Schone en veilige binnenstad door slimme afvalinzameling en digitale innovatie

Smart collection, noemt grondstoffenverwerker PreZero Nederland het. Het betekent dat het bedrijf op een nieuwe manier kijkt naar de afvalinzameling in grote steden. Hierbij staan nieuwe businessmodellen centraal, ondersteund door slimme technologische snufjes. “De komende jaren gaan we steeds meer inzetten op deze ontwikkelingen”, vertelt Iwan te Winkel in een digitaal interview. Hij is director collection & operations, verantwoordelijk voor de toeleveringsketen van zowel bedrijfs- als huishoudelijk afval van PreZero Nederland. “We zien dat de markt verandert”, gaat Te Winkel verder. “Enerzijds is er steeds meer druk van lokale overheden om de verkeersdichtheid in binnensteden te verminderen. Tegelijkertijd zie je zowel landelijk als regionaal dat bedrijven zich steeds bewuster worden van hun afvalstromen. De vooruitstrevende partijen nemen afvalscheiding serieus, omdat de wil om circulair te worden groeit.”

Maar deze trends zorgen voor een logistiek vraagstuk. Want meer gescheiden afval betekent meer verschillende stromen die opgehaald en verwerkt moeten worden. “Waar we eerst vooral restafval, papier en gft ophaalden, krijgen we straks bijvoorbeeld een lijn voor sinaasappelschillen, koffiedik en folie”, vertelt Te Winkel. “Smart collection houdt zich bezig met het vraagstuk hoe we op een efficiënte en duurzame manier afval bij de bron gescheiden kunnen inzamelen, zonder dat de binnenstedelijke omgeving dichtslibt met vrachtwagens.”

Green Collective

Eén van de oplossingen die PreZero Nederland samen met Renewi heeft geïntroduceerd is het initiatief Green Collective. Hierbij rijden verschillende afvalinzamelaars met gezamenlijke wagens om bedrijfsafval in gemeenten op te halen. “In plaats dat meerdere concurrenten met ieder een eigen wagen een stad inrijden om bij verschillende klanten restafval op te halen, sturen we nu één gezamenlijke wagen langs al onze klanten”, zegt Te Winkel. “Bulkstromen, zoals restafval en papier/karton lenen zich hier goed voor. Deze aanpak leidt tot aanzienlijk minder rijbewegingen, een CO2-reductie tot wel 50 procent en minder verkeersdrukte in de stad. En omdat we dit in een joint venture met anderen doen is de investeringsdrempel lager om de stap naar zero emissie voertuigen te maken.”

Tekort aan zeldzame metalen dreigt. Wat kunnen Nederland en Europa doen om leveringsrisico’s te beperken?

Retourlogistiek

Naast Green Collective introduceerde PreZero Nederland samen met PostNL nog een businessmodel: retourlogistiek. “Dagelijks rijden er in grote steden tientallen bestelbussen rond die postpakketten afleveren”, gaat Te Winkel verder. “Deze rijden over het algemeen leeg weer terug naar depots net buiten steden. Dus dachten wij: als je toch terugrijdt, kun je net zo goed bepaalde afvalstromen meenemen.” Zo ontstond in Den Haag de Haagse Hub. Op een centraal punt aan de rand van de stad brengen de emissievrije busjes en bakfietsen van PostNL kleine hoeveelheden, gescheiden afvalstromen binnen zoals pbd-afval (red. plastic, blik en drinkpakken), koffiebekers en citrusschillen. Te Winkel: “Vervolgens halen wij het afval hier weer op en ontfermen we ons over de verdere verwerkingsroute. Met deze aanpak hoeven we dus helemaal niet de stad in te rijden met onze wagens. Er is geen schoner rijden, dan niet rijden.”

Een uitdaging waar Te Winkel en zijn team tegenaan liepen bij retourlogistiek is dat externe partijen soms huiverig zijn om ‘vies’ afval mee te nemen. “Daarom zijn studenten industrieel ontwerp van de TU/Delft aan de slag gegaan met de ontwikkeling van een verpakking die dit probleem tackelt”, vertelt Te Winkel. “De ontwikkelingen zijn nog volop bezig, maar we zijn goed op weg naar de verpakking die a; gebruiksvriendelijk is voor de klant, b; aan alle duurzaamheidseisen voldoet en c; zorgt dat de vervoerder bereid is om het afval retour mee te nemen.”

