Hernieuwbaar, circulair en veilig: de heilige graal voor Tetra Pak

“De kans is groot dat je wel eens een verpakking van Tetra Pak in je handen hebt gehad”, zegt Roderick Friend, algemeen directeur Nederland van Tetra Pak. “We zijn groot geworden met zuivel maar doen inmiddels veel meer dan dat. Al blijft voeding onze core business. Inmiddels zijn we aanwezig in alle verwerkingsstappen die ervoor zorgen dat het het pak in het schap belandt. Van koetje tot toetje. Alleen voor de koe moet je zelf zorgen.”

Klimaatneutraal

De verpakkingen van Tetra Pak voorzien dagelijks in de behoeften van honderden miljoenen mensen in meer dan 160 landen. In 2021 verkocht het bedrijf ruim 192 miljard verpakkingen met onder meer zuivel, plantaardige dranken, sappen en nog veel meer. De missie die de multinational zichzelf heeft opgelegd: een reductie van 46 procent broeikasgassen in 2030 en volledig klimaatneutraal over scope 1, 2 en 3 in 2050.

“Duurzaamheid is sinds de oprichting van Tetra Pak een speerpunt”, zegt Friend. “Dat begon al met de keuze voor karton als basis van onze producten. Maar inmiddels is het onderwerp relevanter dan ooit. De wereld om ons heen lijkt nu ook klaar te zijn voor de oplossingen die wij bieden.”

Lees ook: Op weg naar circulaire economie: in 2030 helft minder grondstoffen, hoe realistisch is dat?

Circulaire grondstoffen

In de eerste plaats wil het bedrijf wereldwijd volledig overstappen op hernieuwbare energie. Nu is dat aandeel 80 procent, maar naar 2030 toe moet dat 100 procent worden. “De andere grote uitdaging is de transitie naar verpakkingsmaterialen met een minimale impact op het milieu”, zegt Frank Vandewal, directeur duurzaamheid bij Tetra Pak. “Waarbij voedselveiligheid te allen tijde voorop staat.” Dat - in combinatie met een verpakking die circulair is - is de heilige graal voor Tetra Pak.

Gerecycled plastic

Het bedrijf wedt in zijn ambitie niet op één paard, maar heeft talloze innovatietrajecten lopen. Een voorbeeld is de introductie van een dop van gerecycled plastic. “De grote uitdaging is dat het gerecyclede materiaal van dusdanige kwaliteit moet zijn dat het in aanraking mag komen met voedsel”, zegt Vandewal. “Dankzij moderne recyclingtechnieken is dat vandaag de dag mogelijk.”

Lees ook: Circulaire bouwers krijgen per 2023 voorrang van het Rijksvastgoedbedrijf

Plantaardig plastic uit suikerriet

Daarnaast kijkt Tetra Pak naar het gebruik van plantaardig plastic gemaakt uit suikerriet. “Dit kunnen we niet alleen voor de dop gebruiken, maar ook voor de plastic laagjes van de verpakking”, legt Vandewal uit. "Op die manier kunnen we bepaalde verpakkingen voor gekoelde dranken vaak al helemaal van plantaardige grondstoffen maken. Voor de niet-gekoelde dranken is er nog behoefte aan een fijn laagje aluminium om een lange houdbaarheid te kunnen garanderen. Dit kunnen we momenteel nog niet vervangen door een plantaardig alternatief."

Verpakkingen van houtvezels

Toch onderzoekt Tetra Pak ook of het mogelijk is die aluminium laag te vervangen, bijvoorbeeld met houtvezels. “Karton is natuurlijk altijd onze basis”, zegt Vandewal. “Maar we hopen dit aandeel te vergroten door uiteindelijk ook het aluminium te verruilen voor hernieuwbaar materiaal.

Nu garandeert aluminium voedselveiligheid en een houdbaarheid tot twaalf maanden. We streven naar een duurzamer alternatief dat minstens net zo goed is. Momenteel zijn we bezig met concrete tests.”

