Afval scheiden in elke prullenbak: Nederlandse start-up maakt het mogelijk

Nederland wil in 2050 een volledig circulaire economie zijn. Dat betekent dat al het afval opnieuw gebruikt wordt als grondstof. Het jaar 2030 moet daarin een tussenstap zijn. Dan wil het kabinet dat we 50 procent minder primaire grondstoffen gebruiken zoals mineralen, metalen en fossiele grondstoffen. Afval scheiden is daarvoor essentieel. Bij bedrijven, maar zeker ook bij huishoudens.

Vorig jaar daalde de totale hoeveelheid huishoudelijk afval in Nederland volgens het CBS van 9,1 naar 8,8 miljard kilo, zo’n 506 kilo per persoon. Daarvan werd 199 kilo niet gescheiden en als restafval verbrand. In 2020 was dat 209 kilo per inwoner, dus relatief werd er meer afval gescheiden. Volgens Milieucentraal scheiden Nederlanders gemiddeld 60 procent van hun afval. Papier en glas apart weggooien is inmiddels ingeburgerd. Daarvan wordt 75 procent gescheiden ingezameld. GFT zit op 65 procent, maar het scheiden van plastic metalen verpakkingen en drinkpakken (PMD) is nog in opmars.

Lees hier meer over het recyclen van afval.

Betalen voor restafval

Gemeenten stimuleren het scheiden van afval door bijvoorbeeld restafval minder vaak op te halen en gescheiden afval juist vaker. Ook laten ze burgers betalen voor elke vuilniszak restafval, zoals in de gemeente West-Betuwe. Daar betalen flatbewoners 80 cent en andere huishoudens 1 euro per zak restafval die ze in de ondergrondse container gooien. Een prikkel om zoveel mogelijk afval weg te gooien in de kliko voor gft, papier en plastic verpakkingen, drinkpakken en blik (PMD), die ze net als veel Nederlanders in de tuin hebben staan.

De kliko voor restafval werd vervangen door een bak voor PMD. De maatregel leidde net als in veel andere Nederlandse gemeenten tot afvaltoerisme in het nabijgelegen Gorinchem. Maar het zette ook wat in gang in het gezin van Patricia de Vries en haar partner Peter Pronk, die met hun twee dochters in Spijk wonen.

Binnen afval scheiden

“Nu we moesten betalen voor het restafval gaf dat een financiële prikkel om het nog beter te scheiden. Vooral in huis, want onze dochters hadden in de winter geen zin om naar de kliko’s buiten in de tuin te lopen. Dat vonden ze te koud”, vertelt het tweetal. ,,We moesten dus een systeem bedenken dat voor ons in huis goed zou werken en dat aansluit bij de gescheiden afvalcontainers in de tuin. Of bruikbaar is voor mensen die geen tuin hebben. Het probleem zit vaak binnen in de prullenbak. Je kunt wel prullenbakken kopen met gescheiden vakken, maar die zijn vaak duur. We vonden er eentje voor honderd euro, maar dat is dus geen oplossing. Ook het gebruik van verschillende dozen, zakken, bakken en dergelijke vonden we maar niks.”

Eureka-momentje

Beiden hebben een technische achtergrond en dus besloten ze zelf iets te ontwikkelen. Dat begon met een soort band om de prullenbak waar je vuilniszakken tussen kon klemmen. Stapje voor stapje werd het systeem verbeterd. “Als je die band elastisch en flexibel maakt, past hij op alle vormen prullenbakken. Dat was voor ons een eureka-momentje”, zegt De Vries. De spanband werd stapje voor stapje verbeterd en in het midden kwam een metalen ring die niet alleen de zakken draagt, maar ook ruimte biedt voor aanduidingen van afvalcategorieën. Zo werd de Vriflex geboren.

