Duurzaamste bedrijf ter wereld verandert afval in goud

Op het bedrijfsterrein van Umicore in Antwerpen krioelen buizen en leidingen in een ingewikkeld stelsel door elkaar. Op de grond is er constante beweging van rondrijdende vrachtwagens en medewerkers in gele hesjes. Twee hoge schoorstenen torenen boven alles uit.

Het in België beursgenoteerde Umicore specialiseert zich in recycling. Edelmetalen, zoals goud en zilver, worden over het algemeen gewonnen uit erts dat in mijnen wordt opgegraven. Maar mijnen zijn allang niet meer de enige bron van edelmetalen. Tonnen elektrische apparaten, zoals computers en mobieltjes, worden ieder jaar weggegooid. Het gehalte goud in mobieltjes is hoger dan dat in erts.

Mijnen zijn allang niet meer de enige bron van edelmetalen

Geen wonder dat er bedrijven zijn die zich toeleggen op de inzameling en verwerking van deze waardevolle afvalstromen. Umicore is een van die bedrijven en volgens een recent rapport het duurzaamste bedrijf ter wereld. De jaaromzet van €2,4 mrd in 2012, een groei van 5 procent ten opzichte van 2011, illustreert dat duurzaamheid prima samen kan gaan met economisch succes.

Christina Meskers, Business Development Manager bij het Belgische recyclingbedrijf, vertelt hoe onze oude Nokia 3310 wordt verwerkt tot grondstoffen die weer een nieuw leven kunnen krijgen in nieuwe producten.

Waardevol afval

We hebben allereerst een goede keuze gemaakt door ons mobieltje niet bij het huisvuil te gooien. Als we dat wel hadden gedaan, zou het ding zijn verbrand, zouden de grondstoffen verloren zijn gegaan en waren er mogelijk ook giftige stoffen in het milieu terecht gekomen. Een gemiddelde Nederlander gooit per jaar zo’n twee kilogram aan elektronisch afval weg.

Zonde, vindt Meskers, want Umicore kan daar nog veel mee. Daarvoor kun je het beste oude elektronische apparaten naar een milieustraat of een gespecialiseerd bedrijf brengen. Een goed voorbeeld van zo'n bedrijf is Techreturns, dat goede prijzen betaalt voor oude smartphones en iPads. In Nederland is de kans groot dat die apparaten dan uiteindelijk bij Umicore terecht komen.

1200 graden Celsius

Ons mobieltje belandt in een smelter waar de temperatuur oploopt tot een zonnige 1200 graden Celsius. Bij die temperatuur verbrandt het plastic en worden de metalen vloeibaar. 'Die scheiden zich vanzelf in twee lagen van koper en lood, op dezelfde manier als water en olie,' vertelt Meskers. In het koper zijn dan de edelmetalen opgelost, het nikkel en lood bevatten de overige metalen.

De metalen die Umicore zo terugwint blijven eigendom van de klanten van Umicore. 'De klant koopt een dienst: het recycleren van materiaal,’ verklaart Meskers. ‘Hij betaalt smeltkosten per ton aangeleverd materiaal, ongeacht de concentraties waardevolle metalen die er in zitten.’

De klant koopt een dienst: het recycleren van materiaal Christina Meskers, Umicore

Aan het eind van de rit krijgen de klanten de metalen uit hun afval in principe weer terug. Niet alle klanten zitten te wachten op de fysieke metalen. Metaalverwerkers meestal wel, die kunnen de metalen weer in hun bedrijfsprocessen gebruiken. Maar een bedrijf als Techreturns ziet liever geld op de bankrekening dan een lading goud, zilver, platina en palladium op de stoep. Dat kan ook. In zo'n geval verkoopt Umicore de metalen op de wereldmarkt, en krijgt de klant de waarde van zijn metalen terug in euro's.

Ultieme recycle-materialen

Metalen zijn de ultieme recycle-materialen. Je kan ermee doen wat je wil: je kan ze versnipperen, verpulveren en versmelten, maar aan de structuur van een metaal verandert niets. Een goudatoom blijft altijd een goudatoom, wat je er ook mee doet.

Verliezen zitten dus voornamelijk aan het begin van de keten. Bij het inzamelen bijvoorbeeld, wanneer consumenten hun oude mobieltjes niet inleveren maar bij het huisvuil gooien. Of bij zogenaamde pre-processors: bedrijven die grotere electrische apparaten, zoals computers, uit elkaar halen en een grove scheiding maken van de materialen. Onderdelen die rijk zijn aan edelmetalen, zoals printplaatjes, gaan dan richting Umicore, de andere onderdelen gaan naar andere gespecialiseerde recyclingbedrijven.

Als deze pre-processors weinig secuur te werk gaan, kunnen er grote verliezen optreden. Umicore vergeleek samples van verschillende pre-processors. 'Het bleek dat sommige pre-processors bij het scheiden tot wel driekwart van de oorspronkelijke goudinhoud verloren. Wij maken de keten efficiënter door dit soort informatie te delen,' aldus Meskers.

Schone fabriek

Umicore werkt ook aan het creëren van bewustzijn onder consumenten en bedrijven. 'We hebben hier regelmatig rondleidingen, zowel voor publieke instellingen zoals scholen, als voor mensen uit het bedrijfsleven.' Dat is niet alleen omdat meer recycling meer business oplevert. 'Mensen zijn vaak verbaasd als ze het fabrieksterrein zien, ze associëren metaalverwerking en recycling vaak met veel vervuiling en overlast. Wij laten zien dat het anders kan, en daarmee kunnen we mensen enthousiast maken voor recycling.'

 Mensen associëren metaalverwerking en recycling vaak met veel vervuiling en overlast. Wij laten zien dat het anders kan. Christina Meskers, Umicore

Het fabrieksterrein ziet er inderdaad schoon en modern uit. Dat is in het verleden wel anders geweest. Vanaf het einde van de 19^e eeuw stond op het terrein een loodraffinaderij van Union Minière, één van de bedrijven die later fuseerden tot Umicore. Meskers: 'We volgen onze emissies heel nauwkeurig en hebben ze doorheen de jaren sterk kunnen terugdringen. In 1998 is er een grote hervorming geweest, en is de focus komen te liggen op recycling en duurzaamheid.'

En dat betaalt zich uit. We staan buiten met 0,008 gram goud, 0,07 gram zilver en 0,006 gram palladium uit onze Nokia 3310 in handen. Bij elkaar is dat zo’n €0,50 waard. Een klein bedrag voor een mens, maar het telt op tot grote bedragen voor één Belgisch bedrijf.

Foto: Umicore