CO2-afvang als oplossing voor minder aardgas in de glastuinbouw?

Door vloeibare CO2 als grondstof voor de glastuinbouw in te zetten, vermindert Twence de CO2-emissie met 3.600 ton. Voor de glastuinbouwsector levert dit een flinke besparing op van aardgasgebruik. Bedrijven gebruiken de geleverde CO2 om bloemen en planten in de kas te laten groeien. Twence wil het product in de toekomst ook inzetten voor andere hoogwaardige toepassingen, bijvoorbeeld in de bouwsector, levensmiddelenindustrie, chemie en in duurzame brandstoffen.

Vloeibare CO2

In 2014 introduceerde Twence de eerste installatie ter wereld die CO2 afvangt uit de rookgasreiniging van de afvalenergiecentrale en dit omzet naar natriumbicarbonaat (beter bekend als bakpoeder). Dit gebeurt als volgt: Twence reinigt de rookgassen, en filtert de CO2 eruit met een oplosmiddel. De CO2 wordt vervolgens vloeibaar gemaakt, zodat het product makkelijker te vervoeren is naar klanten als de glastuinbouwsector. Dankzij deze CO2 hebben deze bedrijven geen aardgas meer nodig. Twence verwacht de huidige kleine installatie, die 3.600 ton CO2 oplevert, op te schalen naar zo’n 100.000 ton.

AVR

Sinds augustus vorig jaar vangt ook AVR de CO2-uitstoot van zijn afvalenergiecentrale in Duiven af. De afvalverwerker nam vorig jaar één van de grootste CO2-afvanginstallaties van de Europese afvalsector in gebruik, die zo’n 100.000 ton CO2 per jaar kan afvangen. Dit staat gelijk aan zo’n 25 tot 30 procent van de totale CO2-uitstoot van de afvalcentrale in Duiven. AVR heeft ambitieuze toekomstplannen: op één van de locaties is een haalbaarheidsstudie uitgevoerd om in de toekomst 500.000 ton CO2 per jaar af te vangen.

AVR levert de afgevangen CO2 aan glastuinbouwbedrijven in de omliggende regio’s. Hierover zegt Michiel Timmerije, directeur energie en reststoffen bij AVR, in een interview met Duurzaam Bedrijfsleven: “Dat levert glastuinbouwbedrijven een forse CO2-besparing op, die van oudsher gebruik maakt van fossiele bronnen, zoals aardgas, om CO2 te produceren. Maar wie gebruik maakt van onze CO2 kan zijn aardgaskraan in principe dichtdraaien.”

AVR heeft ambitieuze toekomstplannen: op één van de locaties is een haalbaarheidsstudie uitgevoerd om in de toekomst 500.000 ton CO2 per jaar af te vangen.

Afvalenergiebedrijven belangrijke potentiële bron

Dennis Medema, themaspecialist energie bij Glastuinbouw Nederland, laat weten dat de organisatie al meer dan vijf jaar in overleg is met afvalenergiebedrijven om CO2 aan de glastuinbouw te leveren. “We trekken hier gezamenlijk in op. Dat heeft mede geleid dat AVR in Duiven, maar ook Twence en HVC, nu ‘pilots’ hebben draaien. Ook andere afvalenergiebedrijven zijn actief bezig om te kijken naar CO2-afvang.”

Volgens Medema zijn extra CO2-bronnen voor de glastuinbouw een randvoorwaarde voor de energietransitie in de glastuinbouw. “Zonder extra CO2 wordt het heel lastig om ook bijvoorbeeld restwarmte- en aardwarmteprojecten van de grond te krijgen en verder energie te besparen.”

Medema ziet in afvalenergiebedrijven een belangrijke potentiële bron van CO2, omdat er over het land een goede spreiding is van deze bedrijven en het aanbod en de vraag van de glastuinbouwsector goed matchen. “De leveringszekerheid en de betrouwbaarheid is hoog en we zien bij beide sectoren een enorme drive om hier werk van te maken.”

Verduurzaming glastuinbouwsector

De glastuinbouw staat de komende jaren voor een flinke uitdaging. In het Klimaatakkoord is opgenomen dat de glastuinbouw in 2030 ongeveer 2 megaton extern geleverde CO2 nodig heeft om de reductiedoelstelling te kunnen realiseren. Om deze ambitie te realiseren is energiebesparing nodig en een omschakeling van het gebruik van aardgas naar alternatieve warmtebronnen en extern geleverde CO2.

Met name ‘s zomers gebruiken tuinders CO2 om planten en bloemen te laten groeien. Veel tuinders voorzien in hun CO2-voorziening door dit zelf te produceren met aardgasgestookte warmtekrachtkoppeling (WKK). Daarnaast wordt er op dit moment ongeveer 0,7 megaton CO2 geleverd door externe partijen. Om het gebruik van aardgas terug te dringen en de gestelde ambities te behalen, is er meer extern geleverde CO2 nodig, zo schrijven minister Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en minister Wiebes van Economische Zaken in een brief aan de Tweede Kamer op 20 juli jl. Hierin wordt genoemd dat de glastuinbouwsector zich de komende jaren moet richten op het stimuleren van hernieuwbare warmte, restwarmte, elektrificatie, energiebesparing en het stimuleren van externe CO2-levering en het terugdringen van aardgasgebruik.

Onvoldoende stimulans

De prikkels daarvoor zijn op dit moment echter niet optimaal, doordat CO2-levering aan de glastuinbouw niet als een vorm van CO2-reductie telt. Dit betekent dat een ETS-bedrijf dat CO2 levert aan de glastuinbouw nog altijd ETS-rechten moet inleveren voor deze emissies.

Voorlopig is daar nog een prima businesscase voor, schrijven de ministers in de brief aan de Tweede Kamer. Maar in de nabije toekomst komen er boetes op de uitstoot van CO2 én komen er subsidies voor CO2-reductie. Het leveren van CO2 aan kassen telt volgens de regels nog als uitstoot, waardoor de betrokken partijen buiten de boot vallen en de businesscase voor dit doel in gevaar komt.

Lees ook dit artikel: Kabinet experimenteert met opslag en levering van CO2 aan kassen

Bron: Twence, Glastuinbouw Nederland, DuurzaamBedrijfsleven, Rijksoverheid.