Voor een hypotheek naar de bank? Dat is niet meer nodig

Niet iedereen komt in aanmerking voor een hypotheek. Vooral starters en zelfstandigen hebben daar moeite mee. Voor die groep wil Jens een uitkomst bieden. “Wij zijn technologie-gedreven. Dus in die zin zijn we een fintech, maar onze missie is niet financieel gedreven”, zegt Bas de Bruin. Hij wil vooral een slimme oplossing bieden voor een systeem waarin veel mis is.

Wat is er mis met het huidige systeem?

“Als gevolg van de dot.com crisis (de internethype waarna de aandelenkoersen opeens instortten, red.) en de bankencrisis van 2008 zijn de acceptatiecriteria van banken opgeschroefd. Dat is natuurlijk vanuit een goede intentie aangepast: om mensen niet in de problemen te brengen met te hoge leningen. Maar het probleem is dat een systeem altijd een bepaalde willekeur heeft. Zoals het fraudesysteem bij de Belastingdienst. Hetzelfde geldt voor hypotheken. Het systeem werd door de jaren heen steeds strikter waardoor uiteindelijk steeds minder mensen erin passen. Dat komt ook doordat banken in hun queeste naar operation excellence geen zin hebben om mensen met een afwijkend verhaal in behandeling te nemen.

Het acceptatiemodel van de bank kent twee opties: comply or explain. In het eerste geval passen mensen in het model. In het tweede geval moet de bank een heel goed verhaal hebben waarom ze buiten het acceptatiemodel toch een hypotheek hebben geaccepteerd. Dat levert de bank een risico op als het mis gaat. Banken zijn niet dol op dit soort risico’s. Dus het aantal mensen dat wel een goed verhaal heeft, maar niet in het acceptatiemodel passen die de bank toch accepteert is laag.

Alleen werken de banksystemen niet goed. Zo ziet de bank mensen die met een matige scholing al dertig jaar bij de gemeente achter een balie zitten als laag-risicoklanten. Die mensen zijn meer dan welkom bij de bank terwijl dit werk door automatisering over een paar jaar niet meer bestaat. Tegelijkertijd ziet de bank startende hoogopgeleide IT-zzp’ers die uit dertig opdrachtgevers kunnen kiezen als risicovol. Dat klopt niet.”

Lees ook het verhaal van Cosmas Blaauw. Toen hij een arbeidsongeschiktheidsverzekering wilde afsluiten, bleek dit duur en ingewikkeld. Hij besloot een alternatief te starten. Wat maakt SharePeople anders dan verzekeraars?

Wat doen jullie anders?

"Wij willen een betrouwbaar en geloofwaardig alternatief zijn voor een bankhypotheek. Een alternatief dat je in staat stelt om je hypotheek wél rond te krijgen, ook al ben je ondernemer of starter op de woningmarkt. Er zijn al jaren familiehypotheken, maar die zijn vooral interessant voor mensen met een eigen netwerk met daarin drie notarissen, zestien advocaten en een heel rijke vader. Wij willen er zijn voor de groep die ertussenin zit met een netwerk waarin een aantal mensen makkelijk een ton kunnen missen, maar waarvoor een familiehypotheek niet zo bereikbaar is omdat het spannend in ingewikkeld lijkt.

Wij bieden dezelfde kwalitatieve waarde als de bank. Zo regelen we de hypotheekakte en vernieuwen we de rente op tijd. Wij zijn zeg maar de bank als er geen bank is. En we bieden de lener en financier een betere rente doordat zij de winst van de bank onder elkaar verdelen.”

Mij lijkt het toch wel spannend om zoveel geld te lenen bij familie en vrienden...

"Daarmee raak je de essentie waarom wij bestaan. Wij brengen de zakelijkheid in onderlinge hypotheken of familiehypotheken. Wij staan als onafhankelijk instituut tussen lener en financier in. Dit verlaagt ook de drempel voor leners om het gesprek aan te gaan met potentiële financiers. In het hart van de Jens-oplossing staat een set afspraken (aktes) die door een team van experts zijn geschreven om elke situatie die zich kan voordoen bij een financiering in eigen kring op te lossen.

Als je bijvoorbeeld een kopie maakt van de voorwaarden die een bank gebruikt dan zal daar niet in staan wat er gebeurt als de bank overlijdt. Maar bij een financier in eigen kring kan dat wél gebeuren. Wat gebeurt er dan?

Een ander voorbeeld is directe opeisbaarheid. Veel banken hebben in hun voorwaarden staan dat als enige verplichting niet wordt nagekomen, de lening direct kan worden opgeëist. Dat betekent dat de lener per direct de volledige hypotheek moet aflossen, wat natuurlijk meestal niet kan. De bank zal deze voorwaarde niet zomaar inzetten en heeft ‘m slechts als noodgreep. Kopieer je een dergelijke voorwaarde naar je onderlinge hypotheek; dan sta je een particuliere financier wel toe om de hypotheek bij de minste fout direct op te eisen. Dit zijn twee voorbeelden hoe je bij een hypotheek in eigen kring op een andere manier naar de belangen van financier en lener moet kijken dan tussen bank en lener. Met onze aktes is dat wat we hebben gedaan. We laten steeds het redelijke belang de boventoon voeren en zo beschermen we beide kanten.”

Lijfrenten en pensioenen waren vaak complex en vooral winstgevend voor de financiële instellingen die erachter zitten. Daarom bedacht Karin Jakobsen een alternatief. Wat doet Jakobsen bij BrightPensioen anders?

Wat staat er dit jaar nog op de planning?

“We gaan dit jaar een platform opstarten waar leners en financiers elkaar kunnen vinden. We doen dat omdat het voor een grote groep Nederlanders ingewikkeld blijkt om het volledige hypotheekbedrag in eigen kring op te halen. Tegelijkertijd zien we dat mensen met vermogen weinig mogelijkheden hebben om met een laag risico toch een goed rendement te behalen. Met een Onderlinge Hypotheek buigen we die twee problemen om in een oplossing. Met deze nieuwe propositie verandert onze filosofie niet. Wij geloven dat mensen in eigen kring - die de lener echt kennen - het beste kunnen beoordelen of de lener zijn of haar afspraken zal nakomen. Daar kan geen acceptatiemodel tegenop. Om die reden moet minimaal 20 procent van de hypotheek eerst in eigen kring worden gefinancierd. Die lening wordt achtergesteld. We doen dit zodat de beleggers van buiten een lager risico lopen en weten dat mensen die de lener persoonlijk kennen bereid zijn het hoge risico te dragen.

Daarnaast analyseren we voorspellers van gedrag die in onze ogen veel relevanter zijn dan het loonstrookje dat heilig is bij de bank. Deze informatie delen we op ons platform. Denk bijvoorbeeld aan de huidige woonlasten of het spaargedrag. Iemand die al vijf jaar probleemloos 1000 euro huur betaalt, zal waarschijnlijk een hypotheek van 950 euro per maand prima kunnen dragen. We analyseren de leners dus grondig. Alleen de persoonsgegevens laten we weg. Zo blijft de anonimiteit van de leners gewaarborgd. Pas als een financier investeert ziet hij wie de lener is.”