Lees ook: Plastic verpakkingen straks verleden tijd? 5x bijzondere en duurzame alternatieven

Recycling van drankkartons

Bij verpakkingsinnovaties focust Tetra Pak onder meer op de mate van recyclebaarheid. Want hoewel de recyclemogelijkheden van drankkartons nog wel eens in twijfel worden getrokken, zijn ze met de juiste methodes goed te recyclen. Dit gebeurt dan ook op verschillende plekken in Europa. “Een drankkarton bestaat uit verschillende lagen, zoals papier, aluminium en plastic”, legt Vandewal uit. “Om die te scheiden heb je water en wrijving nodig. Dat gebeurt in grote wastrommels in recycle-installaties. We kunnen de papiervezels losweken van de niet-papierdelen, waarna we de aparte stromen kunnen hergebruiken. Als we in de toekomst andere materialen gaan gebruiken, moeten we zorgen dat die met bestaande processen gerecycled kunnen worden.”

Nieuwe recyclefabriek België

Volgens Vandewal is er momenteel binnen de EU genoeg capaciteit om drankkartons te recyclen. “De afgelopen jaren is opgeschaald naar een recyclecapaciteit van 500.000 ton drankkartons per jaar. Maar dat wil niet zeggen dat dat ook voor de toekomst voldoende is. Met verschillende stakeholders onderzoeken we hoe we inzameling en recycling verder omhoog kunnen krijgen.” Op dit moment verkent Tetra Pak samen met Stora Enso de mogelijkheid voor een nieuwe papiervezel-recyclefabriek in de buurt van Gent. Als alles volgens plan verloopt, wordt hier vanaf 2025 jaarlijks nog eens 50.000 ton drankkartons gerecycled: genoeg voor het meerendeel van drankkartons dat in de Benelux wordt ingezameld.

Ook de recycle capaciteit voor het niet-papieren gedeelte wordt verder uitgebreid. Momenteel zijn er al recycle-installaties hiervoor in onder andere Nederland, Duitsland, Tsjechië en Italië. Maar Tetra Pak zal tegen 2025 ook deze capaciteit in Europa verder vergroten.

Lees ook: Mest in je muur: startup BioBuilder onderzoekt nieuw isolatiemateriaal

Drankkartons in Nederland

In 2020 werd in Nederland 60 procent van de verkochte drankkartons ingezameld. Dat percentage kan omhoog, volgens Vandewal. Als Belg kent hij de situatie bij onze zuiderburen goed. “In Nederland geldt geen specifieke inzamelingsdoelstelling op drankkartons. In België is dat anders. Daar geldt al heel lang een aparte doelstelling voor drankkartons. Daar wordt zelfs meer dan 90 procent van de drankkartons ingezameld en gerecycled.”

Aparte inzamelsystemen

“In Nederland zijn we aangesloten bij stichting HEDRA, de brancheorganisatie van drankkartonproducenten”, zegt Friend. “We willen allemaal het aandeel gerecyclede verpakkingen verhogen. Bijvoorbeeld met de invoering van een aparte recycledoelstelling voor drankkartons als stimulans. Inmiddels zijn beleidsmakers van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in overleg of er vanaf 2023 ook zo’n aparte doelstelling komt.”

Lees ook: Nederlandse start-up vanPlestik bouwde 3D-printer die van plastic afval de mooiste spullen maakt

Statiegeld op drankkartons

Ook een statiegeldsysteem voor drankkartons is voor Friend zeker niet ondenkbaar. “Statiegeld blijkt een heel efficiënt middel om zwerfafval te verminderen. De resultaten voor plastic flesjes zijn nu al zichtbaar. Onze ambitie is om zo veel mogelijk drankkartons ingezameld te krijgen. Als statiegeld de manier zou blijken om dit te behalen, dan bekijken we dit uiteraard graag."

”We moeten naar een systeem waar alle verpakkingen terecht kunnen voor inzameling en recycling”, zegt Vandewal. “Verpakkingen die je niet kunt recyclen, gaan het naar mijn idee niet redden in de markt. Hergebruik van grondstoffen is noodzakelijk. En recycling is op zich niet moeilijk. Het vraagt alleen om een solidair financieringssysteem, toegang tot goede inzameling en de optie om te sorteren in hoogwaardig materialen.”