“Het is gewoon écht tijd om uit fossiel te stappen en dan liever gisteren dan morgen. Zowel financieel als moreel is het zo klaar als een klontje dat het een heel slecht idee is om in fossiel te blijven investeren", vindt Nikki Trip. Zij sluit vrijdag als vertegenwoordiger van de Aandeelhouders van de Toekomst aan bij het protest voor het kantoor van pensioenfonds ABP. Zij snapt dat ABP niet direct al het geld uit fossiel kan halen, maar hoopt op een duidelijk ‘exit plan’. Daarnaast wil ze dat er meer aandacht komt voor jongeren. “Juist bij het pensioen, wat zo lange termijn is, zou er meer aandacht moeten zijn voor de volgende generaties. En die is er nu compleet niet.”
Ook HvA-medewerker Thijs Haverkamp haakt aan. Hij vindt het vervelend dat hij via zijn pensioen een negatieve impact heeft op de wereld. “Ik werk hard om iets bij te dragen aan een betere wereld en dan is het onhandig dat ik dan toevallig bij een pensioenfonds zit dat daar niet aan meewerkt.” Het is een bijzondere relatie die je met een pensioenfonds hebt, omdat je aan elkaar vastzit. "Ik ben ook weleens boos geweest op mijn bank ING toen ik erachter kwam dat ze bijvoorbeeld veel in wapens zaten. Dan kan ik naar de ASN Bank of naar de Triodos Bank, maar dat kan bij het pensioenfonds niet. En andersom kunnen zij niet van mij af.”
Onhandige beeldvorming
Haverkamp wijst erop dat het niet helpt voor de beeldvorming dat Menno Snel voorzitter werd van de branchevereniging van de olie- en gasindustrie in Nederland, ABP haar aandelen in Shell verhoogde en niet meestemde met de klimaatresolutie van Follow This op de aandeelhoudersvergadering terwijl veel andere Nederlandse financiële instellingen dat wel deden. “Het lijkt erop dat ABP een achterloper is op dit gebied.”
Steeds meer beleggers zien het belang in van stemmen op aandeelhoudersvergaderingen, maar volgens internationale duurzaamheidsorganisatie PRI kan het nóg beter. Zij zien niet stemmen bijvoorbeeld als iets negatiefs. Waarom?
Oneindige gesprekken
Bij protestanten ontstaat weleens het beeld van schreeuwende mensen met ongenuanceerde meningen, maar voor Trip en Haverkamp geldt dat totaal niet. Ze spreken met begrip over ABP en beargumenteren waarom ze het niet eens zijn met het beleggingsbeleid. Zo vertellen ze over de middelen die beleggers hebben om invloed uit te oefenen. Zo kunnen beleggers er enerzijds voor kiezen om aandelen van vervuilende bedrijven te verkopen. Anderzijds kunnen zij ervoor kiezen om juist wel aandelen te kopen en om als aandeelhouder het gesprek aan te gaan met bedrijven. Die laatste aanpak hanteert ABP. Alleen werkt die aanpak in dit geval niet, stelt Trip.
'Ik denk dat ABP het schoolvoorbeeld is dat engagement niet werkt'
Trip noemt zichzelf geen pensioenexpert, maar schreef wel haar bachelor-scriptie over het thema en sprak daar verschillende bestuursleden voor. “Ik denk dat ABP het schoolvoorbeeld is dat engagement niet werkt. Als je het wil laten werken, dan moet je je best doen. En dat doen ze niet.” Dat ABP meer aandelen Shell kocht vanuit haar engagement-strategie kan Trip wel begrijpen, maar dat het pensioenfonds niet voor de klimaatresolutie van Follow This stemde begrijpt zij niet. Ook vindt zij dat ABP transparant moet zijn over wat zij concreet bereikt met de gesprekken achter gesloten deuren met Shell. “Ze zeggen dat het werkt, maar ik heb daar nog geen bewijs van gezien.”
Ook kan zij zich niet vinden in het argument dat een andere financiële instelling de Shell-aandelen wel koopt als ABP ze verkoopt. “Het klinkt heel logisch, maar het is natuurlijk best wel raar", vindt Trip, want met die redenering kun je overal onderuit komen. Trip maakt een vergelijking met afval op straat gooien. “Als we dat allemaal zouden doen dan zou het een hele grote troep worden.” Zij verwacht dat ABP ook invloed kan uitoefenen door uit fossiele bedrijven te stappen. Helemaal als het pensioenfonds andere partijen daarin meekrijgt. “Ik denk dat ze zich moeten realiseren hoeveel invloed ze eigenlijk hebben. Ze zeggen de hele tijd dat ze zoveel invloed hebben met engagement, dan is het raar dat het de andere kant op niet zo werkt.”
Een fossielvrij Shell
Haverkamp vindt dat ABP niet per se uit Shell hoeft te stappen als het bedrijf maar fossielvrij wordt. Alleen vindt hij dat ABP daar nu niet sterk genoeg op stuurt. “Daarom ga ik naar Amsterdam.” Hij benadrukt dat hij dat niet alleen voor de wereld doet, maar ook uit eigenbelang. “Als je aandelen Shell hebt en Shell gaat niet investeren in schone energiebronnen, dan maak ik me zorgen dat Shell zo irrelevant wordt dat de aandelen opeens heel weinig waard worden. Dus het gaat ook echt over goede beleggingen op een lange termijn bij bedrijven die ook op de lange termijn presteren.”
