Oprichter CO2-verwijderingsplatform: “Wij zien het niet als een aflaat, maar als een afvalstoffenheffing”

Volgens Sven Jense, oprichter van de NGO Climate Cleanup, hebben we voor het oplossen van het klimaatprobleem twee dingen nodig. “Het eerste is uitstoot terugdringen en het tweede is het teveel aan CO2 in onze atmosfeer er weer uithalen.” Dat laatste wil hij doen door bedrijven via het accounting platform ONCRA de kans te geven om hun CO2-uitstoot op te ruimen. “Voor de kopers van deze credits zien wij het niet als een aflaat maar als een soort afvalstoffenheffing: geld dat je betaalt om je rommel op te ruimen."

Greenwashing voorkomen

Om ervoor te zorgen dat bedrijven ONCRA (dat staat voor Open Natural Carbon Removal Accounting) niet gebruiken als excuus om door te gaan met vervuilen, werkt het platform met de Oxford Offsetting Principles. Dit betekent dat alleen partijen die hun uitstoot op een manier reduceren die in lijn is met deze principes credits kunnen kopen. Daarmee komen de allergrootste klimaatvervuilers niet in aanmerking. Daarvoor kijkt het platform naar de Carbon Underground: een lijst van olie- gas-, en kolenbedrijven met de grootste fossiele brandstofreserves ter wereld.

ONCRA beoordeelt wat kopers al hebben gedaan aan CO2-reductie en het gewicht van de plannen die nog op de plank liggen. In theorie zou het kunnen dat bedrijven deze momentopname gebruiken om credits voor de komende tien jaar te kopen en vervolgens hun plannen niet uit te voeren. Maar de praktijk is anders, verwacht Jense. “Het lijkt mij aannemelijk - en dat zien we ook - dat bedrijven gewoon per jaar hun rest-uitstoot opruimen.”

Jense merkt dat vooral ICT-bedrijven serieus werk maken van het opruimen van hun CO2-uitstoot. Dat komt enerzijds door hun businessmodel dat niet afhankelijk is van de fossiele industrie en anderzijds door de werknemers. “Dat zijn vaak jonge programmeurs die het voor het uitkiezen hebben.” Steeds meer mensen werken liever voor bedrijven die de planeet niet schaden. Dat motiveert bedrijven om hun CO2-uitstoot te compenseren.

Drie voorwaarden voor het uitgeven van credits

Mede omdat het platform de Oxford Offsetting Principles volgt, kunnen alleen projecten en bedrijven die meetbaar CO2 uit de lucht halen met natuurlijke oplossingen credits uitgeven. Bijvoorbeeld zeewierboerderijen, houtbouwers en bamboeboskwekers. Bedrijven waar de organisatie nu mee samenwerkt zijn onder andere: BambooLogic, The Seaweed Company, Scave en greenSand. “Die ruimen allemaal CO2 op met natuur”, aldus Jense.

Hoe het werkt, legt Jense uit aan de hand van een duurzame boer. Als deze credits wil uitgeven moet hij of zij aan een aantal voorwaarden voldoen. Ten eerste moet diegene aantonen eigenaar te zijn van het bedrijf. Ten tweede moet de boer metingen presenteren die aantonen hoeveel CO2 er wordt opgeslagen. Volgens Jense heeft een regeneratieve boer die cijfers vaak al liggen. Bij een zeewierboer ligt het wat ingewikkelder, omdat daar de kennis nog in ontwikkeling is. “Dan gaan we samen aan de slag om een indicatie te krijgen.” Ten derde moet een boer verklaren deze CO2-uitstoot niet aan een ander te verkopen en – indien van toepassing – verzekeren dat een partij verderop in de keten niet diezelfde CO2 verkoopt. “Als dat allemaal oké is, dan krijg je credits.”

Eén ton is geen ton

ONCRA heeft ook verzekeringen ingebouwd voor CO2 die toch weer vrijkomt als bijvoorbeeld een bamboebos sterft door een schimmel of een boer failliet gaat. Net als de traditionele carbon accounting organisaties hanteert het platform een buffer van 20 procent, wat relatief hoog is. Dit zijn credits die wel bestaan, maar die niet worden verkocht.

Daarnaast doet het platform nog iets anders: zij rekenen met ‘permanente opslag’. “Dat wil zeggen dat we alles omrekenen naar wat de Verenigde Naties als permanent bestempelt: honderd jaar.” Dat betekent dat een ton CO2 bij ONCRA niet leidt tot een ton aan CO2-credits. Als zij bijvoorbeeld verwachten dat een gebied binnen vijftig jaar last zou kunnen krijgen van droogte dan wordt maar 50 procent van die credits vrijgegeven. Op diezelfde manier kijkt het platform naar innovaties. Zo zouden de credits van de eerdergenoemde zeewierboerderij waarschijnlijk niet allemaal vrijgegeven worden, omdat nog niet met zekerheid te zeggen valt hoeveel CO2-opslag het voor langere tijd oplevert.

Versnelling van de duurzame economie

Door innovatieve bedrijven via credits toegang tot extra geld te geven, hoopt Climate Cleanup de transitie naar een duurzame economie te versnellen. Maar worden de bedrijven op deze manier niet afhankelijk van het geld om rond te komen? Jense denkt van niet. Zo helpen de kredieten bedrijven bij opschaling en dat kan weer leiden tot efficiëntie.

Daarnaast benadrukt hij dat de bestaande economie ook allerlei voordelen geniet. Zoals de exportkredietverzekeringen voor fossiele bedrijven die nu veel in het nieuws zijn. Ook zijn het de traditionele bedrijven die vaak aan tafel zitten om de normen te bepalen. Bijvoorbeeld in de bouw. “We zien dat de normen de oude economie faciliteren en de nieuwe nog niet”, zegt Jense. Met ONCRA hoopt hij de nieuwe economie naast de oude op te bouwen. Zodra mensen inzien dat die beter is, stappen ze over.

CO2-opruimen als overheidsdienst

In eerste instantie kunnen bedrijven op vrijwillige basis gebruikmaken van het platform, maar Jense sluit niet uit dat het over een paar jaar onder toezicht van overheden gebeurt. Mede daarom werkt ONCRA samen met de Europese Commissie. “De Commissie is een wetgevingstraject gestart wat in 2028 in precies dit moet uitmonden”, aldus Jense. “CO2-regels voor het certificeren van removal.” Het platform werkt aan de ontwikkeling van die regels en houdt daarbij rekening met de mogelijkheden voor wetgeving.

In de toekomst hoopt Jense dat CO2-opruimen hetzelfde werkt als het betalen van afvalstoffenheffingen. “Dat removal een overheidsservice is. Net zoals de gemeente onze afvalverwerking regelt. We organiseren ONCRA ook alsof het een overheidsdienst is”, zegt Jense. Dat maakt het mogelijk voor gemeenten en overheden om - als ze er klaar voor zijn - het systeem makkelijk over te nemen.

Lees ook: 'CO2 is de nieuwe geldeenheid'