Wat maakt een hypotheek duurzaam; de herkomst of de bestemming van het kapitaal?

Duurzame hypotheken zijn aan een opmars bezig, maar wat is het precies? Is het geld dat de bank verstrekt verkregen uit duurzame fondsen? Of wordt het geld juist gestoken in een duurzame woning? Die vragen leidden tot een rondgang langs de grootste hypotheekverstrekkers van Nederland en hypotheekadviseurs De Hypotheker en De Hypotheekshop. Van de grootste hypotheekverstrekkers reageerden ABN AMRO, Aegon, ING, Nationale Nederlanden (NN), Obvion Hypotheken, Rabobank en Volksbank. Ook de kleinere hypotheekverstrekker Triodos deelde zijn visie.

Wat is een duurzame hypotheek?

Vijf van de acht banken en beide hypotheekadviesbureaus zien een duurzame hypotheek als een hypotheek waarin een deel van het geld (of in sommige gevallen het gehele bedrag) wordt gereserveerd voor het verduurzamen van de woning.

Zo zegt Volksbank: ‘Wij zien een hypotheek als duurzaam wanneer er een aspect aan zit dat het aantrekkelijk maakt voor een hypotheeknemer (de woningeigenaar) om de woning te verduurzamen of een duurzame woning aan te schaffen.’ ING hanteert een vergelijkbare definitie. NN zegt de term duurzame hypotheek niet te gebruiken. En Aegon benadrukt dat het voorkomen van financiële moeilijkheden als gevolg van te hoge woonlasten ook een belangrijk aspect van duurzaamheid is. Hoewel alle banken dus een ‘duurzame hypotheek’ aanbieden, richten ze die allemaal verschillend in.

Welke duurzame hypotheken zijn er?

Grofweg zijn er drie manieren waarop hypotheekverstrekkers verduurzaming van woningen stimuleren: door een hogere lening te verstrekken, duurzaamheidskortingen aan te bieden of advies te geven. Bij de eerste manier kan een huizenkoper een hogere hypotheek afsluiten als hij of zij een deel van het geld inzet voor verduurzaming. De toekomstige woningeigenaar kan dan tot maximaal 106 procent van de woningwaarde aan hypotheek krijgen. De bedragen die een huizenkoper kan lenen voor zonnepanelen of isolatiemaatregelen verschillen per bank. Het kan gaan om 2.500 euro, maar ook om 30.000. Dit bedrag komt dan in een speciaal potje waarmee een huiseigenaar bijvoorbeeld zonnepanelen en isolatie kan (laten) installeren.

Huizenkopers die een huis met energielabel A kopen, komen bij sommige geldverstrekkers in aanmerking voor een korting op hun rente. Dit bedrag ligt, afhankelijk van de bank, gemiddeld tussen de 0,1 en 0,25 procent gedurende de rentevaste periode. Sommige hypotheekverstrekkers bieden deze korting ook aan voor mensen die ‘labelsprongen’ maken doordat ze hun huis verduurzamen. ‘Hoe beter het energielabel, hoe hoger de rentekorting’, zegt NN over haar hypotheekmerk Woonnu. Bij die hypotheek ontvangen woningeigenaren al vanaf energielabel B een rentekorting, terwijl bij veel hypotheekverstrekkers dat pas vanaf energielabel A geldt.

Sommige hypotheekverstrekkers gaan nog een stap verder door minder financiering aan te bieden voor niet-duurzame huizen. Zo kunnen huizenkopers bij Triodos, maar 90 procent van hun woning lenen als het huis een energielabel C of lager heeft. Bij NN betalen huizenbezitters meer rente als zij een woning met een energielabel D of lager hebben. Op die manier willen zij huizenkopers stimuleren om hun huis te verduurzamen.

Verduurzamen begint vaak met advies. Daarom bieden sommige hypotheekverstrekkers naast hun financiële diensten ook advies aan, óf werken ze samen met onafhankelijke adviseurs. ‘Via een online energiescan kunnen klanten direct zien hoe de woning er voor staat en wat ze als eerste kunnen doen om het te verbeteren’, schrijft ING bijvoorbeeld. 

