Zorgtrends 2016: E-health, pijnloze prik en 3D-printen

Aan de hand van de meest gelezen berichten van 2016 blikt DuurzaamBedrijfsleven terug op het belangrijkste nieuws en de opvallendste trends van het voorbije jaar. In deze editie behandelen we het zorgnieuws.

• E-health

Begin december 2016 maakte techgigant IBM bekend zijn supercomputer Watson in te zetten om zorgrobots te ontwikkelen die hulpbehoevende senioren langer zelfstandig laten wonen. De IBM Mera verzamelt gezondheidsdata, zoals hartslag en ademhaling, en beantwoordt simpele vragen over de gezondheid waardoor de zelfstandigheid van senioren wordt vergroot. In Nederland wil Robovalley de ontwikkeling van de zorgrobots versnellen. Zo ontving het roboticacentrum een investering van € 100 mln van kapitaalinvesteerder Chrysalix Venture Capital.

In het zorglandschap worden robots niet alleen ingezet om hulpbehoevende senioren te assisteren, maar ook om problemen als antibioticaresistentie duurzaam te bestrijden. Dit laat de Nederlandse Troika Foundation zien met een robot die antibioticaresistente bacteriën op duurzame en natuurlijke wijze kan doden. Volgens de Troika Foundation is antibioticaresistentie een groeiend probleem dat wereldwijd 700.000 sterftegevallen per jaar veroorzaakt. Andere innovaties die antibioticaresistentie bestrijden, laat DuurzaamBedrijfsleven zien in deze lijst.

Ook andere slimme zorginnovaties worden toegepast om de zorg op afstand van verschillende ziektes te verbeteren en om efficiënter aan de zorgvraag te voldoen. Een Nederlands ziekenhuis dat deze innovaties in de praktijk test, is het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem. In november startte een project om zorg op afstand voor patiënten met de chronische longziekte COPD te verbeteren. Door gebruik te maken van smartphone-apps, zegt de zorginstelling ziekenhuisopnames en controlebezoeken voor de patiënten te kunnen verminderen.

Verder is het Slingeland Ziekenhuis in 2016 gestart met het project Sensing Clinic, waarbij sensortechnologie wordt ingezet om vitale functies, zoals bloeddruk, hartritme en slaapritme, maar ook bewegingen van patiënten tijdens een ziekenhuisopname, beter te monitoren. Zo test het ziekenhuis slimme pleisters met draadloze meetapparatuur en sensoren onder matrassen in de kliniek. Hiervoor werkt Slingeland samen met onder andere het Japanse bedrijf Fujitsu.

• Pijnloze prik

Dat slimme pleisters en pijnloze alternatieven voor de prik een opkomst maken, begrijpen ook andere zorgbedrijven. Het Nederlandse bedrijf MyLife Technologies, een spin-offbedrijf van de Universiteit Twente, laat dat zien door de ontwikkeling van een pleister die vaccins pijnloos en met een verlaagde dosis kan toedienen via de huid. In deze lijst laat DuurzaamBedrijfsleven zien welke andere innovaties de pijnlijke prik vervangen bij de toediening van geneesmiddelen.

Naast het toedienen van medicatie, kan het meten van bloedsuiker bij diabetes met duurzame en pijnloze alternatieven. Met een smartwatch die de bloedsuikerspiegel meet aan de hand van lichtgolven, hoeven diabetespatiënten niet langer de conventionele bloedprik uit te voeren. Ook contactlenzen kunnen de bloedsuikerspiegel meten zonder te prikken, blijkt uit onderzoek van de University of Houston.

Als de bloedsuiker dan toch daalt, kan het toedienen van insuline ook met een patiëntvriendelijk zorgalternatief. Dit wordt mogelijk gemaakt door een pleister van de Amerikaanse University of North Carolina. Deze pleister beschikt over zogeheten bètacellen die insuline in het bloed aanmaken om de bloedsuikerspiegel te verlagen. De pleister is verder voorzien van micronaalden die het mogelijk maken om de cellen via de huid toe te dienen.

• 3D-printen in de zorg

In de zorgsector wordt het gebruik van de 3D-printer opgeschaald naar implantaten en levensechte modellen van organen. Daarmee kunnen bijvoorbeeld hartoperaties beter voorbereid en uitgevoerd worden. Zo werkt het UMC Utrecht en Hogeschool Utrecht (HU) samen met het bedrijfsleven aan 3D-printtechnologie om een alternatief te vinden voor CT-scans bij de ontwikkeling van patiënt-specifieke, 3D-geprinte modellen.

Andere zorginnovaties die uit de 3D-printer komen, zijn protheses. Het Universitair Ziekenhuis (UZ) Leuven wil bijvoorbeeld oogprotheses maken op basis van 3D-printtechniek. De wetenschappers van de Amerikaanse Carnegie Mellon University gaan zelfs een stap verder met de ontwikkeling van organen uit 3D-printers. De 3D-printer van deze wetenschappers print levende lichaamscellen in verschillende hydrogellagen. Deze lagen versmelten, waarna een 3D-geprint lichaamsweefsel ontstaat. Zo konden de onderzoekers onder andere kransslagaders en dijbenen 3D-printen.

Daarnaast is de 3D-printtechniek ook in te zetten om botbreuken te herstellen. Onderzoekers van de Amerikaanse Northwestern University hebben een 3D-geprint implantaat gemaakt van het materiaal apetiet, dat in calcium is te vinden, in combinatie met polymeren. Dit implantaat is geschikt voor het stimuleren van botgroei. Bestaande technieken die botbreuken herstellen maken gebruik van gipsverbanden. Ook die kunnen efficient geproduceerd worden met een 3D-printer.

De Spaanse start-up Xkelet heeft met een 3D-printer gipsverband van plastic gemaakt. De structuur van het verband moet botbreuken sneller herstellen. Bovendien bevat het ontwerp van het gipsverband gaten, waardoor de huid van de patiënt niet helemaal is bedekt, zoals bij traditionele gipsverbanden. Dit verhoogt volgens Xkelet het comfort en de hygiëne voor patiënten die het 3D-geprinte gipsverband moeten dragen. 

Foto: Hoofdafbeelding: Hoofdafbeelding: Ted Eytan via Flickr, Creative Commons  In tekst-afbeelding: Nicola via Flickr, Creative Commons, Voetafbeelding: Xkelet (Cropped by DuurzaamBedrijfsleven)