De EU-plannen voor duurzaamheid komen vandaag. Dit zijn de belangrijkste

• Geen benzine of diesel meer in 2035

De grootste schok voor menig ‘petrolhead’: over minder dan 15 jaar mogen auto’s en kleine busjes geen CO2 meer uitstoten. Dat betekent het einde van de fossiele brandstofmotor op diesel en benzine. Dus moeten alle nieuwe wagens snel helemaal elektrisch worden. De meeste autobouwers hebben inmiddels elektrische modellen, en merken als Volkswagen hebben toegezegd zo snel mogelijk volledig over te stappen op elektrische voertuigen.
Toch moet er in korte tijd nog veel gebeuren om het doel niet alleen te halen, maar ook soepel te laten verlopen. Zo moeten er veel meer laadpalen komen door heel Europa: vier miljoen extra. Ook zal de range én het trekvermogen van auto’s moeten toenemen, zodat mensen ook met hun geliefde caravans op pad kunnen. Op dit moment is dat nog lastig met elektrische auto’s.

• Geen gratis CO-rechten voor staal en cement

De vervuilendste industrieën in Europa moeten snel minder uitstoten. Staal- en cementfabrieken kunnen nu nog voor een groot deel kosteloos CO2 uitstoten omdat deze emissie is vrijgesteld van het emissiehandelssysteem (ETS), de beurs voor broeikasgassen in Europa. Die gratis uitstootrechten vervallen in versneld tempo, om te zorgen dat ook deze sectoren straks minder uitstoten. Ook de luchtvaart zal zich meer aan het handelssysteem moeten houden. De plannen vallen samen met een algemene aanscherping van het ETS, die sinds 2018 is ingezet. Lange tijd was de CO2-prijs veel te laag in dit systeem, maar dat is nu anders. Op weg naar 2030 en 2050 zal CO2 veel duurder worden.

• Steunfonds voor de achterblijvers

Een hogere CO2-prijs leidt tot hogere prijzen voor consumenten en bedrijven. Dat kan een oneerlijk speelveld veroorzaken - vooral voor landen die nog relatief veel CO2 uitstoten, bijvoorbeeld omdat de stroom uit kolencentrales komt. Om al te grote verschillen in lasten te voorkomen, komt er een fonds van 10 miljard euro per jaar. De verwachting is dat dit geld vooral naar landen in het voormalig Oostblok zal gaan. Dat is ook meteen een punt van zorg voor verschillende partijen in het Europees Parlement. Zij zijn bang dat dit fonds vooral ten goede komt aan die landen, terwijl ook andere partijen het geld goed kunnen gebruiken.

• CO2-heffing bij de grens

Misschien wel het meest controversiële nieuwe voorstel in de lijst: een CO2-heffing bij de grens van de EU. Op deze manier moet ook de CO2-uitstoot die in het buitenland ontstaat voor in Europa gebruikte goederen belast worden. Het betekent bijvoorbeeld dat Chinees staal duurder wordt, net als Amerikaanse soja. De maatregel werkt op twee manieren: het kan bedrijven buiten de EU dwingen om duurzamer te worden, of het kan de duurzamere bedrijven in Europa aantrekkelijker maken. Op die manier kan dan het Zweedse SSAB, dat werkt aan fossielvrij staal, concurreren met het goedkopere staal uit China.

De Europese plannen moeten nog wel door alle indidviduele lidstaten goedgekeurd worden. Dat kan best lastig worden, omdat een heleboel verschillende partijen bezwaren hebben. Maar de lidstaten hebben de klimaatdoelen voor 2050 onderschreven, en de tussentijdse doelen van 2030 zijn nodig om dat einddoel te halen. Daarom moet er, voor elke afgewezen maatregel, een nieuwe worden bedacht die evenveel CO2-uitstoot voorkomt. Hoe de uiteindelijke klimaatplannen eruit komen te zien wordt de komende maanden dus duidelijk.