De toekomst van e-commerce: complexiteit vraagt om innovatieve oplossingen

Berkenbosch schetst de complexiteit in de toeleveringsketen als een megatrend in de verpakkingsindustrie. “Vijftien jaar geleden was de uitdaging om zoveel mogelijk producten in een bruine doos te krijgen en deze doos op een houten pallet zo goed mogelijk door de keten te krijgen”, blikt Berkenbosch terug. “Deze tijd is voorbij al is de primaire functie van de verpakking, het bundelen en beschermen van een product, niet verdwenen.”

De complexiteit ontstaat doordat er voortdurend nieuwe diensten bijkomen terwijl traditionele diensten niet verdwijnen. Een voorbeeld is de bezorging van boodschappen en maaltijdboxen door start-ups maar ook door gevestigde supermarkten. Dat de vraag naar deze diensten groeit betekent niet dat fysieke supermarkten hun deuren sluiten. “In tegendeel zelfs, absolute getallen tonen aan dat discounters nog altijd harder groeien dan e-commerce”, zegt Berkenbosch. “En dat is het geval bij bijna elke trend. Nooit wordt er iets helemaal vervangen. Er komt altijd iets anders bij.”

E-commerce stimuleert innovatie van verpakkingen

Dat brengt kosten met zich mee maar ook kansen. De groeiende e-commerce markt stimuleert namelijk de vraag naar verpakkingen omdat voor het vervoeren van eenzelfde hoeveelheid meerdere verpakkingen nodig zijn. “Deze verpakkingen worden niet alleen meer op pallets vervoerd maar moeten ook in een bestelbus kunnen. Behalve een focus op de logistiek is shopper marketing en milieu-impact ook belangrijk. Denk hierbij aan klantenervaringen en retourzendingen”, illustreert Berkenbosch. Het zijn allemaal nieuwe disciplines die om voortdurende innovatie in de verpakkingsindustrie vragen.” 

'Voorheen kochten bedrijven gewoon een verpakking bij een ander bedrijf maar nu heeft iedereen daar een mening over'

Smurfit Kappa houdt een keer per twee jaar een internationale innovatiewedstrijd, waarbij de beste interne verpakkingsinnovaties beloond worden. Iedere fabriek draagt zijn beste innovatie voor waaruit een nationale en uiteindelijk een internationale winnaar wordt gekozen. E-commerce is ook een categorie in de wedstrijd. “De laatste winnaar was een innovatie uit Frankrijk”, herinnert Berkenbosch zich. “Het is een anti-diefstal verpakking, waarbij een kleine aanpassing ervoor gezorgd heeft dat het pakketje onderweg niet te openen is.” Andere voorbeelden van verbeteringen in verpakkingen zijn ‘fit for purpose’ oplossingen, waardoor dozen niet meer volgepropt hoeven te worden met opvullingsmateriaal of flexible dozen die je op vier manieren in elkaar kan vouwen. 

Lees meer achtergrondartikelen over slimme verpakkingen:

• Meubels duurzamer verpakt met innovatief verpakkingsontwerp
• Duurzame verpakkingsoplossing levert winst op voor Scania

Milieu-impact van een verpakking

Een toename van het gebruik van verpakkingen wakkert ook discussies over de milieu-impact aan, waarin een hoofdrol is weggelegd voor plastic. De discussie ontketende na de documentaire The Blue Planet van David Attenborough. “Voorheen was het makkelijk. Bedrijven kochten gewoon een verpakking bij een ander bedrijf maar nu heeft iedereen daar een mening over”, reflecteert Berkenbosch. Hij begrijpt ook de emotie die soms de overhand heeft in de discussie. “Nuance leidt tot weinig daadkracht en het is belangrijk dat het onderwerp op de agenda komt.”

Soms wordt in de discussie vergeten dat verpakkingen er zijn om de duurzaamheid van ketens te verbeteren. “De milieu-impact van een verpakking is vele malen kleiner dan het product dat het beschermt”, vertelt Berkenbosch. “Bij de productie van het product is al veel energie gebruikt. Om te voorkomen dat dit verloren gaat moet het product goed beschermd worden.” Dat neemt niet weg dat meer verpakkingen ook voor meer afval zorgen. Voor papier is dat een minder groot probleem dan bij andere materialen zoals kunststof. In 2017 werd maar liefst 85 procent van de op de markt gebrachte papieren verpakkingen gerecycled. “Dat is ook in ons eigen belang want wij hebben dit papier nodig om nieuw papier van te produceren”, geeft Berkenbosch toe.

'Je hoeft geen milieuspecialist te zijn om te begrijpen dat het aan huis leveren van één USB-stick niet de meest duurzame oplossing is'

Wat e-commerce betreft worden volgens Berkenbosch de grenzen van duurzaam opereren door de consument aangegeven. “Je hoeft namelijk geen milieuspecialist te zijn om te begrijpen dat het aan huis leveren van één USB-stick niet de meest duurzame oplossing is”, vindt Berkenbosch. “Dat is geen kwestie van slimme, innovatieve verpakkingen of technologie. Het is gewoon beter om zelf de USB-stick op de fiets te halen.” Dat vraagt om een verandering in consumentengedrag. “Nu is het vandaag inloggen om te bestellen en morgen leveren. Maar zijn consumenten bereid om bijvoorbeeld een keer per week een levering te ontvangen, als de doos vol is.”

E-commerce ontwikkelingen in de toekomst

Wat staat de markt nog te wachten met alle uitdagingen door de toenemende complexiteit en vraag naar duurzaamheid? En welke digitale oplossingen dienen zich daarvoor aan? Dat alles nog complexer gaat worden staat voor Berkenbosch vast. “Er komen steeds meer hybride modellen met rollen voor fysieke retail en online. Een voorbeeld daarvan is Albert Heijn. In Nederland woont bijna iedereen binnen 10 kilometer van de supermarkt en toch is er een stijgende besteding online.” Deze ontwikkeling gaat gepaard met het verder stroomlijnen en verduurzamen van de logistieke keten.

'Er komen steeds meer hybride modellen met rollen voor fysieke retail en online'

Grote logistieke bedrijven zetten hier ook op in. Zo opende DHL Express onlangs een City Hub in Groningen om de last-mile distributie te verduurzamen. Bij de vestigingen kunnen consumenten hun pakketjes afhalen en verzenden terwijl grotere pakketten met elektrische bestelauto’s naar hun eindbestemming vervoerd worden. Ook zijn er in verschillende landen al packstations waar consumenten 24/7 hun pakketjes kunnen afhalen en retourneren. Berkenbosch ziet in Nederland toekomst in meer afhaalpunten van online retailers in bijvoorbeeld supermarkten. “Deze click & collect-punten gaan zeker in grote steden een groter marktaandeel krijgen dan de pakketpost.”

Deze afhaalpunten zijn niet alleen handig voor de consument omdat ze pakketjes kunnen afhalen wanneer het hun uitkomt. Het is ook duurzamer dan de bezorging aan huis. “Dat geldt ook voor elektrische auto’s”, voegt Berkenbosch toe. “Elektrische auto’s zijn namelijk mooi maar de kern blijft dat je elektriciteit gebruikt die je ook ergens anders voor kan gebruiken.”

Lees verder: ‘Naast een flesje cola ook een pakketje uit de automaat'

Foto: Smurfit Kappa