Lees ook: ASN Bank lanceert hypotheek die ook kleine energiebesparingsmaatregelen beloont

Meer duurzame hypotheken

Onder andere Rabobank, Obvion Hypotheken (dochter van Rabobank), Triodos, Volksbank en NN verwachten dat het aantal hypotheken met een duurzaamheidsaspect de komende jaren blijft toenemen. Zo zegt Obvion Hypotheken: ‘Er ligt een grote verduurzamingsopgave, de overheid heeft gesteld dat alle woningen voor 2050 energieneutraal moeten zijn. Op kortere termijn wil de overheid dat er 1,5 miljoen woningen verduurzaamd moeten zijn in 2030. Woningeigenaren worden aangespoord hun woning te verduurzamen, waarmee de vraag naar duurzame hypotheken zal toenemen.’

Rabobank merkt nu al dat het aantal duurzame hypotheken stijgt. ‘We zien een flinke stijging in het aantal hypotheken waarin geld wordt gereserveerd voor het verduurzamen van de woning. Was dit een kleine twee jaar geleden nog ongeveer 4 procent, inmiddels zien we dit bij ongeveer 20 procent van onze nieuwe hypotheekklanten. We verwachten dat deze groei zich de komende jaren doorzet.’

Verduurzaming van de woningmarkt

De Hypotheekshop vindt de verduurzaming van de woningmarkt een van de belangrijkste ontwikkelingen voor de komende jaren. ‘Niet alleen vanwege de maatschappelijke doelstellingen van het Klimaatakkoord, maar ook vanwege de financiële gevolgen voor consumenten. Verduurzaming zorgt naast wooncomfort en een beter milieu ook voor lagere woonlasten en behoud van de woningwaarde. Zeker nu er meer wordt thuisgewerkt neemt het belang daarvan toe. Niet verduurzamen zorgt in de toekomst voor toenemende financiële risico’s voor consumenten én geldverstrekkers.’ Dat laatste verklaart ook waarom juist hypotheekverstrekkers zich inzetten om consumenten te helpen bij verduurzaming.

Lees ook: Waarom een bank zich druk maakt over de verduurzaming van de woningmarkt

Financiële instellingen zoeken hierin ook de samenwerking. Het Sectorcollectief Duurzaam Wonen is daar een voorbeeld van. Daarmee willen geldverstrekkers, intermediairs en opleiders de verduurzaming van de woningmarkt versnellen door ervoor te zorgen dat het een vast onderdeel wordt van het hypotheekadvies. Zij bieden met dat doel een opleiding aan voor adviseurs.

Lees ook: Banken zetten zich samen in voor woningverduurzaming

Peter Ras, senior beleidsadviseur duurzame financiële sector bij Oxfam Novib en projectleider Eerlijke Bankwijzer vindt het een goede zaak dat geldverstrekkers in toenemende mate inzetten op verduurzaming van woningen. “Banken kunnen een belangrijke rol spelen in het verduurzamen van de woningmarkt en vastgoedmarkt en dat moeten ze vooral nog meer gaan doen.” Ook hij kan zich vinden in de definitie van een duurzame hypotheek als een hypotheek die een woningeigenaar in staat stelt verduurzamingsmaatregelen door te voeren.

Maar hoe zit het dan met de manier waarop financiële instellingen aan geld komen? Of aan wie zij het uitlenen? “Een heel terecht punt”, vindt Ras. Hij wijst erop dat financiële instellingen geld verdienen aan het aanbieden van leningen aan particulieren en bedrijven. Ook beleggen zij  soms in wel duizenden verschillende bedrijven. “Dan zijn er banken die bijvoorbeeld niet in fossiele energie bedrijven investeren”, vertelt hij.

Maar soms is het diffuser. Zo zijn er banken die niet direct in teeroliezandwinning in Noord-Amerika beleggen, maar wel indirect doordat zij investeren in bedrijven die dat doen. “Als je breed naar banken kijkt, naar al hun leningen en beleggingen, dan zijn er nog wel grote duurzaamheidsissues.” Daarom raadt hij aspirant-huizenkopers aan om ook breder naar de duurzaamheid van de hypotheekverstrekker te kijken. “Kijk niet alleen het product dat je af wil nemen van een bank, namelijk of de hypotheek duurzaam is, maar ook breder of jouw bank duurzaam is.”

Lees ook: Samenwerking maakt verduurzaming woningmarkt tot succesvolle businesscase

Afbeelding: Adobe Stock | Illustratie: Ivo van IJzendoorn