De olietanker wordt al sinds het uitbreken van de burgeroorlog in Jemen in 2015 niet meer onderhouden. Daardoor dreigt hij in stukken te breken, in brand te vliegen of zelfs te ontploffen. Dan stroomt ruim 175 miljoen liter ruwe olie de Rode Zee in. Dat zou rampzalige gevolgen hebben voor de koraalriffen, vissen en vissers, de kusten en verder al het leven in zee en op land in de regio. De ramp zou groter zijn dan bij de Exxon Valdez voor de kust van Alaska in 1989.
Nieuwe ramp na leegpompen
Om die ramp te voorkomen kocht de VN zelf een tanker om de olie over te hevelen en schakelde Boskalis-dochterbedrijf Smit Salvage in om de tanker leeg te pompen. De VN haalde daar ruim 100 miljoen dollar voor op. Nederland droeg er 15 miljoen euro aan bij. Maar wat gebeurt er met het schip als het is leeggepompt? De VN hebben scheepsmakelaar Clarkson opdracht gegeven om een aanbesteding (tender) uit te schrijven voor de sloop. NGO Shipbreaking Platform maakt zich daar zorgen over en heeft de VN opgeroepen het schip op een veilige en duurzame manier te laten slopen. “Wij zijn bang dat de VN gaat voor de hoogste bieder en hebben hen gewaarschuwd dat het hoogste bod ook het meest onveilige en minst duurzame bod kan zijn”, zegt directeur en oprichter Ingvild Jenssen van het platform.
Talloze misstanden
De NGO vormt een wereldwijde coalitie en strijdt al twintig jaar tegen de milieuvervuiling, veiligheidsrisico’s en kinderarbeid bij de sloop van schepen op de stranden in Pakistan, Bangladesh en India. Bij gebrek aan sloopcapaciteit in het westen komt 70 procent van de schepen daar terecht. Die zitten vaak vol asbest, kwik of andere giftige en gevaarlijke stoffen en de werkomstandigheden zijn zeer gevaarlijk. In 2022 stierven zestien mensen en raakten er 36 gewond bij het sloopwerk. Tijdens de zogeheten Hong Kong-conventie in 2009 stelde de scheepvaartsector minimale eisen op voor de sloop van schepen, maar die zijn volgens Jenssen lang niet streng genoeg om misstanden te voorkomen. “Die conventie heeft een te lage standaard gezet”, zegt ze. Onderzoeksjournalisten van onder meer BBC en Zembla hebben volgens haar daarna nog talloze misstanden aan het licht gebracht.
Ook druk op Nederland
Daarom zet Shipbreaking Platform nu de VN, de Europese Commissie en ook Nederland onder druk om de Safer veilig en duurzaam te laten slopen. “Ook zou de VN eerst moeten onderzoeken welke gevaarlijke stoffen in het schip zitten voordat ze de tender uitzet. Dat is nu niet bekend”, zegt Jenssen. “Nederland heeft een belangrijke rol gespeeld bij het leegpompen van het schip. Nu kan het ook een rol spelen bij de verantwoorde en duurzame sloop ervan.”
Duurzaam slopen kan ook
Kunnen die schepen dan al op een veilige en duurzame manier gesloopt worden? Ja, zegt de Elegant Exit Company, die zijn hoofdkantoor heeft in het Friese Drachten. Het bedrijf koopt wereldwijd schepen op, laat die op een veilige en duurzame manier ontmantelen en slopen op de scheepswerf van Asry in Bahrein, waarna staalfabrikant Sulb in Dubai er groen staal van maakt om weer nieuwe duurzame schepen van te bouwen. Het bedrijf heeft al één schip aangekocht en is met diverse scheepseigenaren, werven en staalfabrikanten in gesprek. De komende tien jaar zullen namelijk 15.000 schepen gesloopt en gerecycled moeten worden, waarvoor nu nauwelijks capaciteit beschikbaar is.
Anders alles voor niets geweest
Het bedrijf heeft ook een bod uitgebracht op de sloop van de Safer en sluit zich aan bij de oproep van NGO’s aan de VN en Nederland voor een correcte en veilige sloop van de tanker. Anders gaat de klus naar de hoogste bieder, de zogeheten cash buyers. “Die brengen het schip gewoon naar de stranden van India. Dan loopt alle rotzooi alsnog de grond en de zee in en gebeuren er weer veel ongelukken. Dit kan toch niet de bedoeling zijn van zo’n project om het milieu te redden, waar juist zoveel geld voor is ingezameld?”, zegt woordvoerder Mijs Verhoeven van Elegant Exit Company. “Het is tijd dat Nederland en de politiek wakker worden.”
Kijk hier hoe de Elegant Exit Company te werk gaat:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
