Changemaker Rick Verkuyl (Marktplaats): ‘Hoe makkelijker je het maakt, hoe meer mensen aanhaken’

Hoe draag jij met Marktplaats bij aan een circulaire economie?

“Marktplaats is al 25 jaar een begrip en vervult een prominente rol in de circulaire economie. Van alle spullen die verhandeld worden en een tweede, derde of vierde leven krijgen, gaat zo’n 30 procent in Nederland via Marktplaats. Online vormt het grootste verkoopkanaal met een marktaandeel van 40 procent. Offline spelen kringloopwinkels een mooie rol en via familie en vrienden worden ook veel spullen doorgegeven.

Mensen verbinden is de basis van wat we doen. Op ons platform komen vraag en aanbod samen. In 2023 werden 18,3 miljoen gebruikte items tussen particulieren verhandeld. Al die artikelen worden hergebruikt en daardoor niet nieuw gekocht. We hebben onderzoek laten doen waaruit blijkt dat minimaal 40 procent hiervan daadwerkelijk voorkomt dat men nieuwe items koopt. Met dit inzicht hebben wij laten uitrekenen hoeveel uitstoot dat bespaart en kwamen uit op 329.000 ton CO2-equivalent. Dat staat gelijk aan de emissies van 153.000 auto’s die jaarlijks 10.000 kilometer rijden. De impact is aanzienlijk, maar kan nóg groter. Mensen gooien nog altijd waardevolle spullen weg. Hergebruik moet veel meer gestimuleerd worden.”

Hoe doe je dat, hergebruik stimuleren?

“Dat kan op verschillende manieren. Als eerste is het belangrijk dat de voordelen van hergebruik bekend zijn. Het levert geld op, het is beter voor het milieu en het helpt mensen die minder te besteden hebben. In campagnes en reclames lichten we die voordelen uit. In het kader van educatie steunen we de onderwijsprogramma's van Race Against Waste en Think Big Act Now. Die gaan over verantwoorde consumptie en zijn gericht op basisschoolleerlingen. In die leerplannen zit Marktplaats verweven. Zo brengen we het verantwoord omgaan met spullen al op jonge leeftijd onder de aandacht. Het idee is om zo’n programma ook op middelbare scholen te introduceren.

Daarnaast richten we ons op de politiek. We voeren een actieve lobby in Den Haag en Brussel om aandacht te vragen voor de circulaire economie. De overheid heeft nu de campagne 'Zet ook de knop om', wat onder andere gaat over hergebruik. Om hergebruik te normaliseren is echter een lange adem nodig met veel herhaling. Je hebt campagnes nodig zoals ‘Wie is de Bob?’. Jarenlang hebben we die boodschap gehoord en nu is het normaal om die vraag te stellen. Om terug te komen op onderwijs: vanuit het bedrijfsleven steunen we lesprogramma's, terwijl de overheid daar nog niks in doet. Dat is best bijzonder. Ik zou ook meer financiële prikkels willen zien. Wil je iets laten repareren, betaal je de volle prijs. Frankrijk heeft subsidies voor reparatie op elektronica. Dat is een mooie maatregel om hergebruik te stimuleren.

We praten ook met lokale overheden over het grofvuilbeleid. Gemeenten hebben het streven om de straten schoon te houden en dat begrijp ik heel goed. Tegelijkertijd zie ik dat het wel heel makkelijk is om spullen weg te gooien. Je maakt een afspraak, zet het buiten en het wordt opgehaald. Er wordt niet gevraagd wat voor spullen het zijn en of het al aangeboden is bij kringloopwinkels of online. Dat is jammer, want 10 tot 15 procent van het grofvuil kan prima via Marktplaats verhandeld worden.”

Tweedehands (ver)kopen wordt nogal eens geassocieerd met gedoe. Hoe zie jij dat?

“De moraal van de circulaire economie is: hoe makkelijker je het maakt, hoe meer mensen aanhaken. Bij Marktplaats willen we drempels dus zoveel mogelijk wegnemen. Dit jaar hebben we de functie ‘direct kopen’ gelanceerd. Zoals de naam al zegt, kan een product op die manier meteen worden gekocht. Daarmee beperken wij het tijdrovende onderhandelen of via de chat vragen of een item nog beschikbaar is. Is direct kopen geactiveerd, dan is een item beschikbaar. Met deze functionaliteit hoeven mensen geen berichten naar elkaar te sturen om vervolgens weer te wachten op een reactie. De koper kan direct iets aanschaffen en betalen, waarna de verkoper een verzendlabel ontvangt en het kan opsturen.

