“Verandering vraagt om een Rebel in eigen keuken”

Rebel is een niet alledaagse advies- en investeringsgroep. Op LinkedIn vermeldt Van der Steen geen functietitel. ‘Transities versnellen’ staat er. Het bedrijf heeft meer dan tweehonderd medewerkers, verspreid over de wereld: de Verenigde Staten, Afrika, Azië, België, Duitsland en Nederland (Rotterdam).

Van der Steen legt uit dat Rebel een niet-hiërarchische organisatie is. Er is geen CEO, en er zijn geen HR-managers. “Als je vraagt wie hier de baas is, dan steekt niemand de vinger op. We werken met zelfsturende teams. Professionaliteit is de bindende factor. Beslissingen worden genomen door informeel leiderschap, waarvoor wel draagvlak van de meerderheid nodig is. Wat er gebeurt als iemand niet functioneert? De manier van werken zorgt ervoor dat mensen zelf beoordelen of ze stevig genoeg in hun schoenen staan om mee te komen. Anders nemen ze afscheid. Even goede vrienden.”

Maatschappelijke meerwaarde creëren

De missie van Rebel? Van der Steen: “Maatschappelijke meerwaarde creëren door de projecten die we doen. Oplossingen in de markt zetten, die duurzamer en relevanter zijn dan het oude.” De belangenconflicten, die bij transformaties ontstaan, schuwt Rebel niet. “Wij willen nieuwe oplossingen en systemen zodanig door ontwikkelen dat ze een ‘point of no return’ bereiken, op eigen kracht gaan groeien, zodat de fossiele oude oplossingen en systemen vanzelf in verval raken.”

Rebel stuurt met andere woorden actief aan op het creëren van impact. “En als we een businesscase maken waar we echt in geloven, dan investeren we er ook zelf in. Dan hebben we ‘skin in the game’. We hebben daarvoor bijvoorbeeld een fonds opgezet, waarmee we vooral in infrastructuur en hernieuwbare energieprojecten met sociale impact investeren. De projecten moeten toegevoegde waarde hebben voor de economie én maatschappij.”

Zo is Rebel mede-eigenaar van de vernieuwde keersluis in Limmel bij Maastricht, die in 2018 werd opgeleverd. Een indrukwekkend bouwwerk, met een grote stalen hefdeur en twee cilindrische heftorens van 22 meter hoog. “De sluis in Limmel is een klimaatadaptatiemaatregel, die ervoor zorgt dat er geen gebieden overstromen”, aldus Van der Steen. “Daar komen complexe contracten bij kijken tussen overheid en bouwondernemingen, waar we in de voorbereiding de rol van financieel adviseur pakken. Naast het harde rationele van Rebel, het maken van businesscases en het regelen van de financiën, doen we ook het boterzachte: mensen verbinden en het organiseren van publiek-private samenwerkingen. We zijn vaak de spin in het web.”

Innovatiekracht verhogen

Een belangrijk onderdeel in de aanpak van Rebel is het verhogen van de innovatiekracht van een organisatie. “Wij worden vaak gevraagd door de koplopers in een organisatie. Die willen veranderen, maar realiseren zich dat het nodig is om het innovatief vermogen van de hele organisatie te verhogen. Voor een verandering heb je intern doortastende Rebels nodig, andersdenkende vernieuwers. Onze projecten zijn erop gericht de intrinsieke motivatie van medewerkers te mobiliseren. Je hebt een omslag in het denken nodig. Mensen moeten zelf nadenken en zich realiseren dat ze zaken anders kunnen aanpakken.”

Rebel richt zich vooral op sectoren waar maatschappelijk relevante ontwikkelingen plaatsvinden. Waar overheden traditioneel belangrijk zijn, maar de markt ook een constructieve rol kan spelen. De zorg, infrastructuur, gebiedsontwikkeling en energie. “Zo kunnen slimme duurzame mobiliteitsoplossingen als autonoom last-mile-vervoer in onze ogen enorme impact maken bij het verhelpen van de congestie in steden en het verbeteren van de luchtkwaliteit. We denken dan graag mee, met zowel de private als de publieke kant, over passende businessmodellen, de organisatie en mensen om daadwerkelijk verandering te realiseren.”

Emissievrije steden

Rebel is al betrokken bij het emissievrij maken van steden, een belangrijke missie van de huidige regering. Als het gaat over transport dan moet daarvoor het particulier vervoer, de bevoorrading van winkels, het openbaar en speciaal vervoer zoals de taxisector allemaal overstappen op uitstootvrije voertuigen.

Van der Steen: “Dat betekent bijvoorbeeld dat alle taxi’s tussen 2025-2027 emissievrij moeten zijn. Kun je dat op dit moment van taxichauffeurs vragen? Het huidige businessmodel is al niet florissant. Die taxichauffeur vindt zelf ook dat hij voor zijn kleinkinderen niet meer in een vervuilende taxi kan blijven rijden. Hij wil best investeren in een betere toekomst. Maar dan moet het wel betaalbaar zijn en die chauffeur moet wel door kunnen blijven werken. Dus heeft hij een laadpaal nodig, liefst bij zijn huis, zodat hij zijn taxi kan laden terwijl hij slaapt. Dan hoeft hij geen ritten te missen.”

“Het interessante is dat door chauffeurs actief mee te laten denken over de inrichting van dit nieuwe systeem, we enerzijds het business model beter kunnen optimaliseren en dat anderzijds het zero emissie rijden sneller geaccepteerd wordt. Het is deze combinatie van economische en sociale aspecten in een project waar ik echt blij van word.”

Combinatie van hard en zacht

“Wij zijn erg financieel georiënteerd, maar je moet niet alles dood rekenen”, vindt Van der Steen. “De transitie naar een duurzame maatschappij is mensenwerk, dat moeten we gevoelsmatig en sociaal aanpakken. Geld is niet het grootste probleem. Het moeilijkste is om mensen anders te laten denken, om ze afscheid te laten nemen van ingesleten gewoonten, en ze open te laten staan voor verandering of zelf met initiatieven te laten komen.”

Deze combinatie van hard en zacht speelt bijvoorbeeld bij een project in het Zuiden van het land, waarbij met een groot aantal partijen wordt nagedacht over de ontwikkeling van een nieuwbouwwijk. “Dat klinkt in deze tijd logisch, alleen betrekken wij in zo’n geval juist de toekomstige bewoners. Niet alleen om hun behoefte aan mobiliteit te horen, maar ook om de ondernemersgeest aan te wakkeren en hen te laten participeren in bijvoorbeeld een aquathermie-systeem, dat de wijk van duurzame warmte voorziet. Dan worden concepten ontwikkeld die echt gebruikt worden. En zien we bewoners en beheerders gemotiveerd raken om ook op andere vlakken de leefbaarheid van de wijk te vergroten en de samenleving weer een stukje duurzamer te maken. Zo willen we graag werken aan projecten met impact op meerdere vlakken.”