De Nederlandse zorgsector veroorzaakt een berg afval. Cees Duijn, directeur van Blue2Green Recycling, weet dat maar al te goed. Ziekenhuizen, laboratoria, apothekers, dierenklinieken en andere zorginstellingen produceren gezamenlijk zo'n 30 miljoen kilo per jaar. “Een groot deel daarvan is speciaal ziekenhuisafval (SZA), infectieus materiaal. Dan moet je denken aan besmette kleding, scharen, klemmen, snijgereedschap, infuusslangen en beademingssets. Allemaal producten die slechts één keer worden gebruikt.”
De verbrandingsoven in
Alle partijen verzamelen hun medisch afval in blauwe vaten van 5 tot maximaal 60 liter. Deze vaten gaan allemaal naar dezelfde locatie: vuilverbrander Zavin in Dordrecht. Daar gaat het de verbrandingsoven in, wat leidt tot CO2-uitstoot en vernietiging van waardevolle grondstoffen. In totaal is de zorgsector verantwoordelijk voor 7 procent van de Nederlandse uitstoot. Het percentage grondstofverbruik ligt nog hoger: 13 procent van alle primaire grondstoffen wordt verbruikt door de zorg. “Dit zijn de meest hoogwaardige materialen”, benadrukt Duijn. “Deze hergebruiken is dus eigenlijk een no-brainer.”
Recyclen
Dat is precies wat hij met Blue2Green Recycling gaat doen. “In 2022 is het Landelijk Afvalstoffen (LAP-3) aangepast. Daardoor mogen we medisch afval decontamineren. Het is een recyclingtechnologie waarmee we infectueuze stoffen kunnen vernietigen. Na dit proces krijgt medisch afval dezelfde stempel als regulier bedrijfsafval. En bedrijfsafval kunnen we heel goed recyclen. Dat gebeurt al op grote schaal.”
Reductiedoelen
De aangepaste wet komt volgens Duijn op het goede moment. “Met de Green Deal Duurzame Zorg heeft de sector zich gecommitteerd aan grote verduurzamingsopgaven. De ambitie is ongekend. De zorg wil minder CO2 uitstoten en dure medische instrumenten terugwinnen. Tegelijkertijd zijn maar weinig ziekenhuizen bezig met hun medisch afval. Plat gezegd willen ze er gewoon vanaf. Daar betalen ze grof geld voor: de kosten liggen tussen de 700 tot 800 euro per ton. Tel daar transport bij op en je komt al snel uit op 800 tot 900 euro per ton. Afhankelijk van de grootte en het aantal bedden produceren ziekenhuizen tussen de 100 tot 150 ton SZA per jaar. Het zijn dus enorme happen uit het budget. En dan wordt het afval niet eens op een duurzame manier verwerkt.”
Installatie in Velsen-Noord
Dat moet anders. Momenteel wordt er een gloednieuwe installatie neergezet in Velsen-Noord. Daarin gaat het decontamineren plaatsvinden. “De vaten gaan na aankomst inclusief inhoud de shredder in. Vervolgens verhitten we het 45 minuten lang tot een temperatuur van meer dan honderd graden. Op die manier worden alle infectueuze stoffen in het medisch afval geneutraliseerd. Dit is ook mogelijk met hete stoom, maar wij werken met droge hitte in een zogenoemd microwave systeem. Dat is energiezuiniger. Een ander voordeel is dat het gedecontamineerde materiaal droog uit de installatie komt. Dat is fijn, want op die manier kunnen we het beter verwerken.”
Circulaire oplossing
Wat overblijft, is een mengsel van verschillende materialen. “Denk aan metalen, kunststoffen, textiel, maar ook glas en keramiek afkomstig van laboratoria. Dit sorteren we. De metalen persen we in blokken en verkopen we door. Door middel van een speciale scantechnologie halen we vier soorten kunststof uit de mix. Dit verkopen we in bulkzakken aan de kunststofverwerkende industrie.”
Van het kunststof worden weer producten gemaakt die in de zorg toegepast kunnen worden. “Kunststoffen die op deze manier bewerkt zijn, mogen niet worden toegepast in de medische en de voedselindustrie. Maar afvalbakken, bedpannen en urinalen mogen bijvoorbeeld wel. Ziekenhuizen kunnen producten afnemen die zijn gemaakt van hun eigen afval. Op die manier wordt het een circulaire oplossing. Daar worden ze blij van.”
Rendabel
Kan dit gerecyclede materiaal qua prijs concurreren met nieuwe grondstoffen? Deels, zegt Duijn. “Amerikaans en Chinees plastic wordt tegen bodemprijzen op de Europese markt gedumpt. Dat maakt dat nieuw, fossiel plastic nog altijd goedkoper is dan materiaal dat hier gerecycled is. Voor kunststof geldt eigenlijk hetzelfde. Daarom bieden we ons gerecyclede kunststof goedkoper aan. Alleen zo kunnen we concurreren met nieuwe materialen. Toch is onze businesscase nog steeds positief. We verdienen een stuk beter aan de metalen die we terugwinnen. En de afvalverwerking zelf levert ook geld op. Ziekenhuizen kiezen straks voor ons, omdat we de duurzamere oplossing zijn. Onze meetapparatuur maakt per zorginstelling inzichtelijk hoeveel afval er is verwerkt en hoeveel CO2 daarmee is bespaard. Ook moet duidelijk worden welke grondstoffen er zijn teruggewonnen. Daar kunnen zij dan weer over rapporteren.”
Vijf recyclinglocaties
De nieuwe installatie in Velsen-Noord gaat later dit jaar draaien. Per jaar kan het 3.000 ton afval verwerken. Dat is lang niet al het medisch afval dat jaarlijks wordt geproduceerd. Daarom moeten er vijf van dit soort recyclinglocaties komen, verspreid over Nederland en Vlaanderen. “Op dit moment gaat al het afval naar Dordrecht, of het nu uit Groningen of Maastricht komt. Dat zorgt voor aardig wat transportemissies. Ik wil de rijafstand beperken tot 40, maximaal 50 kilometer. Daarvoor zijn meerdere locaties nodig. Hebben we vijf installaties, kunnen we jaarlijks 15.000 ton afval recyclen. Dat tikt aan.”
Wat ook aantikt, zijn de kosten. Per locatie is zo’n 7 miljoen euro nodig. Voor het project in Velsen-Noord wordt 2,3 miljoen gesubsidieerd door de Europese Unie vanuit het EFRO fonds. Het overige bedrag moet komen van andere investeerders, iets waar Duijn volop mee bezig is. “Als de eerste locatie eenmaal open is en we verdienen geld, dan gaan we het volgende project doorstarten. We gaan het gewoon doen. Hoe meer we kunnen recyclen, hoe beter.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
