“EU-burgers verbruiken 16 ton aan grondstoffen per persoon per jaar. Daarvan blijft 6 ton afval over, waarvan de helft wordt gestort. Om dat vol te houden, zou er tegen 2050 nog een tweede aardbol nodig zijn. Maar de kans dat er een tweede aardbol bijkomt lijkt klein,” lacht Sondag.
Ruud Sondag is sinds 2001 voorzitter van de Raad van Bestuur van Van Gansewinkel. “De oneindige beschikbaarheid van veel grondstoffen is niet langer een gegeven. Vaak denken we dan aan aardolie, maar bij steeds meer grondstoffen lopen we tegen tekorten aan. Van het metaal indium worden zonnecellen en lcd-schermen gemaakt. Over tien jaar is het op.”
Dus vindt Sondag dat we iets moeten doen aan het afvalprobleem. “Afval moet niet worden gestort, we moeten het een volgend leven geven als grondstof. Door de mondiale grondstoffenschaarste zijn afvalstromen veel waard geworden.”
Afval bestaat niet
Onder Sondag is Van Gansewinkel getransformeerd van traditionele afvalverwerker naar duurzame grondstoffen- en energieleverancier. Het credo is hierbij: ‘Afval bestaat niet’. Centraal staat de visie dat afvalproducten als grondstof voor nieuwe producten dienen.
Het familiebedrijf Van Gansewinkel heeft een uitstekende uitgangspositie. De onderneming is actief in 9 landen, waaronder Frankrijk, Duitsland en Polen, en is marktleider in de Benelux. Het zamelt afval in bij meer dan 120.000 bedrijven: van eenmanszaken met weinig afval tot grote industriële complexen. Het bedrijf realiseerde in 2010 een omzet van € 1,1 mrd.
Van Gansewinkel koppelt de bedrijfsstrategie rechtstreeks aan de mondiale grondstoffenschaarste. De visie is helder. “Het sluiten van kringlopen, dat is het doel. We gaan gebruikte grondstoffen terugwinnen en opnieuw inzetten. Naar alle waarschijnlijkheid is dit het enige houdbare economische model op de lange termijn.”
Van scheerapparaat naar Senseo
Van Gansewinkel is nu al in staat om zo’n 75 procent van de afvalstromen een tweede leven te geven als grondstof of in een toepassing als groene energie. Recycling leidt in praktisch alle gevallen tot CO2–reductie, aangezien het winnen van natuurlijke grondstoffen vaak meer energie kost dan het re- en upcyclen van materialen.
Sondag: “Door te voorkomen dat iets afval wordt pakken we dus de grondstoffenschaarste én de klimaatverandering aan.”
Het bedrijf levert inmiddels plastics aan Philips voor de Senseo. Geen virgin materials, maar grondstoffen die gemaakt zijn uit oude Philips-producten. Voor Auping zamelt Van Gansewinkel oude matrassen in en levert na recycling de grondstoffen terug om er nieuwe matrassen van te maken.
“Een dergelijk terugname- en recyclesysteem hebben we ook met Luxaflex opgezet. Wij doen het al volop, maar het moet op grote schaal gebeuren.”
Bruto Onttrokken Waarde
Om die schaalgrootte te bereiken is echter een heel andere economische organisatie nodig, een circulaire economie. “Het begint allemaal bij het ontwerpen van producten. Door de juiste grondstoffen en materialen te kiezen,” zegt Sondag, “en deze op de juiste manier in elkaar te zetten, kan het na gebruik weer als ‘voedsel’ dienen voor de kringloop.”
Het kabinet streeft naar een recyclingpercentage van 83 procent in 2015. Sondag ziet kansen voor de BV Nederland om te investeren in nieuwe scheidings- en opwerkingstechnologieën. Maar het is niet alleen de techniek die nog een hindernis vormt. “Recycling van grondstoffen moet niet alleen technisch kunnen, er moet ook vraag komen naar die gerecyclede grondstoffen. Die komt er onvoldoende zolang virgin materials goedkoper zijn.”
“De cirkel sluit pas echt als we afspraken maken over minimale hergebruikpercentages,” vervolgt Sondag. “Nieuwe producten moeten dan voor een substantieel deel uit gerecyclede materialen bestaan. Zoals de voedingswaarden op levensmiddelen staan, zo kunnen producten worden voorzien van een grondstoffenetiket. De consument kan dan zelf kiezen.”
Daarnaast is het ook interessant een prijsprikkel te ontwikkelen voor hergebruik. “Ik denk aan een BOW-tarief voor producten: de Bruto Onttrokken Waarde,” aldus Sondag. “Hoe meer natuurlijke grondstoffen uit het milieu zijn onttrokken, hoe hoger het tarief. Geen nieuw plan, overigens. Wijlen managementgoeroe Eckart Wintzen opperde dit jaren geleden al.”
Niet langer een linkse hobby
Sondag is één van de sprekers op het duurzaamheidscongres Green Today. “We zitten op dit moment in een economische dip die eigenlijk al een jaar of drie aanhoudt. Desondanks blijft duurzaamheid op de strategische agenda van ondernemingen staan. Dat betekent in mijn ogen dat duurzaamheid niet langer gezien wordt als een ‘linkse hobby’ maar als een instrument dat bijdraagt aan risicobeheersing.”
Dit zal ook de boodschap zijn op Green Today. “We staan voor een fantastische mogelijkheid om de afhankelijkheid van grondstoffen om te buigen in nieuwe business-kansen.”
Foto: WTC-E
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
