Grote bedrijven, help het mkb op weg met de CSRD (voor jullie eigen belang)

Deze gastbijdrage werd geschreven door Johan Löfquist, head of sustainability data bij Worldfavor.

De CSRD vertegenwoordigt een cruciale stap in de duurzaamheidstransitie door de impact van bedrijven op de economie en samenleving transparanter te maken. Consumenten en investeerders zullen hierdoor beter gefundeerde beslissingen kunnen nemen. Bedrijven rapporteren volgens twaalf standaarden over Environmental, Social and Governance (ESG) en zullen binnen drie jaar hun complete waardeketen moeten meenemen in hun verslag. Voldoen aan de nieuwe verplichting vraagt om aanzienlijke investeringen in kennis en menselijk kapitaal. Om het mkb die investering te besparen hebben Europese wetgevers kleinere bedrijven buiten de rapportageverplichting van de CSDR gehouden.

Het mkb is niet CSRD-vrij

De realiteit is echter dat mkb-organisaties toch met de CSRD te maken krijgen. 99 procent van alle bedrijven in de EU voldoet aan de definitie van de Europese Unie van een mkb-organisatie. De grotere bedrijven die wel verplicht verslag moeten uitbrengen kopen onvermijdelijk producten en diensten in bij de overige 99 procent. Dat betekent dat grotere bedrijven over drie jaar verplicht de ESG-data van al hun kleine en middelgrote leveranciers binnen hun waardeketen moeten rapporteren. Het mkb was in 2022 verantwoordelijk voor 62 procent van de totale CO2-uitstoot in de EU en vormt een onmisbare schakel in het totaalplaatje van de CSRD-rapportage. Helaas zijn mkb-organisaties er niet klaar voor om deze rol te vervullen.

Het volgende rookgordijn

Voor de duidelijkheid: mkb-organisaties hebben duurzaamheid wel op het netvlies. Volgens een onderzoek door MKB Nederland houdt 85 procent van hen rekening met duurzaamheid bij de inkoop van goederen en diensten. 84 procent houdt daar rekening mee bij het nemen van investeringsbeslissingen. Toch staat de CSRD totaal niet op hun radar. Twee derde van alle Nederlandse mkb-organisaties is niet op de hoogte van het bestaan van deze richtlijn, zo blijkt uit onderzoek door de Rabobank. Hoe dit opvallende contrast tot stand is gekomen blijft deels gissen, maar het lijkt zacht gezegd aannemelijk dat de officiële uitsluiting van het mkb voor de CSRD-rapportering hieraan ten grondslag ligt.

Dit gebrek aan bewustwording is echter niet het enige probleem. De EU heeft mkb-organisaties niet voor niets uitgesloten. Grote bedrijven kunnen vaak consultants inhuren om nieuwe wetgeving de baas te worden, mkb-organisaties kunnen dat niet. Gedwongen investeringen in rapportagemogelijkheden zullen hun dan ook zwaar wegen.

Het alternatief kan rampzalig uitpakken. Grote bedrijven die incomplete rapportages aanleveren zonder de essentiële data van mkb-organisaties vertegenwoordigen een nieuw ongeremd potentieel voor greenwashing. We kunnen niet toestaan dat de CSRD uitgroeit tot het zoveelste rookgordijn waar vervuilende bedrijven zich achter kunnen verschuilen.

Eén waardeketen, één belang

Gelukkig hebben we nog drie jaar de tijd om verbetering in deze situatie te brengen. Tegelijkertijd kunnen we niet verwachten dat mkb-organisaties dan opeens wel de bewustwording, kennis en middelen hebben om te rapporteren. Om de zaak in beweging te krijgen moeten degenen die daar wel over beschikken bijspringen. En dat zijn bij uitstek grote ondernemingen.

We leven in een wereld waarin de milieu-impact van kleine en middelgrote leveranciers onlosmakelijk is verbonden met die van hun grotere inkopers. Maar dit heeft ook een keerzijde: grote ondernemingen die investeren in de bewustwording en upskilling van hun leveranciers zullen daar zelf de vruchten van plukken.

Zij kunnen een gezond concurrentieklimaat creëren onder leveranciers waarbinnen mkb-organisaties die ESG-data leveren een concurrentievoordeel hebben, doordat zij rapporteren onder de CSRD makkelijker maken voor hun afnemers. Op de lange termijn zal dit ESG-data en het inzicht van grote bedrijven in hun toevoerketen verbeteren met meer ethisch verantwoorde besluitvorming en veerkrachtigere bedrijfsvoering als resultaat: een transparante toevoerketen kan helpen met het aantrekken van investeerders en het voorkomen van bedrijfsrisico’s.

Grote bedrijven moeten het delen van kennis niet zien als goedaardigheid, maar als een herinvestering. Het is een effectieve en nodige methode om de duurzaamheidsgegevens in hun waardeketen te bemachtigen. Grote bedrijven die het mkb op weg helpen met de CSRD ondersteunen niet alleen de duurzame transitie, maar ook hun eigen belang.