Hoe de koppeling van financiële en milieu-data de businesscase voor ondernemers rondmaakt

Duurzaamheid is voor veel bedrijven nog steeds een ‘nice to have’ in plaats van een ‘need to have’, merkt Boudewijn Mos, medeoprichter van Ecochain. Het bedrijf verzamelt en analyseert duurzaamheidsdata. In de gesprekken die Mos met bedrijven heeft, hoort hij vaak dat klanten van die bedrijven niet om duurzaamheid vragen, maar om een goedkoper product.

Mos ziet een rol weggelegd voor banken bij prioritering van duurzaamheid. Zo vergroten de gesprekken die ABN AMRO met klanten voert de bewustwording. “Als mijn bank erover begint, dan zal het wel een item zijn wat ik hoger op de agenda moet zetten”, omschrijft Mos de invloed van zo’n gesprek. “Dus je ziet daar wel degelijk een effect.” 

“Wij willen klanten helpen te versnellen met verduurzamen”, legt Jan de Ruyter, sector banker plantaardige sectoren & visserij bij ABN AMRO uit. Samen met Ecochain maakt de bank het effect van duurzame maatregelen meetbaar op basis van objectieve duurzaamheidsdata. De samenwerkingspartners koppelen daarbij duurzaamheidsdata aan financiële data. “Gecombineerd met bijvoorbeeld een investering kan je een businesscase uitrekenen en de terugverdientijd bepalen. Op basis daarvan kan een ondernemer keuzes maken”, zegt De Ruyter.

Lees ook: ABN AMRO deelt intern beoordelingsmodel duurzaamheid met ondernemers

Het grootste potentieel 

Ecochain verzamelt en analyseert data op alle niveaus van de onderneming: bedrijfsniveau, procesniveau en productniveau. Ook de keten neemt het onderzoeksbureau onder de loep. “Zo proberen we bedrijven over hun complete waardeketen te transformeren naar een circulaire economie.” 

De Ruyter benadrukt dat ABN AMRO alles in samenspraak met de klant aanpakt. “Zodat het ook voor de klant behapbaar en interessant is om verduurzaming te versnellen.” Impact based banking noemt ABN AMRO deze methode. “Het is eigenlijk het hele pakket: van inzicht tot aan actie en verandering. Daarom hebben wij het als ‘impact based banking’ gepositioneerd. We gaan nu bankieren op basis van impact die een ondernemer maakt. En hoe wij daar een rol in kunnen spelen.” 

Ondernemers komen in actie 

“Over het algemeen kijkt een ondernemer natuurlijk bedrijfseconomisch naar zijn bedrijf en investeringen. Wij voegen daar duurzaamheidsdata aan toe. Als de ondernemer het traject heeft doorlopen, krijgt hij precies te zien waar de grootste impact zit in zijn bedrijf. Omdat we duurzaamheidsdata combineren met financiële data, wordt het voor hem makkelijker om verbetering ten aanzien van duurzaamheid mee te wegen”, zegt De Ruyter. 

'We zien dat het aanzet tot actie'

De tool toont aan waar het grootste potentieel zit en hoe de ondernemer die potentie het beste kan benutten. Zo kan een ondernemer voor andere materialen kiezen, met andere ketenpartners samenwerken of een nieuw machinepark aanschaffen. “Een bank kan die transitie financieren, daarom is de samenwerking met een bank zo interessant”, aldus Mos.

Inmiddels is de pilotfase met tien ondernemers afgerond. De Ruyter merkt gelijk resultaat: “We zien dat het aanzet tot actie.” Zo switchen sommige ondernemers bijvoorbeeld van grondstoffenleverancier. In totaal identificeerde Ecochain 89.000 ton aan potentiële CO2-reductie die met een neutrale of positieve businesscase kan worden gerealiseerd. “Bij veel bedrijven laten we zien dat er daadwerkelijk een businesscase is.”

Cijfermatige onderbouwing verduurzaming

Een oplossing die voor bijna elke ondernemer relevant is, is de overstap van grijze naar groene stroom. Het liefst zélf opgewekt, want dan levert het op termijn geld op. “Wat is de terugverdientijd op je huidige energierekening?”, vraagt Mos vaak aan ondernemers. “Dan kijken ze je gek aan, want die is er niet.” Dat is precies het punt: aan zonnepanelen of een windmolen is wél een terugverdientijd gekoppeld. De Ruyter vult aan dat het mooie van de tool is dat deze stelling vervolgens cijfermatig wordt onderbouwd. Uit de berekening zou ook kunnen blijken dat een andere investering meer oplevert voor het milieu. “Soms kan het interessanter zijn om een onderdeel van het productieproces aan te passen in plaats van bijvoorbeeld zonnepanelen te plaatsen, omdat dat een lagere CO2-uitstoot geeft.” 

'Een ondernemer kan een euro maar een keer uitgeven'

“Een ondernemer kan een euro maar een keer uitgeven”, benadrukt de Ruyter. Dat maakt een onderbouwde investeringsbeslissing cruciaal. De tool helpt ondernemers om scenarioplanning te doen in een digitale omgeving. In de industrie noemt men dit de ‘digital twin’. Een ondernemer kan in die digitale omgeving aan knoppen draaien en ziet gelijk wat het resultaat daarvan is op het bedrijf. Zo onderzocht een klant de plannen voor een nieuwe productielocatie en voerde op basis daarvan aanpassingen uit die de negatieve invloed op het milieu aanzienlijk verlaagden. “Het is echt een mooi instrument, waarvan wij denken dat ondernemers er veel aan hebben”, aldus De Ruyter. 

