CSO Ikea: "We hebben een meubelpiek bereikt"

"We moeten stoppen met spullen kopen". Dit oordeel komt wellicht uit een wat onverwachte hoek. Steve Howard, Chief Sustainability Officer (CSO) van Ikea, verraste onlangs met zijn uitspraken tijdens het Sustainable Debate van The Guardian. “Onze huizen staan al zo vol met bezittingen”, zo sprak hij. “We praten over de oliepiek, maar ik zeg dat we een spullen- en meubelpiek hebben bereikt.”

Een opvallende conclusie van een bedrijf dat zijn winst in 2015 nog met 5,5 procent zag groeien naar een bedrag van € 3,51 mrd. Toch ontkent Howard dat zijn woorden inconsistent zijn met de groeiambities van het meubelconcern.

Zo wil Ikea zich volgens de CSO om te groeien aanpassen aan de veranderende behoeften van de consument en zich meer focussen op duurzame producten. Howard: “We zullen steeds meer bouwen aan een circulair Ikea waar je producten kunt repareren en recyclen.”

€ 45 mrd tot € 50 mrd in 2020

Aan de ene kant streeft Ikea dus naar een forse groei. Zo schat het bedrijf dat in 2020 de vijfhonderd Ikea-winkels ongeveer 1,5 miljard bezoekers verwelkomen. Deze winkels zouden in potentie € 45 mrd tot € 50 mrd aan omzet opleveren. 

"Het traditionele lineaire businessmodel van het maken van producten die eventueel afval worden is gedateerd"

Als de retailer die groei realiseert, en de dezelfde werkwijzen als nu blijft hanteren, verdubbelt ook de hoeveelheid hout die Ikea voor zijn productie nodig heeft. Daarnaast verwacht de retailer dat zijn CO2-uitstoot van de huidige 30 miljoen ton naar 50 tot 60 miljoen ton stijgt.

Daarom stelt Ikea zich aan de andere kant als doel zijn ecologische voetafdruk niet verder te vergroten. “Simpel gezegd moeten we, om aan de toekomstige behoeften van onze klanten te kunnen voldoen zonder onze milieu-impact te verhogen, ons bedrijf veranderen”, zegt Lisen Wirén, Country Sustainability Manager (CSM) Netherlands bij Ikea Group, tegen DuurzaamBedrijfsleven Media.

Volgens Wirén kan Ikea zijn aanpak uit de twintigste eeuw niet langer gebruiken om in te spelen op vragen van de eenentwintigste eeuw. “We hebben een transformatieve verandering nodig, wat betekent dat we oude werkwijzen onder de loep moeten nemen en nieuwe moeten omarmen. Daarnaast moeten we actie durven ondernemen.”

Kringlopen sluiten

Om deze verandering tot stand te brengen, wil Ikea zijn kringlopen zoveel mogelijk sluiten. Wirén: “Veel grondstoffen worden wereldwijd op een niet-duurzame snelheid geconsumeerd. Het traditionele lineaire businessmodel van het maken van producten die later afval worden, is gedateerd. We ondersteunen de overgang naar een circulaire economie en we gebruiken onze invloed en ons bereik om te pleiten voor verandering.”

Dat doet Ikea onder meer door zich aan te sluiten bij circulaire initiatieven. Zo ondersteunt het bedrijf de 2030 Development Goals van de Verenigde Naties, die in september 2015 zijn opgesteld. Daarnaast is de retailer partner van de RE100. Dit internationale platform, opgezet door de Ellen MacArthur Foundation, moedigt bedrijven aan te verschuiven richting een circulaire economie.

In 2015 maakte Ikea 98 procent van de materialen van meubels van hernieuwbare, recyclebare of gerecyclede grondstoffen

Ontwerpen voor circulariteit

In de praktijk betekent de verschuiving van een lineair businessmodel naar een circulaire aanpak dat Ikea meer waarde uit zijn keten haalt. Hiervoor stelt de retailer zich als doel de levensduur van producten te verlengen. “Onze klanten krijgen duidelijke en simpele oplossingen om onze producten te repareren en te hergebruiken”, legt Wirén uit.

“We bieden daarnaast opties om te huren, delen of doorverkopen. Het verlengen van een product kan dus op verschillende manieren”, vervolgt ze. “Hierbij is het startpunt natuurlijk dat al onze producten hoogwaardig en duurzaam zijn geproduceerd.”

Daarnaast verlegt de retailer zijn focus naar het ontwerpen van producten voor circulariteit. Zo moet het ontwerp van producten upcycling en recycling van producten zo makkelijk mogelijk maken.

Verder wil Ikea de waarde van de grondstoffenketen verhogen, door meer secundaire materialen te gebruiken. “Gebruikte producten zijn een waardevolle grondstof, geen afval”, zegt Wirén. Hiermee hoopt Ikea de recyclingindustrie dan ook te stimuleren en de vraag naar en de beschikbaarheid van secundaire materialen te verhogen.

Afgelopen jaar wist de retailer 98 procent van de materialen van meubels en verpakkingen te maken van hernieuwbare, recyclebare of gerecyclede grondstoffen. In 2020 moet dat 100 procent zijn.

Matras wordt judomat

Hoewel Ikea naar eigen zeggen nog aan het begin staat van de overgang naar een circulaire economie, lopen er diverse projecten die de circulariteit binnen de gelederen van de meubelgigant moeten versterken.

Zo kunnen klanten in twintig landen, waaronder Nederland, hun gebruikte matrassen inleveren via de Matras retour- en recycleservice van Ikea. Samen met een recyclepartner werkt de retailer aan een optimale recycling van de matrassen. De meeste componenten, zo’n 85 tot 90 procent, van een matras kunnen dienen als grondstof voor nieuwe producten.

Het schuim wordt gebruikt als isolatiemateriaal of als onderlaag voor tapijten, judomatten of koeienmatrassen. Houtvezels worden ingezet als secundaire brandstof en het katoen en de wol krijgen een tweede leven als poetsdoek. De stalen matrasveren worden als schroot hergebruikt. Alleen de buitenste hoes van een matras wordt daarna nog verbrand.

PET-flessen

Behalve uit matrassen, haalt Ikea ook nieuwe grondstoffen uit plastic flessen. “In Australië hebben we de cirkels van plastic flessen gesloten door nauw samen te werken met geselecteerde leveranciers om hoogwaardig gerecycled PET te produceren voor onze water-, sap- en smoothie-flesjes.”

Met deze en andere projecten wil Ikea tegen 2020 90 procent van het afval van de eigen operaties recyclen of inzetten voor energiewinning. Van het afval uit winkels en distributiecentra wordt respectievelijk 80 en 90 procent gerecycled. De hoeveelheid afval die winkels produceren, moet dan bovendien 10 procent lager liggen dan nu.

Volgens Wirén moet er ondanks de inspanningen van Ikea nog een en ander gebeuren voor het bedrijf volledig kan overstappen op een circulair businessmodel. “Het creëren van een circulaire economie is een uitdaging. Dit verandert de manier waarop we materialen selecteren, hoe we met onze leveranciers samenwerken, hoe we onze producten maken en hoe we interacteren met onze klanten.”

Bron: Ikea, The Guardian | Footerfoto: Håkan Dahlström, via Flickr Creative Commons (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven), Infographic: DuurzaamBedrijfsleven Media, Header-foto: Ikea (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)