“Een groot deel van de milieuproblemen zijn verbonden met het gebruik van grondstoffen”, begint Aldert Hanemaaijer onderzoeker van het PBL de digitale persbriefing. “Denk aan de plasticsoep, stikstofnormen en PFAS. Efficiënt grondstoffenbeleid is cruciaal voor het oplossen van maatschappelijke uitdagingen. Het rapport dat het PBL in opdracht van het ministerie van I&W maakte, moet structuur aanbrengen in de politieke en maatschappelijke discussie rond circulariteit. “Doelstellingen hoeven niet in beton te worden gegoten, maar geven wel zekerheid over de langetermijnambitie.
Niet denken in CO2-uitstoot
In de eerste plaatst pleit het PBL voor een onderscheid tussen doelen gericht op circulair gebruik van grondstoffen en doelen om de ongewenste effecten van grondstoffengebruik tegen te gaan.
“In tegenstelling tot klimaatbeleid – waar we vaak praten over CO2-reductie – is de voortgang van de circulaire economie niet in één getal uit te drukken”, zegt Hanemaaijer. “Bij circulaire economie kan je draaien aan verschillende knoppen zoals het verminderen van benodigde grondstoffen, recycling, levensduurverlenging of de vervanging van een eindige grondstof voor een hernieuwbare.” De verschillende strategieën voor grondstoffenverbruik dragen op hun beurt weer bij aan het verminderen van klimaatverandering, milieuvervuiling en het verminderen van biodiversiteitsverlies en leveringsrisico’s.
De gemeente Apeldoorn zet stappen in de circulaire economie. Het maakt een database gekoppeld aan een marktplaats voor materiaal in de openbare ruimte.
Impact levenscyclus product
Verder adviseert het PBL doelstellingen te richten op hele productgroepen, in plaats van op een grondstof of materiaal. Hanemaaijer: “Als je focust op circulariteit, wil je kijken naar de effecten van de hele levensduur van een product. Een energiezuinig apparaat kan best een CO2-besparing opleveren in gebruik, maar voor grondstofgebruik slecht scoren. Daarom is het zo belangrijk om de hele keten te bekijken.”
Tekort aan zeldzame metalen dreigt. Wat kunnen Nederland en Europa doen om leveringsrisico’s te beperken?
Elektronica en kleding
In Nederland maken we onderscheid tussen een aantal transitiethema’s voor de circulaire economie, zoals de maakindustrie, consumentengoederen en kunststoffen. Het PBL raadt als eerste stap aan om doelen op te stellen voor ‘relevante’ productgroepen uit deze thema’s, zoals kleding, metaal of elektronica. Een aanpak die volgens Hanemaaijer kan helpen is om de stand van techniek als maatstaf te nemen. “Kijk naar wat op dit moment de best beschikbare technologie is voor grondstofgebruik, en maak daar de norm van.” Wie deze doelen moet gaan opstellen blijft nog onduidelijk. "De bal ligt nu bij I&W", zegt Hanemaaijer.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