Xander Urbach van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO), hoopt dat ABP serieus ingaat op dit soort zorgen. “Laat als ABP ook gewoon zien waarom je fossiele brandstoffen niet kunt uitsluiten en wat het betekent als je dat wel zou doen.” Zo kan hij zich voorstellen dat we het geld en de kennis van grote oliebedrijven nodig hebben om de energietransitie vorm te geven. Tegelijkertijd wijst hij op een benchmark van de Europese Commissie waaruit blijkt dat je als belegger niet meer in fossiel moet investeren als je wil dat de portefeuille aansluit bij de doelen van het Parijsakkoord. “Er is niet één juist pad, wil ik daarmee zeggen.”
Protesteren de juiste manier?
Protesteren om pensioenen te vergroenen ziet Urbach als een goede manier om je onvrede aan veel mensen zichtbaar te maken, maar deelnemen in verantwoordingsorganen is misschien een nog betere weg om invloed uit te oefenen. “Uiteindelijk zijn het de pensioenfondsbestuurders die hun vermogensbeheerders kunnen veranderen. Zij moeten het beleid opstellen waar vermogensbeheerders zich aan houden. En deelnemers hebben daar zeker invloed op. Dus zorg ervoor dat je bestuurders mailt of op andere manieren om inspraak vraagt. Ik krijg vaak belletjes van mensen die zoeken naar manieren van invloed bij een pensioenfonds en eigenlijk hoor ik altijd wel dat ze antwoord krijgen. Dus dat er ook serieus naar geluisterd wordt. ”
Haverkamp kent die route ook alleen heeft hij het gevoel dat dit niet goed werkt. Zo ging hij eerder met collega's in gesprek met iemand die pensioendeelnemers vertegenwoordigd. “Net als de HvA is ABP een enorm grote organisatie. Daar gaat alles heel langzaam, daarom hebben ze een extra zetje nodig.” Hij hoopt dat het protest voor een versnelling zorgt. “Het is en-en.”
Groenere pensioenfondsen
Het is niet voor het eerst dat onderwijsmedewerkers zich uitspreken voor een groener pensioen. Zo vroeg Universiteit Maastricht ABP in februari om een plan om de banden met fossiele bedrijven te verbreken. En eerder deze week maakte de Vereniging van Universiteiten (VSNU) de deelnemers van een universitaire commissie bekend die ABP gaat adviseren over maatschappelijk verantwoord beleggen.
Urbach is erg te spreken over de VSNU-aanpak. “Ik vind het heel sterk dat ABP met wetenschappers in gesprek gaat als Dirk Schoenmaker en Heleen de Coninck. Dat zijn leidende figuren in de wereld van sustainable finance en de klimaatwetenschap die ABP daadwerkelijk een spiegel kunnen voorhouden." Ook hoogleraar Institutionele Beleggers Rob Bauer ziet de adviescommissie als een goede stap. “Maar ik denk dat zo'n commissie pas echt effectief wordt als deze verbreed wordt met onderzoekers uit meerdere disciplines. En dat misschien op een of andere manier zelfs de ABP-deelnemers erbij betrokken worden.”
Waarom is er een wetenschappelijke adviescommissie nodig om ABP te adviseren over maatschappelijk verantwoord beleggen? Lees het antwoord van voorzitter Dirk Schoenmaker.
Meer inspraak
Voor Pensioenfonds Detailhandel bracht Bauer in kaart wat deelnemers belangrijk vinden. Hij adviseert alle pensioenfondsen meer in gesprek te gaan met hun deelnemers, wat ze overigens ook beloofd hebben door de ondertekening van het convenant Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Beleggen. "Als je die druk niet wegneemt door op een of andere manier de deelnemers te betrekken, dan krijg je situaties zoals deze", zegt hij verwijzend naar het protest.
Als ABP niet met concrete voorstellen komt, verwacht hij dat de druk verder zal toenemen. En ook hij verwijst naar Follow This. “Ik vind het eigenlijk nogal frappant dat een klein initiatief van particulieren, zoals Follow This van Mark van Baal recent succesvoller is geweest op aandeelhoudersvergaderingen van ConocoPhillips, Chevron en Shell dan onze pensioenfondsen. En dat de pensioenfondsen daar op dit dossier achteraan hobbelen. Het is denk ik een teken aan de wand dat de maatschappij het oppakt als de pensioenfondsen het niet doen. Ik denk dat het protest daar ook een voorbeeld van is. Als daar niet de lucht uitgehaald wordt door met concrete voorstellen, concrete voortgang en bewijs dat engagement effectief is te komen dan denk ik dat er uiteindelijk steeds meer druk op de pensioenfondsen komt. Uiteindelijk keert de wal het schip."
Reactie ABP
Bestuursvoorzitter Corien Wortmann-Kool van ABP reageert tijdens de demonstratie. "Ik sta hier omdat we jullie zorgen delen om het klimaat. Sterker nog, we hebben een grote verantwoordelijkheid om bij te dragen aan een klimaatneutrale economie." Volgens haar doet ABP al van alles, maar komt dat onvoldoende uit de verf. Daarom komt het pensioenfonds met nieuwe doelen om bij te dragen aan het Klimaatakkoord van Parijs. Ook bekijkt het hoe ze hun eigen beleid ambitieuzer kunnen maken.
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
