Velen kennen Minnesma waarschijnlijk van haar activistische kant. Ze staat vaak op de bühne en wandelde in 2015 (met duizenden anderen) naar de Klimaattop van Parijs, om aandacht te vragen voor klimaatverandering. In datzelfde jaar won ze de welbekende Klimaatzaak tegen de overheid, die het internationale nieuws haalde.
Maar Minnesma is ook ondernemer. Urgenda zette de Nederlandse markt voor zonnepanelen bijvoorbeeld in gang, met een collectieve inkoopactie van 50.000 zonnepanelen (de prijs van deze zonnepanelen lag 30-40 procent lager dan de norm op dat moment). Een vergelijkbare truc haalde ze uit met elektrische auto’s. Momenteel maakt de stichting huizen energieneutraal voor € 35.000, om aan de rest van Nederland te laten zien dat het kan. Minnesma: “Zo gauw we worden nageaapt, zijn we blij en storten we ons op de volgende uitdaging.”
Bovenstaande inspanningen zijn allemaal belangrijk, vervolgt ze: “Klimaatverandering is een noodsituatie en dat dringt nog niet bij iedereen door.” Minnesma reist daarom stad en land af (in haar elektrische auto) om jaarlijks honderden speeches te geven, voor iedereen die het horen wil: “Eerst moet je snappen hoe ernstig en urgent klimaatverandering is. Daarna kun je aan de slag.”
Klimaatwandelingen, collectieve inkoopacties, honderden speeches per jaar… Hoe hou je het vol?
“Het heeft deels met m’n calvinistische opvoeding te maken (hard werken is belangrijk). Daarnaast ben ik van nature gezegend met een overschot aan energie. Dat is mazzel. Maar de belangrijkste reden is het onderwerp waar ik me mee bezig hou: ik vind mijn werk leuk en interessant, maar bovenal noodzakelijk. Als je écht snapt hoe urgent het probleem van klimaatverandering is, kun je niet langer achterover leunen.”
Hoe is die urgentie bij jou ontstaan?
“Als kind vond ik de natuur al interessant en belangrijk. Als tiener vertaal je dat naar de wens om dierenarts te worden, maar daar zag ik uiteindelijk toch vanaf (dierproeven, he). Na bedrijfskunde en filosofie, ben ik milieurecht gaan studeren. Toen kwam ik voor het eerst met het onderwerp klimaatverandering in aanraking.
In eerste instantie benaderde ik het cerebraal: een interessant en uitdagend probleem om op te lossen. Langzaam maar zeker kwam daar een intrinsieke motivatie bij. Ik heb tien jaar onderzoek gedaan op de universiteit naar dit onderwerp, waardoor ik in aanraking kwam met de knapste koppen ter wereld. Die maakten zich allemaal ontzettend zorgen over dit onderwerp. Dat zet je aan het denken.
De geboorte van mijn kinderen maakte het echt urgent. Die halen naar alle waarschijnlijkheid het jaar 2100 wel. Als je naar de huidige statistieken kijkt, leven ze dan in een wereld die je niemand toewenst. Daarom wil ik nú iets doen.”
Waarom stelt jouw positie bij Urgenda je in staat om het klimaatprobleem aan te pakken?
“Het is hartstikke belangrijk om te praten en discussiëren over klimaatverandering, maar uiteindelijk moeten we oplossingen in de praktijk brengen. Het liefst vandaag nog. Dat is het doel van Urgenda: laten zien dat iets kan en de rest van Nederland meekrijgen, net zolang tot die kartrekkersrol niet meer nodig is.
Dat vind ik ook het leukst: markten in gang zetten en projecten uit de grond trekken, zelfs als anderen er geen vertrouwen in hebben. Eén voor één alle beren van de weg tikken; dat vind ik heerlijk.”
Welke rol zie je voor jezelf weggelegd in de transitie die Nederland moet maken?
“Wat we nodig hebben, is een systeemverandering. Dat krijg je niet voor elkaar met één innovatie of maatregel. Je moet aan verschillende knoppen draaien, in verschillende sectoren en op verschillende schaalniveaus. En ook nog eens tegelijkertijd. Het is dus essentieel om partijen uit verschillende hoeken met elkaar te verbinden. Dat is lastig. Ze zitten vaak in hun eigen cocon, hebben hun eigen jargon en snappen elkaars denken niet.