Eigenlijk is het niet meer dan een flexibele spanband die elke vuilnisbak verdeelt in drie aparte vakken. Daar kun je verschillende vuilniszakken aan hangen. Eentje voor plastic, blik en verpakkingen, eentje voor papier en eentje voor restafval. Als je al een andere papierbak hebt, kun je de derde ook voor gft gebruiken. In de ring in het midden is ruimte om stickers te plakken die de afvalstroom aangeven. Zo kun je in elke prullenbak afval scheiden. De vorm maakt niet uit: vierkant, rond of ovaal. Ook de grootte niet. De start-up levert de Vriflex in verschillende maten: van 25 liter (smal) tot 200 liter (xl). Zo kun je binnen in huis, school of kantoor afvalstromen scheiden, zonder dat je naar de grote containers buiten hoeft te lopen.

Bekijk in deze video hoe de Vriflex werkt:

Octrooi aangevraagd

Het tweetal ging onderzoeken of er al iets dergelijks op de markt te koop was, maar vond niets. “We waren vooral verrast dat het nog niet bestond, terwijl het zo simpel is”, zeggen ze. Daarom vroegen ze octrooi aan, feitelijk een innovatie op een bestaand octrooi, een langdurige en tijdrovende procedure. Eind vorig jaar werd de Vriflex gelanceerd. In kort tijd werden er al 600 exemplaren van verkocht aan particulieren, maar daarna viel het een beetje stil. De twee gingen er vooral de boer mee op bij gemeenten met veel hoogbouw, maar die hebben allemaal afvalcontracten die pas eind dit jaar aflopen. Daarom verwachten ze pas begin 2023 een doorbraak.

“Dit kan hen helpen hun duurzame doelen te halen. De gemeenten kennen ons nu en willen wel pilots met ons gaan draaien. Belangrijk is dat er na de afvalscheiding binnen een goede infrastructuur is om het afval verder gescheiden in te zamelen en te recyclen. Veel gemeenten hebben dit gelukkig al of zijn er mee bezig. Volgend jaar kunnen we gaan kijken wat voor rol wij hierin kunnen spelen”, zegt Pronk.

Pilot op bassischool

Niet alleen voor huishoudens is het een uitkomst. Ook scholen, kantoren of bedrijven kunnen er hun afval eenvoudig mee aan de bron scheiden. Er loopt bijvoorbeeld een pilot op een basisschool, die kinderen wil leren hoe ze afval moeten scheiden. De verwachting is dat daarna veel meer scholen mee gaan doen. Om het op kantoren ingevoerd te krijgen, overlegt Vriflex met schoonmaakbedrijven die de prullenbakken legen. Ook voor evenementen of pretparken zien de twee mogelijkheden om bezoekers beter hun afval te laten scheiden. Zo hebben ze een lijntje uitgegooid naar het bungalowpark van De Efteling. In dat pretpark is Holle Bolle Gijs van oudsher de meest geniale oplossing om kinderen hun afval niet op de grond te laten gooien. De logische, volgende stap is dan natuurlijk afval scheiden. “De Vriflex past echt op alle prullenbakken, dus je hoeft geen nieuwe te kopen om afval te scheiden. Sterker nog: je kunt hiervoor zelfs een plantenbak gebruiken. Op deze manier wordt de drempel overal lager”, aldus de twee.

Opschalen in Europa

De komende maanden schaven de twee hun uitvinding bij en gaan ze voorbereidingen treffen om te kunnen opschalen als de vraag toeneemt. “We weten waar we naartoe willen en hebben in onze regio Rivierenland al marktonderzoek gedaan”, zegt De Vries. “Er moet veel geïnvesteerd worden en dat is voor een start-up vaak moeilijk. Als we de Vriflex in grotere aantallen kunnen produceren of als gemeenten er aan bijdragen, kan de prijs naar beneden. Maar we willen de productie wel in Europa houden en ze niet goedkoop in China laten maken. Dat is niet zo duurzaam.”

Lees hier meer over andere slimme prullenbakken om afval te scheiden.