In 2050 moet Nederland zo goed als klimaatneutraal zijn om aan het Klimaatakkoord van Parijs te voldoen. “Dat is een grote opgave waar op allerlei fronten aan gewerkt moet worden”, stelt Roel van de Bilt van de Rabobank. “Ook in de gebouwde omgeving. De kwalitatieve eisen van gebouwen als kantoren, scholen, woningen en bedrijfsgebouwen moeten omhoog om te zorgen dat het energieverbruik vermindert en de CO2-uitstoot verlaagt.” 
Van de Bilt is als directeur Rabo Real Estate Finance verantwoordelijk voor de financiering van commercieel vastgoed. Met de leegstandsproblematiek bij kantoren en de verplichte C-labelcertificering per 2023 neemt de verduurzaming van de gebouwde omgeving bij kantoren de meest concrete vormen aan. Kantoren die vanaf 2023 een lager energielabel hebben dan energielabel C mogen niet meer worden gebruikt. “Dat is een heel groot risico voor onze klanten en daarmee ook voor ons”, stelt Van de Bilt.
Bekijk ook: INFOGRAPHIC: Alles wat je moet weten over het Klimaatakkoord van Parijs
Hoe banken verduurzaming van vastgoed stimuleren
Banken kunnen volgens Van de Bilt op meerdere manieren bijdragen aan de verduurzaming van vastgoed. “Wij zijn misschien niet altijd initiatiefnemer, maar kunnen wel projecten mogelijk maken”, stelt hij. “Onze klanten zijn de ondernemers die aan de slag gaan, maar veel projecten die verduurzaamd moeten worden zijn redelijk complex. Als een bank openstaat voor de financiering van dit soort projecten, wordt er meer mogelijk.”
'Banken kunnen projecten mogelijk maken'
Daarnaast kunnen banken volgens Van de Bilt een sturende rol hebben in de verduurzaming van het vastgoed door hun kwaliteitseisen naar boven bij te stellen. Bijvoorbeeld door alleen financiering aan te bieden voor energiezuinige panden.
Er zijn meerdere redenen waarom banken inzetten op verduurzaming van vastgoed, vertelt Van de Bilt. “Allereerst is het natuurlijk goed voor het milieu. Daarnaast zie je dat duurzaamheid ook een businessmodel is geworden bij veel klanten. Het belangrijkste is het feit dat de eisen aangescherpt worden. Als onze klanten daar niet in meegaan, heeft dat risico's voor de zekerheidspositie van de bank.” Van de Bilt doelt daarmee op de eerder genoemde C-label verplichting van kantoren.
Lees ook: ‘Werkelijk energieverbruik net zo bepalend als energielabel’
Verduurzaming van kantoren
De Rabobank zet daarom op verschillende fronten in op de verduurzaming van kantoren. Zo is de bank betrokken bij de invulling van het Klimaatakkoord, de 'kantorentop' waarop tussen 2011 en 2016 zwaar is ingezet en lokaal via de Rabobank kantoren.
“Daarnaast zijn wij in actieve dialoog met onze klanten over de verduurzaming van hun vastgoed. We stellen interne normen en zijn in overleg met de klanten over hoe zij de uitdagingen in hun portefeuille tegemoet kunnen treden. En hoe wij hen daarbij kunnen helpen”, zegt Van de Bilt.
Rabo Real Estate Finance heeft een ambitieuze doelstelling geformuleerd. “Uiterlijk in 2028 willen wij onze portefeuille volledig verduurzaamd hebben.” Om dit doel te behalen, wil de Rabobank tot 2023 de financiering mogelijk maken van 20.000 woningen die gerealiseerd worden via transformatie of herbestemming. Nu al is de Rabobank de grootste financier van transformatieprojecten in Nederland; in ruim zes jaar tijd heeft de bank bijna 2 miljoen vierkante meter aan vastgoedtransformaties gefinancierd. “In het kader van circulariteit is niet nieuw bouwen de grootste winst,” aldus Van de Bilt.
Lees ook: Rabobank: De meest innovatieve vastgoedprojecten van Nederland
Een overkoepelende aanpak: transformatie
Door de stimulering van transformatie of herbestemming worden woning-schaarste, leegstand en circulariteit in samenhang aangepakt. Transformatie of herbestemming zorgen ervoor dat leegstand reduceert, het voorkomt de onnodige aanpassing van bestaande natuurlijke gebieden en vermindert de productie van afval door nieuwbouw.
Van kantoren tot appartementen voor starters, van een monumentaal klooster tot een nieuw dorpshart: Niet alleen in de Randstad zijn er succesverhalen, maar ook daarbuiten. En er is volgens de Rabobank nog voldoende vastgoed dat in aanmerking komt voor transformatie of herbestemming.
“We hebben transformatieatlassen ontwikkeld waarbij inzichtelijk wordt gemaakt hoeveel vastgoed getransformeerd zou kunnen worden”, vertelt Van de Bilt. Het gaat daarbij niet alleen om leegstaande kantoren, maar bijvoorbeeld ook om winkels. Deze informatie kunnen ontwikkelaars en gemeentelijke bestuurders hanteren bij het nemen van investerings- en planningsbeslissingen.
Lees ook: 'Leegstaand gebouw tijdelijk als woning is financieel haalbaar'
De transformatie van vastgoed
“Wat je ziet is dat de creativiteit in de markt behoorlijk is toegenomen, zodat het aantal mogelijk te transformeren vierkante meters uit het verleden naar boven toe is bijgesteld”, zegt Van de Bilt. Het is mogelijk dat niet al dit vastgoed uiteindelijk getransformeerd wordt, maar de businesscase voor transformatie is in ieder geval helder, stelt Van de Bilt: “Dat wordt bewezen door de vele marktpartijen die actief bezig zijn met transformatie en daarmee hun geld verdienen.”
Ook voor de Rabobank levert de transformatie van vastgoed winst op. Niet alleen zorgt de reductie van risico’s van klanten voor een vermindering van de risico’s van de bank, ook blijkt dat transformatieprojecten doorgaans rendabele financieringsprojecten zijn. Daarnaast sluit de transformatie van vastgoed aan bij de maatschappelijk rol die de bank voor zichzelf ziet weggelegd.
Toch sluit Van de Bilt sloop niet helemaal uit. “We moeten realistisch zijn. Er zullen ook gewoon gebouwen gesloopt moeten worden.” Daarin ziet hij gelijk kansen: “Daar kan dan bijvoorbeeld een park aangelegd worden.”
Lees ook: Stadsgroen als nieuwe nutsvoorziening
Afbeelding: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in