. Het was namelijk onduidelijk in de wet- en regelgeving of het SZA-vat van recyclaat uit consumentenafval mocht worden geproduceerd. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en beleidsmakers van ministeries werden erbij betrokken. “De vraag was: hoe kunnen we dit passend krijgen? Dit soort initiatieven moeten natuurlijk gestimuleerd worden als we een circulaire economie willen realiseren”, aldus Enckevort.
Impact op duurzaamheid zorgsector
Het duurzame SZA-vat is nu gereed om binnenkort door verschillende ziekenhuizen, waaronder Radboudumc, Rijnstate en UMC Utrecht, in gebruik te worden genomen. Daarna wordt het product landelijk uitgerold.
"De voetprint van de hele zorgsector kan met het SZA-vat in één keer omlaag gebracht worden"
De verwachting is dat het SZA-vat een belangrijke duurzaamheidsslag kan realiseren voor de zorgsector. “Doordat Mauser als Europees marktleider van SZA-verpakkingen is aangehaakt kan de voetprint van de hele zorgsector in één keer omlaag gebracht worden”, legt De Lange uit. “Dit wijkt af van de verbetermogelijkheden die we klantspecifiek inzetten om de zorgsector te ondersteunen bij het voorkomen en verduurzamen van (ziekenhuis)afval, want de gehele keten geniet van deze innovatieve en duurzame oplossing.”
De milieuwinst die door het gebruik van het duurzame SZA-vat wordt gerealiseerd is door een onafhankelijk adviesbureau onderzocht. Ten opzichte van een traditioneel vat blijkt de milieu-impact 57,3 procent lager en de CO2-uitstoot 51,4 procent minder.
Grenzen verleggen met grondstoffen uit afval
De hoogwaardige toepassing van gerecycled plastic in de vorm van het SZA-vat is een belangrijke mijlpaal voor QCP. “Het is het eerste SZA-vat van consumentenafval en tot zover ons meest hoogwaardige product”, stelt Enckevort. “Het geeft ook vertrouwen en inspiratie aan klanten. Een fles is een fles maar als je een SZA-vat met een officieel keurmerk kan produceren dan is alles mogelijk.” Enckevort hoopt nog vele grenzen te verleggen met het hoogwaardig inzetten van recyclaat.
Ook bij de andere participanten smaakt het succesvolle project naar meer. Er is immers nog genoeg werk op de plank met het oog op het versnellen van de circulaire ambitie. “Een volgende uitdaging zou de inhoud van het vat kunnen zijn”, noemt De Lange als voorbeeld. “Dit afval wordt namelijk verbrand, waarbij grondstoffen verloren gaan. Hierbij maken disposables een belangrijk onderdeel uit van deze inhoud dus daar is zeker nog een grote verduurzamingsslag te maken.”
Haijer ziet ook nog vele kansen voor toekomstprojecten. Een voorbeeld daarvan zijn de verpakkingen van bovengenoemde disposables. Deze zijn in een ander pilotproject van het keteninnovatieprogramma Zorgeloos Afval geïnventariseerd. “Sommige disposables zijn twee tot drie keer verpakt met verschillende soorten kunststof waar verwerkers niets mee kunnen. Andere sectoren zijn wat dat betreft al meer bezig met verpakkingen en waardebehoud. Dit is dus een hele grote kans”, besluit Haijer.
Dit artikel is onderdeel van onze themamaand Circulaire Economie. Klik hier om alle artikelen over dit thema te lezen.
Interviews | Foto: Adobe Stock (hoofd), Suez (in tekst)
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
