De echte prijzenoorlog

Die dumpprijzen en het ongelijke internationale speelveld schaden de Nederlandse en Europese economie en zorgen voor maatschappelijke kosten. Zoals Philips topman Frans van Houten terecht zei in het FD van 2 januari: “we hebben een sterk Europa nodig”. Daarom is het tijd dat we door de fake prijzen heen prikken en gaan rekenen met echte prijzen.

Vergeef me de militaristische retoriek. Maar de echte oorlog van nu, is wel degelijk ook een prijzenoorlog. Terwijl het Amerikaanse Amazon de Europese techdwergen verslindt, staat het Chinese Alibaba al aan de poorten. Nederlandse en Duitse webshops verdedigen zich wel, maar hebben niet de diepe zakken en schaal om dit lang genoeg vol te houden.

Lokale winkels gaan in rook op

Als ‘collateral damage’ gaan lokale boek- en kledingwinkels, elektronica of speciaalzaken in rook op. Het erodeert honderden dorpskernen en binnensteden. Banen, belastinginkomsten, innovatie en menselijk kapitaal verdwijnen. Onze economie functioneert minder volgens onze productienormen, die worden immers elders bepaalt. Zo verliezen we zelfbeschikking en soevereiniteit en worden we afhankelijker van Amerika en China.

Het pijnlijke is: dit komt grotendeels door ons eigen beleid waarin vervuilen en uitbuiten voordeliger is dan schoon en mensvriendelijk produceren. Wij zelf verrekenen nauwelijks de belastingontduiking, klimaatopwarming, milieuvervuiling, onwaardige banen, mensenrechten schendingen en gezondheidsschade in prijzen. Sterker nog, Nederland is koploper belasting ontduiken en drijft op een voedsel-, gas- en olie-industrie met hoge maatschappelijke kosten. We zetten dit dus ook niet centraal in handelsovereenkomsten en de inrichting van de markt, waardoor onze welvaart en welzijn erodeert.

Concurrentie met hoge maatschappelijke kosten, ten bate van een klein groepje, wil en kan Europa niet winnen. Voor Amazon dolen honderdduizenden medewerkers dagelijks dertig kilometer door magazijnen met onhaalbare doelen, opgejaagd door warmtesensoren. Toiletbezoek of ziekte leidt tot een disciplinaire maatregel of ontslag. Bij Alibaba zullen de banen niet veel waardiger zijn. Om nog te zwijgen over de omstandigheden waaronder de producten in de webshops gemaakt zijn en de fijnstof en broeikasgassen tijdens (lucht)vracht. De winsten zijn maar voor een beperkte groep. Amazon kon volgens Oxfam alle 876.000 medewerkers een $100.000 kerstbonus geven en nog even rijk zijn als voor de pandemie.

Dreiging van tech-giganten

Bedrijven in Europa leggen het af op dit speelveld en het is een reëel risico dat dit snel verder achteruit gaat. Belastingen, lonen en (milieu)regeldruk is in Europa nog steeds relatief hoog. Een groeiend aantal bedrijven is bezig met duurzamere productie, wat in veel gevallen investeringen vergt, prijzen ophoogt en rendement drukt. De concurrentie hoeft hier niet voor af te rekenen en kan daarbovenop groeien met honderden miljoenen verlies, door bergen Amerikaans durfkapitaal of Chinees staatsgeld. Het deel van de lokale bedrijven hier dat niet op de fles gaat, dreigt te worden overgenomen door de tech-giganten.

De consument riskeert minder aanbod en hogere kosten. In 2010 kocht Amazon na een dumpprijzenoorlog een concurrent, die ze uiteindelijk opdoekten. Amazon had in een maand $200 miljoen verlies genomen door luiers 25% lager te prijzen dan een concurrent. Met $300 miljoen omzet en lagere kosten, vormde luierspecialist Diapers.com een bedreiging voor de groeimarkt van jonge gezinnen. En Alibaba wordt ervan beschuldigd producten die ook op concurrerende webshops staan, over te slaan bij aanbiedingen en zoekresultaten.

Prijzenoorlog holt economie uit

Met de nieuwe prijzenoorlog riskeren we dat onze economie steeds verder uitholt, terwijl het tot hoge kosten voor de maatschappij leidt. Onze instellingen, regelgeving, democratieën, het maatschappelijk middenveld, vakbonden, fatsoenlijke banen, verzorgingsstaat, belastingen, gelijkheid.. Ze zijn een last, in plaats van een kracht! Voor een sterk Nederland en Europa moeten we snel zorgen dat prijzen gevormd worden in een gelijk speelveld. Waar kosten niet worden afgewenteld op de samenleving. Waar bedrijven die duurzamer en lokaal zijn juist voordeel ondervinden. Waar prijsconcurrentie plaatsvindt met prijzen, waarin alle maatschappelijke kosten verrekend zijn. 

Omdat we een interne markt hebben van meer dan 420 miljoen mensen binnen de EU, kunnen we gelijkwaardige partners worden met Amerika en China. En vrij concurreren. Maar met behoud van menselijke waardigheid en levenstevredenheid. Maar zolang we niet rekenen met echte prijzen, zijn de dumpprijzen niet behouden aan de webshops. Het hele continent staat dan in de uitverkoop!

Michel Scholte is directeur van True Price

 

Het Betoog

Change.inc waardeert de betrokkenheid van lezers en toekomstmakers zeer. Ook een opinieartikel aanleveren voor de rubriek ‘Het betoog’? Stuur de bijdrage naar hoofdredacteur Roy op het Veld: opinie@change.inc. Het artikel moet een wezenlijke bijdrage leveren aan het debat en iets toevoegen aan wat al eerder op Change.inc verschenen is. De redactie beslist over plaatsing.