Dat opsturen is bij grote items nog wat ingewikkeld. Bij meubels is transport een uitdaging, dus hoe krijg je het van A naar B. Om dat op te lossen, hebben we in de app een integratie gebouwd met de koeriersdienst Brenger. De afmetingen van het item weten we vaak al. Dat geldt ook voor de afstand die moet worden afgelegd, waardoor de prijs meteen inzichtelijk is. Dankzij de verzending via Brenger kan je meubels bijna op dezelfde manier kopen als dat je dat nieuw zou doen. Het is bijna net zo makkelijk, maar geeft een beter gevoel.”

Welke trends zie jij in de tweedehandsmarkt?

“De hergebruikmarkt blijft gelukkig groeien. Het beeld is wel wat vertekend, want in de periode van Covid zagen we een duidelijke piek. Tijdens de lockdown hadden mensen veel tijd om op te ruimen en spullen online te zetten. Maar als je de lijn van de afgelopen vijf jaar ziet, dan is die stijgende. Wat ik een mooie ontwikkeling vind, is dat we het steeds meer mogen hebben over de positieve impact van hergebruik op het milieu. De motivatie om via Marktplaats te handelen was altijd opruimen en geld verdienen. Nu is er steeds meer aandacht voor die duurzame component. Eerder waren we bang voor een geitenwollensokkenimago, nu hebben we het gewoon over klimaatimpact. Het onderwerp leeft in de maatschappij en we hopen dat hergebruik er een boost door krijgt.

Wat ik ook zie, is dat fabrikanten en retailers inspringen op tweedehands. Zara heeft bijvoorbeeld Pre-owned, een platform waarop gebruikte kleding verhandeld wordt. Ikea is aan het experimenteren met de verkoop van tweedehands meubels. Er is dus beweging.”

Welke kansen zie jij voor Marktplaats?

“Ik zie kunstmatige intelligentie als een mooie kans, hoewel we daar al langer mee bezig zijn. Binnen Marktplaats maken we gebruik van fotoherkenning. Wil je bijvoorbeeld een foto van een kast online zetten, dan wordt het product herkent en meestal automatisch in de goede categorie geplaatst. Straks kunnen we aan de hand van een foto niet alleen de categorie bepalen, maar ook meteen een goede beschrijving maken. Dan hoeven verkopers dat niet meer te doen en zijn er steeds minder excuses om producten níét via Marktplaats aan te bieden.

Wat ik zie, is dat veel onverkochte producten worden vernietigd. Er komt een Europees verbod op het vernietigen van onverkochte kleding, maar andere categorieën blijven nog achter. Hoe kunnen we die onverkochte of retour producten toch een leven geven in plaats van verbranden? Dat wil ik graag oppakken met retailers, want daar zit een enorme kans.”

Zijn er ook uitdagingen?

“We zijn het verleerd om duurzaam en spaarzaam te consumeren. Mijn ouders maakten een afweging bij iedere aankoop. Spullen gingen lang mee. Nu hebben we fast fashion en fast furniture. De kleding is niet in trek bij kringloopwinkels, want het is van slechte kwaliteit en lastig te recyclen. Fast furniture heeft een levensduur van zo’n acht jaar en is niet geschikt om te repareren en lastig herbruikbaar. Dat is een bedreiging voor de circulaire economie, want een nieuw truitje van de Primark is soms nog goedkoper dan kleding op Marktplaats. Dat is zeker een uitdaging.”

Met welke partijen zou je nog eens samen willen werken?

“Een paar jaar geleden waren we een vrij introvert bedrijf. Dat hebben wij veranderd, want de circulaire economie aanjagen doe je niet alleen. Wij zijn een grote en tegelijkertijd één van de vele spelers in de markt. Dat samenwerken loont, laat de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie zien. Zij werken al jaren goed samen en zijn inmiddels de go-to partij voor de overheid en de pers. Voor de circulaire economie bestaat zo’n initiatief nog niet. Hier komt binnenkort verandering in. Op dit moment wordt de Nederlandse Vereniging Circulaire Economie opgezet en Marktplaats is een van de aanjagers. Ik ben blij dat we dit doen, want gezamenlijk bereik je veel meer dan alleen.”

Bekijk ook deze Changemakers:

• Changemaker Léon van Bossum maakt bio-LNG van etensresten: 'We willen een nieuwe markt in beweging krijgen en daar horen ook tegenslagen bij'
  
• Changemaker Pol Knops (Paebbl): ‘Ik had minder moeten praten, en meer moeten dóén’
• Changemaker Elisah Pals (Zero Waste Nederland): ‘Het is waanzin om te denken dat je alles tegelijk kunt aanpakken’