Met een plastic tas gevuld met laptops fietste ik onlangs naar Amsterdam-Oost. In een pand aan het Timorplein zit de Cyberbank. De bank is onderdeel van Cybersoek, een soort buurthuis waar Amsterdammers gratis en onder begeleiding kunnen werken aan hun digitale vaardigheden. Zoals gebruikelijk is het op donderdag druk, vertelt projectleider Saskia de Zoeten. Mensen tikken wat achter computers, scharrelen rond of drinken een kopje koffie op een van de bankjes.
Coronalockdown
“De Cybersoek biedt al twintig jaar gratis digitaal onderwijs”, zegt De Zoeten. “Maar De Cyberbank bestaat nog maar een jaar.” En dat is geen toeval. “Aan het begin van de eerste coronalockdown werd duidelijk hoe noodzakelijk een goede aansluiting op de digitale wereld is. Toen kwam aan het licht hoeveel mensen deze aansluiting missen, omdat ze geen computer hebben of niet weten hoe het internet werkt. Uit die noodzaak is De Cyberbank geboren.”
Laptops verdelen
Bij de Cyberbank kunnen particulieren en bedrijven hun oude laptops inleveren. Shady Kasas, in thuisland Syrië al werkzaam in de ICT, doet een snelle check op de hardware. Dan gaan de laptops naar ICTvanafmorgen, een partij die werkt met jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt. Deze organisatie schoont de computers veilig op en maakt ze weer klaar voor gebruik. Na een kwaliteitscheck gaan de laptops terug naar de Cyberbank, waar ze verdeeld worden onder de mensen die ze nodig hebben.
“Op dit moment is de vraag naar laptops veel hoger dan wat er binnenkomt”, zegt de inmiddels aangeschoven directeur van Cybersoek Karien Sondervan. “Maandelijks melden ruim vier- tot zeshonderd mensen zich aan, terwijl we zo’n 150 laptops kunnen weggeven. We hebben nog nooit reclame gemaakt voor wat we doen, maar mensen weten ons alsnog te vinden.”
Statiegeld op laptop
Mensen die zijn ‘ingeloot’, kunnen een afspraak maken om hun laptop af te halen. Maar daar blijft het niet bij. “Voor zo’n afspraak nemen we tot 30 minuten de tijd”, zegt De Zoeten. “We maken mensen wegwijs in de systemen en leggen uit wat ze er wel en niet mee kunnen doen. Ook moeten ze een overeenkomst tekenen en betalen ze 20 euro ‘statiegeld’. Zijn mensen niet tevreden en willen ze hun laptop weer inleveren, dan krijgen ze dat bedrag terug.”
Alles online
Al snel gaat ons gesprek niet zozeer over het hergebruik van oude laptops, maar over digitale inclusie. Want digitaal vaardig en bereikbaar zijn is lang niet zo vanzelfsprekend als veel mensen denken. “Je DigiD, bankieren, zorgverzekeringen, sollicitaties, contact met familie in het buitenland; alles gaat online”, zegt Sondervan. “Om aanspraak te maken op een laptop van de Cyberbank heb je een Stadspas nodig, die je nota bene online aanvraagt. Voor een bepaalde groep mensen is het heel lastig om in die digitale wereld te stappen.”
Juist daarom is het zo belangrijk dat de Cyberbank ook een fysieke ontmoetingsplek blijft, zegt Sondervan. “Mensen moeten ons kunnen bellen, maar ook gewoon kunnen binnenwandelen met hun vragen. We leven in een tijd waarin buurthuizen verdwijnen en alles zich verplaatst naar de digitale wereld. We moeten ons echt afvragen of het goed is dat we deze kant op gaan. We mogen niet onderschatten hoe belangrijk het is om elkaar te blijven ontmoeten.”
Lokaal en sociaal
Met steun van de gemeente en bedrijven hoopt de Cyberbank deze rol in ieder geval te kunnen blijven vervullen. “Daarnaast staan we natuurlijk altijd te springen om oude laptops”, zegt De Zoeten. “Veel grote bedrijven hebben dichtgetimmerde afspraken met leveranciers voor het leveren van gebruikte laptops. Het is op zich goed dat daarmee de tweedehandsmarkt wordt bediend. Maar wij vinden dat het socialer en lokaler kan. Door laptops binnen Amsterdam ook te verspreiden onder Amsterdammers die het hard nodig hebben.”
Lees meer over hergebruik en recycling:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
