'Groeien als consequentie van een missie' (Jeroen Jansen, ASN Bank)

In 1960 richtte het Nederlands Verbond van Vakverenigingen de ASN Bank op. Inmiddels is de bank een zelfstandige dochter van SNS Reaal en in 2011 gegroeid naar een klantenbestand van bijna 600.000 klanten.

Duurzaam bankieren loont, blijkt uit de jaarcijfers over 2011 die de ASN Bank onlangs bekend maakte. Afgelopen jaar doorbrak de ASN Bank, met een groeipercentage van ruim 9 procent, de grens van € 10 mrd aan beheerd vermogen. Daarnaast belegde de bank €189 mln aan spaargeld in duurzame energie, een stijging van ruim 50 procent ten opzichte van het voorgaande jaar.

Potloden

“We bestaan niet bij een gebrek aan andere banken,” lacht Jansen. “We moeten ons dus onderscheiden.” Het onderscheidend vermogen van een bank wordt met name bepaald door zijn beleggings- en investeringsbeleid.

Ethiek was de leidraad van de bank in de jaren 70. “De ASN Bank stond voor persvrijheid en later anti-apartheid.” In de jaren 90 heeft dat een transformatie meegemaakt richting duurzaamheid als het leidende principe van het investeringsbeleid. “Duurzaamheid is een objectiever begrip dan de ethische boodschap,” aldus Jansen.

Mag je een bedrijf financieren als het één onderdeeltje van een tank maakt? “Uiteraard is er het principe van dual use,” zegt Jansen, “Potloden worden ook door Defensie gebruikt, maar dan financier je een potloodfabrikant nog wel.” Maar het is anders als een fabrikant gewapend glas specifiek voor tanks maakt. “Je stelt specifieke richtlijnen op. Het is meestal niet moeilijk om te bepalen of bedrijven daaraan voldoen.”

De scepsis voorbij

Dat betekent dat sommige bedrijven voor financiering niet bij de ASN Bank aan hoeven te kloppen. Sceptici stellen dat als een bedrijf zich a priori beperkt in de bedrijven waarin het investeert, dit ten koste gaat van het financiële rendement. “We hebben één uitgangspunt,” zegt Jansen, “Rendement en dienstverlening mogen nooit een drempel vormen voor de klant.”

Qua dienstverlening slaagt de ASN Bank daar met vlag en wimpel in. In 2011 scoorde de bank het hoogst op klantvriendelijkheid van alle banken. “Het is moeilijk om in gesprek te raken met een klant over hogere idealen, als zijn pinpas steeds niet aankomt,” motiveert Jansen.

Ook de jaarcijfers bevestigen dat “beperken” tot duurzaam ondernemen intrinsieke voordelen oplevert, voor zowel individuele beleggingen en beleggingsfondsen. “Het financiële rendement van duurzaam beleggen en investeren evenaart dat van een traditioneel beleid.”

Jansen wijt dit onder andere aan het managementsysteem van duurzame bedrijven. “Dit verkleint het risico op milieumissers en mensenrechtenschendingen, waardoor het maatschappelijk draagvlak wordt vergroot. Dat komt in veel gevallen het financieel-economisch rendement ten goede.”

Beheer van idealen

Er is nog een andere succesfactor, de tijdsgeest. Jansen observeert dat een nieuw soort instituties tegenwoordig zingeving biedt binnen de Nederlandse samenleving. Grote leidende instituten, zoals de kerk en vadertje staat in de jaren ’60 en ’70, bestaan niet meer.

“Mensen groeperen zich rondom idealen als duurzaamheid,” stelt Jansen. Dat heeft consequenties voor bedrijven. “Met haar geld vertrouwt de klant ons ook toe een stukje van haar idealen toe. Het is de taak van de bank hieraan vorm te geven.”

Dat moet je als directeur ook zelf beleven. In een opiniestuk in het Financieel Dagblad in 2008 pleitte Jansen met mededirecteur Ewoud Goudswaard dat bestuurders ook persoonlijk op idealen getoetst moeten worden. Dat geeft de beste garantie dat zij achter duurzaam beleid blijven staan als het moeilijk wordt. “Je bent wat je doet,” stelt Jansen. “Persoonlijk ben ik ook minder geïnteresseerd in het leiden van een bank dan wat ik er uiteindelijk mee kan bereiken.”

Peloton

Wat het doel is in 2020? Zal de ASN Bank bijvoorbeeld ook hypotheken gaan aanbieden? “Groeien is niet per se ons doel, maar vormt de consequentie van een missie.” Het is ook niet het doel om alles te doen wat andere banken ook doen. “Daarmee verliezen we ons onderscheidend vermogen. We doen alleen wat noodzakelijk is om onze missie te volbrengen.”

In het algemeen ziet Jansen de verduurzaming van de Nederlandse maatschappij struikelend voorwaarts gaan. “Het is een beetje een sleetse metafoor, maar pas als iemand uit het peloton demarreert komt de groep in beweging. Die koploper, dat zijn wij.”

-----

Elke derde dinsdag van de maand is duurzame dinsdag voor DuurzaamBedrijfsleven.nl. Een gelegenheid om de leiders te laten zien die risico durven nemen. Die durven laten zien dat duurzaamheid gaat om innovatie en nieuwe business modellen. In de volgende editie (april) Annemieke Roobeek, professor Strategie en Transformatiemanagement aan Nyenrode Business Universiteit en directeur-eigenaar van MeetingMoreMinds.