Zolang het planten en onderhouden van groen als een kostenpost wordt gezien, staat de natuur met 1-0 achter. “Terwijl we al heel lang weten dat er allerlei waarden aan natuur zitten. Maar hoe maak je dit feitelijk en inzichtelijk?” Dat is de uitdaging die Mark Bode, consultant bij Rebel met zijn team op zich heeft genomen. De werelden van ecologen en economen moeten in zijn ogen dichter bij elkaar komen. “Het zijn werkgebieden die traditioneel minder met elkaar te maken hebben. Maar het wordt steeds belangrijker dat ze dezelfde taal gaan spreken. Door de opbrengsten van natuur feitelijk en financieel inzichtelijk te maken, kunnen we de gebouwde omgeving groener maken.”
Biodiversiteit, klimaatadaptie en groen
Robert Dolieslager, hoofdontwikkeling bij ontwerpende bouwer Heembouw raakte geïnspireerd door deze gedachte. “Eén van onze bedrijfsdoelen is om meer natuurinclusieve gebouwen te ontwikkelen. Dit zijn gebouwen met aandacht voor biodiversiteit, klimaatadaptie en een ‘groene belevingswaarde’, want het oog wil ook wat. Maar we worstelden met de vraag hoe we deze elementen feitelijk konden maken. En plat gezegd wil je ze ook kunnen ‘verkopen’ aan je klanten. Samen met Rebel zijn we toen gaan kijken wat de toegevoegde waarde kan zijn van investeringen in groen bij de bouw van distributiecentra of bedrijfsruimten.” Want een groene werkomgeving heeft allerlei voordelen: voor gebouweigenaren, werkgevers, werknemers en de omgeving.
Productievere werknemers
Rebel gebruikt hiervoor de ecosysteemdienstbenadering. En niet verrassend neemt dit de nodige uitdagingen met zich mee. Want hoe bereken je de toegevoegde waarde van een groene gevel of een bomenrij? En hoe zit dat met een paddenvijver of een reeks vogelhuisjes? “Sommige van deze waardes zijn best hard te maken”, zegt Bode. “Zo kampen veel gemeenten met wateroverlast. Met behulp van vijvers en geulen geef je water de ruimte en profiteert de omgeving. Daarnaast weten we uit onderzoek dat een groene werkomgeving bijdraagt aan een hogere arbeidsproductiviteit en een lager ziekteverzuim. Dat is dan weer goed voor de werkgever. En met de nieuwe Europese rapportageverplichtingen moeten beleggers aantonen in hoeverre hun investering bijdraagt aan duurzaamheid. Met onze ecosysteemdienst-benadering voor bouwprojecten kunnen we dit heel goed berekenen en monitoren.”
Biodiversiteit
Ingewikkelder wordt het om een bedrag te hangen aan de meerwaarde van biodiversiteit. “Maar we kunnen dit wel heel goed visualiseren”, zegt Bode. “Met afbeeldingen laten zien welke diersoorten een omgeving kan aantrekken als de juiste investeringen in groen worden gemaakt. Door het concreet en visueel te maken hebben we een extra argument voor groen aan de onderhandelingstafel.”
Vogelpoep hoort erbij
Dolieslager merkt dat de potentiële gebruikers van natuurinclusieve panden enthousiast reageren. Al is het soms ook even wennen. “In één van de panden die we hebben gebouwd, zijn 330 vogelkasten in de gevel verwerkt. De potentiële huurder merkte op dat er toch wel erg veel vogelpoep rond de gevel lag. Dan moet je uitleggen dat dat onderdeel is van een gebouw dat ruimte biedt voor de natuur. Uiteindelijk lukt het dan wel om mensen mee te krijgen. Op dezelfde manier moet je uitleggen dat een veld met veel bloemen en hoge grassen meer doet voor de biodiversiteit dan een gemaaide grasmat. We zijn klinisch en steriel gewend. Maar eigenlijk moeten mensen wennen aan wild en ongerept.”
