Het thema van de 18e editie van de Dutch Design week is 'if not now, then when?'. Hiermee wordt op de urgentie van een groeiende stroom aan vraagstukken gedoeld. Is het tempo van innovatie op het gebied van design, technologie en materialen hoog genoeg om deze vraagstukken op te lossen?
Besparing van 1 miljoen kilo plastic
Op het evenement exposeren vele kleine bedrijven hun innovaties maar zijn ook grotere bedrijven zoals IKEA aanwezig. Het meubelwarenhuis vertelt tijdens de designweek zijn verhaal over circulariteit. “Het is onze taak om circulariteit op te schalen”, stelt Alberic Pater, country business development manager bij IKEA.
Dankzij de schaalgrootte van IKEA kan er een grote impact gemaakt worden. Een voorbeeld zijn de herbruikbare zakjes gemaakt van suikerrietafval. “De schaalgrootte waarmee wij dit in de markt zetten, is ongekend. Daardoor besparen we alleen al in Nederland bijna 1 miljoen kilo aan plastic. Dat is een van onze bijdragen in de transitie naar een circulaire economie.”
Een circulair businessmodel: een logische stap
Verduurzaming begon bij IKEA jaren geleden al met het aanbieden van platte pakketten, het scheiden van afval en energiebesparing. Later kwam daar een aandachtspunt bij: de arbeidsomstandigheden in de keten verbeteren. De HANTVERK-collectie is volgens Pater een mooi voorbeeld. “Samen met mensen in ontwikkelingslanden ontwerpen we producten om in de IKEA winkels te verkopen. Daarmee bieden we deze mensen een kans om een inkomen te verdienen.” Het gebruik van duurzame materialen was een volgende stap in de verduurzaming. Zo wordt er sinds 2015 alleen nog 100 procent duurzaam katoen gebruikt en in 2020 moet ook al het hout volledig uit verantwoorde beheerde bossen komen.
Om een circulaire toekomst te realiseren zijn aanpassingen in het huidige businessmodel nodig
De vervolgstap is het toewerken naar een circulair businessmodel, een proces waar de retailer op dit moment middenin zit. Pater: “Ik zie deze stap als een soort natuurlijke evolutie in onze People & Planet Positive strategie. We leggen de lat steeds hoger - wat ook de complexiteit vergroot. We betrekken nu niet één afdeling, maar de hele organisatie bij het toewerken naar een circulair businessmodel. Dat vraagt om ieders medewerking.”
Om die circulaire toekomst te realiseren, zijn dus aanpassingen nodig in het bestaande businessmodel. De duurzaamheidsstrategie bestaat uit vier belangrijke elementen, die tevens het kader vormen voor het verhaal dat IKEA op de Dutch Design Week ten gehore zal brengen.
100 procent hernieuwbaar of gerecycled materiaal in 2030
Met 41 procent zit de grootste milieuvoetafdruk in het materiaalgebruik. Pater licht toe: “Zonnepanelen plaatsen of elektrische busjes introduceren zijn voorbeelden waarmee we onze voetafdruk kunnen verkleinen, maar als wij de focus op onze producten leggen dan is de impact het grootst. Dat betekent dat we naar minder materiaal toe willen, milieuvriendelijkere materialen gaan inzetten en de levensduur van materialen willen oprekken.”
De eerste stap is daarom het gebruik van 100 procent hernieuwbaar of gerecycled materiaal in 2030. Nu ligt dat percentage op 60 procent. “Het gebruik van gerecycled materiaal is relatief eenvoudig”, vertelt Pater hierover.
'Het gebruik van gerecycled materiaal is relatief eenvoudig'
Zo brengt de retailer binnenkort een aantal nieuwe producten op de markt waarin gerecycled materiaal is verwerkt, waaronder de MUSSELBLOMMA-collectie. Die bestaat uit tassen, tafelkleden en kussenslopen, gemaakt van gerecycled plastic dat door Spaanse vissers uit de Middellandse Zee is opgevist. Pater: “Afval krijgt daarmee een positieve waarde.” Een tafelkleed bevat 43 gerecyclede PET-flesjes, een kussensloop acht stuks. Deze producten zijn ook te zien tijdens de Dutch Design Week.