Ik heb een brede achtergrond: drie verschillende studies (bedrijfskunde, filosofie en rechten, red.) en werkervaring bij NGO’s, overheden, universiteiten en het bedrijfsleven. Dat helpt me om uiteenlopende partijen met elkaar verbinden. Dat is belangrijk: pas als je verschillende mensen en partijen aan dezelfde tafel zet, forceer je verandering.”
Hoe staat het ervoor met die systeemverandering in Nederland?
“Het visierapport van Urgenda heet ‘100 procent duurzame energie in 2030. Het kan als je het wilt’. De eerste versie daarvan schreef ik in 2012, toen hoefde ik niet eens over die titel na te denken. Maar het is inmiddels 2019 en Nederland bungelt nog steeds onderaan als het gaat om CO2-uitstoot en biodiversiteit. Het kan nog steeds (dus die titel blijft gewoon staan), maar dan moeten we echt versnellen.”
Waar schort het momenteel aan?
“Polderen heeft ons in het verleden veel gebracht, maar de tijd van praten is nu echt voorbij. We hebben te maken met een noodsituatie en dat vraagt om daadkracht. Dat mis ik in Nederland. We hebben een leider nodig die de urgentie van de energietransitie duidelijk maakt en tegelijkertijd het vertrouwen schept dat het kan. Rutte trapt nu juist op de rem, dat maakt mensen onzeker. Dan denkt men al snel ‘doe maar niet’, terwijl we juist iedereen mee moeten krijgen.”
Hoe krijg je mensen dan wél mee?
“Ik heb geleerd dat je mensen een doel moet geven. Een aantal jaar geleden had ik het idee om met 25 mensen op een plein in Nederland te gaan staan, om aandacht te vragen voor klimaatverandering. De bedoeling was dat iedereen 5 mensen uit zou nodigen voor het volgende evenement. Het werkte. we stonden de volgende maand met 125 man op een ander plein. Ik was enthousiast: ‘Als dat zo doorgaat staan we hier over drie keer meer met ruim 10.000 man.’ Maar dat gebeurde niet. Men vond het lastig anderen uit te nodigen: ‘Wat doen we dan op dat plein? Is er een marktje? Rijden we ergens heen met een stoet van elektrische auto’s?’
Ik realiseerde me dat het niet genoeg is om op een plein te staan voor het klimaat. Mensen hebben behoefte aan een duidelijkere aanleiding en een duidelijker doel. Zo is het idee voor de klimaatwandeling naar Parijs ontstaan. Een activiteit met een duidelijk doel (Parijs) en een duidelijke aanleiding (het Klimaatakkoord). En ja hoor: er liepen duizenden mensen mee.”
Je houdt je inmiddels decennialang met duurzaamheid en klimaatverandering bezig. Merk je dat de houding van de gemiddelde Nederlander ten opzichte van dit onderwerp veranderd is?
“Ik woon in de Beemster en we organiseren elk jaar een burenborrel tijdens oud & nieuw. Daar ging het tien jaar geleden echt niet over duurzaamheid, maar tegenwoordig vang ik gesprekken op over zonnepanelen en elektrische auto’s. Twee buren hebben hun huis onlangs zelfs energieneutraal gemaakt.
Zonnepanelen zijn niet langer weggelegd voor de voorlopers, ook de middenmoot haakt aan. Dat stemt hoopvol: als duurzaamheid in rurale gebieden begint te leven, dan weet je dat Nederland rijp is voor verandering.”
Naar je stip op de horizon hoef ik niet eens te vragen, he?
“100 procent duurzame energie in 2030. Zolang dat mogelijk is, blijf ik erop hameren. Als wij het (als fossiel landje) kunnen, dan kan de rest van de wereld het ook. Laten we die voorbeeldrol vooral pakken.”
Dag van de duurzaamheid
Tien jaar lang nam Urgenda het initiatief voor de Dag van de Duurzaamheid. Bij het jubilieum vorig jaar kondigde de stichting aan dat voortaan elke dag een Dag van de Duurzaamheid is. De coöperatie Leren voor Morgen roept 10 oktober 2019 tot de Dag van de Duurzaamheid voor het onderwijs uit. Ook vinden er in sommige gemeenten zoals Amstelveen, Velsen en Loppersum op die dag activiteiten plaats in het kader van duurzaamheid.
Foto: Josje Deekens
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