De relatiemanagers van de bank zijn bij de pilot betrokken. “Zij zitten aan tafel bij de gesprekken, zien de uitkomsten en bespreken de vervolgplannen met de klant.” De relatiemanagers kunnen goede voorbeelden uit de ene sector meenemen naar een andere. “Onze ‘purpose’ is natuurlijk ‘banking for better for generations to come’. Dat duurzaamheidaspect wordt binnen ABN AMRO breed uitgedragen. Dit is één van de mogelijkheden waarop wij op een goed niveau dat gesprek met klanten aan kunnen gaan.”

Verduurzaming in de keten versnellen 

Voor veel bedrijven zit de meeste impact in de keten. De eigen bijdrage in relatie tot de CO2-voetafdruk van het eindproduct ligt gemiddeld tussen de 5 en de 20 procent. “Daardoor geeft het een versnelling in de keten, want als jij als producent jouw ‘footprint’ wil berekenen, dan heb jij ook de data van je leveranciers nodig”, vertelt De Ruyter. 

Toch begint Ecochain vaak met de mogelijkheden binnen het eigen bedrijf, het welbekende laaghangende fruit. “Je kan natuurlijk niet van een klein of middelgroot bedrijf verlangen dat zij meteen hun volledige toeleveringsketen gaan openbreken.”

Na aanpassingen in het eigen bedrijf, schakelt Ecochain door naar de keten. “Welke 20 procent van jouw leveranciers zorgt voor 80 procent van de keten-emissies? Want we hoeven niet meteen duizend leveranciers te gaan benaderen.” Vervolgens hanteert Ecochain een soort wolvenroedel-strategie, waarbij verschillende klanten een leverancier tegelijkertijd vragen om informatie over het effect dat het materiaal of product op het milieu heeft.

Rollen verdelen

Gerberakweker LG Flowers is één van de bedrijven die meedeed aan de pilot. Het bedrijf wil stappen zetten op het gebied van duurzaamheid. “Dan is het belangrijk om inzicht te hebben in de stromen en waar je eventueel wat aan kan doen”, zegt directeur Joyce Lansbergen. Zij benadrukt dat het bedrijf een product levert met kleine marges. Dat maakt verduurzaming lastig. Helemaal doordat belastingen en beloningen van de overheid zo zijn geregeld dat het goedkoper is om niet-duurzaam te werken.

 Toch zet het bedrijf stappen. Zo gaat LG Flowers zonnepanelen installeren. Dit bleek financieel niet erg interessant, maar het levert CO2-reductie op. Daarmee vermindert de kweker de impact van het elektragebruik. Elektra en aardgasverbruik zijn de grootste veroorzakers van CO2-uitstoot voor de bloemenkweker.

Het inzicht in de CO2-uitstoot van de keten was de hoofdreden voor LG Flowers om mee te doen aan de pilot. “Het is een middel geweest om het gesprek aan te gaan met exporteurs en klanten.” Zo is de plastic boekethoes een discussiepunt voor ketenpartners, maar voor LG Flowers vormt dat slechts 2 procent van de totale CO2-uitstoot. Dat maakt het minder relevant voor de kweker om dit probleem alleen aan te pakken. Juist een aanpak waarbij alle ketenpartners samenwerken is voor het vervangen van de plastic boekethoes noodzakelijk. “Dat vind ik misschien wel het meest waardevolle: Dat je de discussie kunt voeren binnen de keten over wie het beste welke rol op zich kan nemen.” Lansbergen ziet verduurzaming als een verantwoordelijkheid van de hele keten. “Dit is een wedstrijd waar je met zijn allen inzit.”

Duurzaamheid als noodzaak 

Bedrijven moeten aan de slag met duurzaamheid, daar zijn zowel De Ruyter als Mos van overtuigd. “We zitten in een transitiefase. Dat blijkt uit heel veel zaken. Straks gaan consumenten producten op duurzaamheid vergelijken. Het gaat hard geëist worden. Als je daar als bedrijf niet de koploper in bent, er een beetje achteraan sukkelt en er op dat moment pas mee aan de slag gaat, dan kom je er misschien achter dat je een achterblijver bent. Dan ben je misschien ineens nummer drie of vier en dat gaat je business kosten”, verwacht Mos. 

De Ruyter: “Wij verwachten dat bedrijven die goed anticiperen op maatschappelijke veranderingen toekomstgericht zijn en een lager risicoprofiel krijgen op termijn.” Daarnaast kunnen bedrijven die nu al inzetten op duurzaamheid het gebruiken als marketingtool. “Als je daarmee aan afnemers kan aantonen dat je op de goede weg bent.” 

Opschalen 

Mos vertelt dat zij de pilot nu willen opschalen naar meer ABN AMRO-klanten. “We zitten nu eigenlijk in een vervolgfase, een ‘extended pilot’. Daarbij kijken we of we deze gezamenlijke propositie kunnen schalen naar meerdere bankklanten, omdat die eerste tien er zoveel baat bij hebben gehad. Nu willen we laten zien dat het schaalbaar is naar een grotere groep. En hopelijk kunnen we het te zijner tijd uitrollen bij alle bankklanten.” 

De Ruyter denkt dat het model met daarin de combinatie van financiële data, duurzaamheidsdata en financieringsmogelijkheden ook interessant is voor andere banken. “Ik denk dat het een mooi model is dat navolging gaat vinden.”

Lees meer over verduurzaming in het bedrijfsleven:

• Als bedrijf een duurzame koers uitzetten? Dit zijn de succesfactoren
• Circulair is trending. Maar hoe krijg je de keten in beweging?
• Leiderschapslessen: Duurzaam leider zijn, is geen trucje

Afbeelding: Adobe Stock