Circulaire ontwerpprincipes
In 2030 moeten alle producten volgens de negen circulaire ontwerpprincipes ontworpen zijn. Dat betekent dat er tijdens het productontwerp al rekening moet worden gehouden met circulariteit. “Dat houdt in dat je nadenkt over de kwaliteit en functionaliteit van een product, zoals de recyclebaarheid aan het eind van de levensduur. Dat is om te voorkomen dat het product vroegtijdig in de verbrandingsoven belandt”, legt Pater uit.
Een voorbeeld zijn gerecyclede matrassen. In Nederland belandt vooralsnog twee derde van de matrassen in de verbrandingsoven omdat er onvoldoende recyclecapaciteit is om ze te verwerken. Terwijl ongeveer 95 procent van een matras recyclebaar is. Ikea werkt samen met Renewi om matrassen te recyclen. “Doordat we samen in RetourMatras hebben geïnvesteerd worden er in de komende jaren nieuwe fabrieken gebouwd. Dat vergroot de recyclecapaciteit naar 1,2 miljoen matrassen.”
Samenwerking met sociale ondernemingen
De samenwerking met sociale ondernemingen is een ander voorbeeld waaruit de maatschappelijke betrokkenheid blijkt, zoals die met i-did. Dit bedrijf, waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt werken, maakt producten van gerecycled textiel. Sinds oktober is VINTERKYLA, een kerstcollectie die volledig uit viltproducten bestaat, te koop. Volgend jaar maart verschijnt de TILLVERKA-collectie, bestaande uit tassen, kussenhoezen en opbergdozen eveneens gemaakt van oude textielrestanten.
In 2030 moeten alle producten circulair ontworpen zijn
Pater: “Nu gebruikt i-did alleen nog textielrestanten die IKEA zelf aanlevert. De vervolgstap is dat we het textiel van onze klanten willen gaan terughalen, zoals een oud dekbedovertrek, douchegordijn of bankhoes. Klanten kunnen deze weer bij ons inleveren zodat wij het materiaal kunnen hergebruiken. Dan ben je echt circulair bezig.”
Verlenging van de levensduur
Volgens Pater heeft IKEA geen enorm goede reputatie als het gaat om de levensduur van producten, hoewel hij dat zelf anders ziet. “Ik hoor mensen vaak zeggen: een IKEA kast kun je maar één keer in elkaar zetten en uit elkaar halen terwijl dat helemaal niet zo hoeft te zijn.” Desondanks gaat het bedrijf stappen zetten in het verlengen van de levensduur van zijn producten. De retailer wil bijvoorbeeld meer reparatieoplossingen aanbieden zoals losse onderdelen, zodat klanten zelf hun meubels kunnen repareren.
Ook wil de retailer haar klanten de mogelijkheid bieden om gekochte meubels op te frissen. “Je hoeft dan geen nieuwe bank meer te kopen, maar alleen nog een andere kleur hoes eromheen te doen”, vertelt Pater. In de IKEA winkel in Breda loopt er momenteel een pilot waarbij klanten de deuren van hun PAX-kast kunnen inwisselen voor een ander type of kleur. “Dat principe kun je natuurlijk op allerlei meubels toepassen.”
Duurzamer voor iedereen
Deze vier elementen zijn onderdeel van de nieuwe weg die IKEA is ingeslagen naar een duurzame toekomst. Met dit verhaal geeft de retailer de aanwezigen tijdens de Dutch Design Week een inkijk in de transformatie naar een duurzamer en circulair businessmodel. Pater: “Met een circulair businessmodel maken we een duurzamer leven thuis aantrekkelijk, gemakkelijk en betaalbaar voor iedereen.”
Dutch Design Week en IKEA
De Dutch Design Week is het grootste designevenement van Noord-Europa, waar ruim 2600 ontwerpers hun werk en concepten tonen aan meer dan 350.000 bezoekers. Het thema van het negendaagse event is dit jaar ‘If not now, then when?’. Van 19 t/m 27 oktober 2019 kunnen bezoekers op 120 verschillende locaties in Eindhoven onder andere lezingen, tentoonstellingen, netwerkbijeenkomsten en debatten bijwonen en zich laten inspireren door de wereld van design.
Beeld: Ikea
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in