Gesprek met ecologen
Op dit moment is Heembouw in samenwerking met Stellar Development bezig met een ontwikkelproject voor een distributiecentrum in Almelo: ARA Almelo. Bij dit project zijn ecologen en hoveniers betrokken, die Heembouw en Rebel adviseren over elementen die de natuur en biodiversiteit kunnen sterken. “Zodat er straks in ieder geval geen palmbomen worden geplaatst”, lacht Dolieslager.
Voor Bode zijn de gesprekken met ecologen cruciaal voor het succes van een positieve businesscase voor de natuur. “Maar uitdagend is dit wel. Ecologen beoordelen een situatie feitelijk. Nu vragen we hen ineens wat hun toekomstverwachtingen zijn over hoe de natuur zich ontwikkelt over een tijdsbestek van vijf, tien of twintig jaar. Want als we dat weten kunnen we gaan rekenen. Daar horen natuurlijk onzekerheidsmarges bij. We dagen ze echt uit om hier uitspraken over te doen.” Daarbij groeit een ecosysteem natuurlijk niet in één jaar tijd, valt Dolieslager bij. “Als ontwikkelaar ben je weg als de bouw af is. Daarna rijst natuurlijk de vraag wie voor al het groen gaat zorgen en hoe je dat op de juiste manier doet?”
Ecosysteem onderhouden
Om de uiteindelijke gebruiker van zo’n pand te helpen, stelt Heembouw een onderhoudsbeheerplan op. “Een soort plan-van-aanpak waarin staat hoe je het meeste uit je groen haalt”, zegt Dolieslager. “Zo bevelen we bijvoorbeeld de hoveniers aan die bij de aanleg betrokken waren, want die weten van de hoed en rand. Maar ook voor ons is het zoeken naar de juiste aanpak. Het is voor iedereen nieuw. Je wilt natuurlijk dat je zo’n ontwikkelproject met een gerust hart kan loslaten; niet dat alles een dode boel is als je over vijf jaar weer eens langs dat pand rijdt.”
Natuur scannen en monitoren
De komende periode wil Rebel zijn ecosysteemdienst-benadering verder optimaliseren en verfijnen. Daarvoor ziet Bode ook een rol voor nieuwe technologieën. “De druk op ecologen en hun expertise wordt steeds groter. Daarom zijn we nu bezig met het ontwikkelen van een scan die ons in staat stelt om een inschatting te maken hoe de natuur in een gebied zich ontwikkelt. Op die manier kunnen we sneller starten met het maken van een businesscase. Daarnaast kan technologie ons helpen bij het monitoren van de natuur. Sensoren kunnen ons bijvoorbeeld waarschuwen wanneer bomen zorg nodig hebben. Zo hopen we dat het beheer van natuur eenvoudiger wordt.”
‘Schitterend die natuur, maar wat levert het op?’
Ondertussen moet natuurinclusief bouwen van steeds meer ontwikkelprojecten van Heembouw een onderdeel worden. Dolieslager: “Dit jaar willen we dat minimaal de helft van onze projecten natuurinclusief is. We zien dat dit voor steeds meer klanten belangrijk wordt. Natuurlijk blijven er altijd mensen over die zeggen: ‘schitterend die natuur, maar wat levert het op?’ Met de ecosysteemdienst-benadering van Rebel hebben we nu ook voor die groep een antwoord klaar. Ik denk dat het natuurinclusieve gedachtegoed straks niet meer is weg te denken uit de gebouwde omgeving.”
Leer meer:
Dit artikel is gemaakt door een van onze expertredacteuren in samenwerking met onze partner. Change Inc. werkt met partners die de klimaattransitie aanjagen. Zij kunnen cases presenteren waar anderen zich aan kunnen optrekken en zijn eerlijk over de uitdagingen. Niet één bedrijf is al 100 procent duurzaam, maar veel zijn onderweg. Dankzij ons partnermodel zijn onze artikelen gratis toegankelijk voor iedereen. Benieuwd naar onze partners? Klik hier.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in