Donderdag heeft de Algemene Energieraad, een adviesorgaan van de overheid, een advies gepresenteerd waarin het onder meer ervoor pleit om 'indien nodig' te bezuinigen op de marktintroductie van duurzame energie. “De opbrengsten uit fossiele brandstoffen voor de Staat bedragen nu ruim €35 mrd per jaar. Onze voorzichtige schatting dat dit over vijf jaar €5 mrd minder zal zijn”, zegt AER-bestuurslid Kees Wiechers tegenover Het Financieele Dagblad.
Met de overstap naar een groene economie loopt de economie inkomsten mis zoals accijnzen en zullen de aardgasbaten teruglopen. “Probleem is dat de teruglopende inkomsten erin sluipen”, zegt Arjen Lejour, belastingexpert bij het Centraal Planbureau. Hij wijst ook op gemiste energiebelastingen bij zonne-energie en dalende aanschafbelastingen bij steeds zuinigere auto's. “Het gaat bij elkaar om substantiële bedragen.”
Drogreden
Europarlementariër Gerban Jan Gerbrandy (D66) heeft zijn bedenkingen bij het rapport. Op Twitter laat hij weten: “Wat een drogreden. Moeten we ook meer gaan roken, drinken, gokken, door rood rijden om de staatskas te redden? Olieprijs +20% kost NL 0,4%- economische groei. IMF verwacht +100% olieprijs in 10 jaar. Zijn die kosten ook meegenomen door AER?”
Opvallend is verder dat de AER de mogelijke baten van een vergroening van de economie niet lijkt mee te nemen. In Duitsland, waar jarenlang stabiel beleid is gevoerd ten faveure van schone energie, maakt cleantech inmiddels 11 procent van het bruto binnenlands product uit en zorgt de sector voor 1,4 van de 44 miljoen Duitse arbeidsplaatsen. Daarnaast is de sector de voornaamste motor van de Duitse economische groei.
Over het hoofd
In haar begeleidend schrijven lijkt de AER diverse belangrijke zaken over het hoofd te zien. Zo beklaagt het orgaan het gebrek aan marktwerking in de groene energiesector. "Stimulering van duurzame energieproductie met subsidies of quota, samen met gericht beleid voor andere energiebronnen (zoals de Duitse ‘ausstieg’ of heffingen op het gebruik van kolen), belemmeren de marktwerking." Ook fossiele brandstoffen krijgen echter verschillende, al dan niet verkapte vormen van overheidssteun. Jaarlijks ongeveer drie keer zoveel als duurzame energie.
De AER geeft verder toe dat aardgas gebruikt moet blijven worden als overgangsbrandstof om de natuurlijke variaties in het aanbod van wind- en zonne-energie op te vangen. "Zonder grootschalige elektriciteitsopslag is veel gas nodig voor het opvangen van fluctuaties in de duurzame elektriciteitsproductie." Gevolg is dat hoewel op korte termijn de aardgasbaten af kunnen nemen, deze zich langer zullen uitstrekken.
Speculatie
Een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken zegt de ontwikkeling in de gaten te houden. “Daarbij valt op dat de groei van de opbrengsten van milieubelastingen de groei van de economie al niet meer bijhouden”, aldus de woordvoerder. “Dat betekent dat op termijn verhoging van de milieubelastingen of andere belastingen noodzakelijk is om de totale opbrengsten op peil te houden.”
Het Financieele Dagblad speculeert zelfs op het volledig dichtdraaien van de subsidiekraan. De voornaamste geldstroom voor duurzame energie, de SDE+, zou ondanks zijn succes het voornaamste slachtoffer worden. Als vervanging zijn de VVD en PvdA beide voorstander van een verplichtingenstelsel, waarin energieproducenten een verplicht percentage groene energie moeten opwekken.
De AER lijkt overigens geen voorstander van het schrappen van de SDE+, hoewel het wel voor een wijziging pleit. In haar advies stelt de AER voor om de "SDE+ niet alleen [te] richten op de kosteneffectiviteit van maatregelen maar ook op de bijdrage aan werkgelegenheid hiervan".
Foto: FaceMePLS
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in