De gemeente Apeldoorn zet stappen in de circulaire economie. Het maakt een database gekoppeld aan een marktplaats voor materiaal in de openbare ruimte.

Platform en sensoren

PreZero ontwikkelt niet alleen nieuwe inzamelmodellen, ook kijkt het bedrijf naar nieuwe technologieën. Een belangrijk vraagstuk hierbij is hoe het bedrijf de capaciteit van zijn vrachtwagens optimaal kan benutten. Daarom is Te Winkel bezig met de ontwikkeling van een smart collection platform. “Hier zijn straks alle wagens die voor ons rijden op aangesloten, zodat we in real time met ze kunnen communiceren. Daardoor weten we precies waar ze naartoe rijden en waar ze al zijn geweest. Ook zien we met wat voor lading ze rijden en hoeveel ruimte een wagen heeft.” Dit biedt PreZero een schat aan informatie. Want hoe meer data het platform vergaart, hoe inzichtelijker het wordt om routes en ladingen te optimaliseren en ‘leeg’ rijden te beperken.

Ook werkt PreZero op sommige plekken al met containers voorzien van sensoren. Deze sensoren sturen een signaal wanneer de bak bijna vol is, zodat het bedrijf weet dat het de container kan ophalen. Dit voorkomt dat wagens uitrukken om een halflege container op te halen, iets wat onvoorzien kan gebeuren in bijvoorbeeld vakantieperiodes. In Arnhem zijn de eerste resultaten positief en is de hoeveelheid gereden kilometers fors verlaagd. 

Schoon wagenpark met waterstof en elektrisch

Bij een emissievrije binnenstad hoort uiteraard ook schoon vervoer. “Met de doelstellingen van 2025 in het verschiet, kun je eigenlijk niet meer investeren in fossiele voertuigen”, zegt Te Winkel. “Daarom proberen we op zoveel mogelijk fronten onze vloot te verduurzamen. We rijden met twee waterstofwagens in Helmond, gebruiken een elektrische hefauto in Rotterdam en schaffen elektrische kraanauto’s aan in Arnhem. Ook zetten we in op hybride modellen die emissievrij kunnen rijden in binnensteden.

Oude batterijen van elektrische auto’s kan je nog goed gebruiken als energieopslag. Rotterdam krijgt straks zijn eigen accurecyclingfabriek.

PreZero opent deuren

Voor de officiële overname door het Duitse familieconcern Schwarz Gruppe in juni behoorde PreZero Nederland nog tot het Franse SUEZ. Volgens Te Winkel openen de recente ontwikkelingen nieuwe deuren voor het bedrijf. “Schwarz Gruppe is eigenaar van Europaas grootste retailketens Lidl en Kaufland”, vertelt hij. “Ik zie absoluut mogelijkheden om elkaar te versterken. Het afval dat vrijkomt bij de productie- en retailbedrijven kunnen wij goed verwerken en gerecycled weer dezelfde keten in brengen. Tegelijkertijd kunnen we een hoop leren van de distributiekanalen naar alle supermarkten. Wie weet kunnen we, overeenkomstig met de retourlogistiek van PostNL, deze rijbewegingen benutten om supermarktafval naar centrale punten te retourneren. Zo kunnen we nog meer vorm geven aan circulariteit.”

In de toekomst hoopt Te Winkel dat PreZero steeds meer in staat is om een coördinerende rol te spelen in de optimale infrastructuur voor afvalinzameling. “Voor een deel gaan we dit met onze eigen infrastructuur doen, en voor een deel zullen we een beroep doen op de infrastructuur van partners en concurrenten. “We blijven doen waar we goed in zijn, terwijl we de specialistische kennis en niche routes van anderen goed kunnen gebruiken. Het zou fantastisch zijn als het lukt om logistieke stromen met afvalstromen bij elkaar te brengen. Ik geloof heilig dat dit het toekomstbeeld is.”