Tijdens de première van een virtual reality-reis naar het heelal was Kate Raworth onlangs eregast. Raworth (kort haar, groene donsjas en gekleurde sneakers) heeft een drukke week achter de rug vol evenementen rondom de Amsterdam Donut Dagen. Amsterdam was één van de eerste steden die zijn duurzaamheidsstrategie aan het donutmodel van Raworth koppelde. “Iedereen wil dat ik zeg hoe het in Amsterdam gaat”, zegt ze. Is ze daardoor geïrriteerd? Dat is moeilijk te zeggen, want ze blijft vriendelijk. En gelukkig maakt ze toch een paar minuten voor Change Inc. vrij.
Wat is de donuteconomie?
In de donuteconomie balanceert de economie tussen een ecologische bovengrens en een sociale ondergrens. Die ondergrens bestaat uit mensenrechten zoals veiligheid, gezondheid en voldoende eten. De ecologische bovengrens gaat over zaken als luchtvervuiling, klimaatverandering en bodemuitputting. De economie is daarmee ondergeschikt aan de planeet. Als je dit model tekent zie je een grote cirkel (de planetaire grenzen) met daarin een kleine cirkel (de sociale ondergrens), vandaar de naam donut-economie. De ruimte tussen die twee cirkels vormt de donut. De 'sweet spot': een circulaire economie die goed is voor mens en milieu.
Meer weten? Kijk dan deze zeven korte video’s waarin Kate Raworth haar model uitlegt.
Tja, wij willen dat toch ook graag weten: Hoe vind je dat Amsterdam het doet?
“De gemeente Amsterdam is er verantwoordelijk voor of ze wel of niet in de donut terechtkomt. Het is niet mijn rol om dat te beoordelen. Ik weet dat Amsterdam de donut in april 2020 als onderdeel van haar circulaire beleid aannam. We zijn nu achttien maanden verder en ik hoorde Marieke van Doorninck (duurzaamheidswethouder, red.) zeggen dat ze van plan is om begin 2022 te meten hoe de stad ervoor staat.
De stad moet meetmethoden ontwikkelen om zichzelf te beoordelen en verantwoordelijkheid te nemen. Voor mij draait de diepere vraag niet alleen om meten, maar ook: veranderen we de manier waarop de stad wordt bestuurd, beheerd en gefinancierd? Kortom, het veranderen van de diepe ontwerpstructuren. Want volgens mij is dat de manier waarop we uiteindelijk de echte verandering teweegbrengen. Daarom praat ik altijd over het doel, netwerken, bestuur, eigendom en financiën van een organisatie en een stad.”
“In geen enkel land ontmoet ik tegelijkertijd zo veel enthousiaste en boze mensen als in Nederland”, zei Raworth in een eerder interview. Hoe verklaart zij de reacties op haar ideeën, van boze economieprofessoren tot geïntrigeerde politici?
Welke steden gaan nog meer met de donuteconomie aan de slag?
“Er zijn mensen die dit op buurtschaal doen in Birmingham. En het eiland Barbados doet het op nationaal niveau. Het kan dus op verschillende schaalniveaus. Maar voor mij is de stad de plaats waar het als eerste begint. Bij het donuteconomie actie-lab (een platform dat mensen en organisaties helpt om de donuteconomie in de praktijk te brengen, red.) hebben we nooit iemand gevraagd om over de donut te praten, de donut te gebruiken of de donut te implementeren. Alles wat er gebeurt, is omdat mensen besloten het te gebruiken. Steden lopen hierin voorop. Meer dan landen, meer dan dorpen.
Naast Amsterdam begonnen ook andere steden ermee, dat zorgt voor inspiratie. Maar er zit ook iets in de schaal van de stad waardoor juist steden het oppikken. De stad heeft macht over huisvesting, vervoer en verwarming. Dus de stad heeft mogelijkheden om dingen aan te pakken. Er is ook een limiet aan wat een stad kan doen, omdat de stad is ingebed in de nationale regelgeving, maar toch kan een stad veel doen. En ik denk dat veel mensen zich meer verbonden voelen met hun stad, dan met hun land.”
Hoe nu verder?
“De vraag is, en daar kijk ik echt naar uit, wat eruit komt als Amsterdam in 2022 de balans opmaakt. Misschien kom ik dan weer langs. Dat moet het moment zijn om de vraag te stellen of het circulaire beleid wordt uitgevoerd. Is er enig bewijs dat het ingevoerde beleid Amsterdam binnen de donut brengt? Waar gaat het goed? En waarom? Waar niet? Wat zijn dan de diepe structuren van de stad die de verandering blokkeren? Er is dus nog een lange reis te gaan.”
Change Inc. ging in een documentaire alvast op zoek naar de plekken waar de donuteconomie vorm krijgt. Kennen Amsterdammers de donut eigenlijk wel? Je ziet het in onderstaande docu:
Schrijf je in voor onze Newsbreak: iedere dag rond 12 uur het laatste nieuws
Wil jij iedere middag rond 12 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan! Schrijf je hier in voor onze Newsbreak.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
