Er wordt veel geschreven over alternatieven voor plastic. Eén van die alternatieven is bioplastic: plastic dat biobased en biologisch afbreekbaar is. Daarover doen verschillende aannames de ronde, maar hoe zit het nou echt? Aan de hand van vijf stellingen legt biobased plasticexpert Mark Lepelaar van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) het uit.
Overstappen op biobased plastic is nu al mogelijk: waar
“Op zich kun je voor de meeste toepassingen waar je gewoon plastic gebruikt al biobased plastics gebruiken. Het is alleen duurder. 
Biobased plastics hebben ook allemaal een bepaalde milieubelasting, die weliswaar lager is dan die van oliegebaseerde plastics, maar die is er wel. We moeten A: Sowieso de omslag maken naar biobased plastics, liefst gemaakt van landbouwreststromen en B: Alle plastics recyclen. Biobased grondstoffen kosten ook moeite en energie om te maken: biologische grondstoffen die worden geteeld voor biobakjes worden bijvoorbeeld niet allemaal biologisch dynamisch geteeld.
Uiteindelijk wil je naar een volledig biobased plastic toepassing toe, mits die biobased plastics ook optimaal worden gebruikt en recyclet. Het is niet zo dat als je biobased plastics gebruikt, je ze niet meer hoeft te recyclen. Dat is een illusie. Ook biobased en biologisch afbreekbaar plastic moet je zo vaak mogelijk hergebruiken. Ik ben zelf voor een statiegeldsysteem, want eigenlijk wil je een fles of een verpakking die is gebruikt, hergebruiken in de vorm die hij al heeft.”
Biobased en biologisch afbreekbaar plastic betekenen hetzelfde: niet waar
“Biobased plastics zijn gemaakt van hernieuwbare groeiende natuurlijke grondstoffen, zoals plantjes. Biologisch afbreekbare plastics zijn kunststoffen die biologisch afbreekbaar zijn in de natuur of in een composteerinstallatie.”
In onderstaande infographic, die gebaseerd is op een matrix van de Hogeschool van Amsterdam (HvA), worden de verschillen uitgebeeld.
Biodegradeerbaar plastic valt vanzelf uit elkaar als je het in de natuur gooit: niet waar
“Biologisch afbreekbaar plastic heb je in verschillende klassen. Je hebt composteerbaar, je hebt water afbreekbaar, in de buitenlucht afbreekbaar, onder de grond afbreekbaar of een combinatie daarvan. Er zijn dus een aantal biobased plastic producten die wel afbreekbaar zijn, maar niet in de natuur. Ook al is het in theorie afbreekbaar als je het in de tuin gooit, dan betekent dat nog niet dat je dat moet doen.
'Ook afbreekbaar plastic moet je gewoon netjes opruimen'
Ik heb weleens treinonderdelen gemaakt die vijfentwintig jaar mee moeten gaan. Die wel afbreken, maar dan wel heel erg langzaam. Je hebt bijvoorbeeld ook mosselkratten die worden gebruikt om mosselbanken snel te kunnen plaatsen. Die moeten niet heel snel afbreken, maar wel na verloop van tijd. En we hebben ook al teeltpotjes gemaakt die eerst niet afbreekbaar zijn en dan juist heel snel afbreken. Het ligt dus aan de toepassing.
Biobased plastics zijn in de meeste gevallen nooit helemaal puur. Vaak zitten er nog bij-mengingen (additieven) in, zoals pigmenten of brandvertragers. Dus ook al is het plastic afbreekbaar, dan nog moet je het gewoon netjes opruimen.”
Biobased plastic belandt vaak alsnog in de verbrandingsoven: waar
“Biobased plastics worden door consumenten meestal bij het groen afval of bij het plastic afval gedaan. Als het biologisch afbreekbare plastic bij het groen afval gaat, dan wordt het er op dit moment uitgevist bij de composteerder, omdat men niet kan zien of het biologisch afbreekbaar is of niet. Dat staat dan vaak wel op een logo, maar medewerkers gaan niet van elk stukje zak of elke deelverpakking bekijken wat het precies is. Of het komt bij het plastic afval terecht. Daar wordt het er nu ook nog uitgehaald, omdat het nog een te kleine stroom is om rendabel te kunnen recyclen. Dus wordt het op dit moment eigenlijk altijd verbrand, maar het beste zou zijn wanneer de stroom biobased plastic zo groot wordt dat het ook gerecycled wordt.”
Biobased en biologisch afbreekbare plastics zijn niet recyclebaar: niet waar
“Biobased en biologisch afbreekbare plastics kunnen wel degelijk gerecycled worden. Je kunt zeggen: Het is een hele kleine stroom, dus ik gooi het niet bij het plastic afval, want het wordt toch niet gerecycled, maar dan blijft het een kleine stroom.
Of je doet het wel bij het plastic afval. Dan is het vandaag nog een te kleine stroom, dan is het over een jaar nog een kleine stroom, maar over twee jaar is de stroom misschien groot genoeg om rendabel te recyclen. De oplossing is grootschalig toepassen van biobased en biologisch afbreekbare plastics en die vervolgens apart recyclen.”
Meer weten over duurzaamheid en verpakkingen? Meld je dan aan voor het evenement Duurzaam Verpakt.
Hoofdafbeelding: Adobe Stock | Portretfoto: Mark Lepelaar | Infographic: Ivo van IJzendoorn
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in