Europese Commissie benoemt kernenergie en aardgas tot groene investeringen

In 2050 wil Europa klimaatneutraal zijn. Daar is veel geld voor nodig. Een deel daarvan kan de financiële sector leveren. Tot zover zijn er geen beren op de weg. Over het eindpunt zijn de meeste lidstaten het in theorie namelijk wel eens. En ook de financiële sector ziet wel wat in groene investeringen. Maar dan begint de discussie. Want wat is groen? En wat is de beste route om klimaatneutraal te worden? Een helder classificatiesysteem moet die vragen beantwoorden. Deze zogenoemde taxonomie moet dé standaard worden voor duurzame investeringen.

Aanpassing van de taxonomie

Lidstaten oefenen invloed uit op de inhoud van de taxonomie. Zo heeft Frankrijk veel kerncentrales en wil het op kernenergie blijven inzetten. Daarom werkt het samen met Polen om ervoor te zorgen dat kernenergie in het classificatiesysteem een groen label krijgt. In ruil was Frankrijk bereid aardgas als transitiebrandstof te zien. Het was aan de Europese Commissie om te bepalen of het op deze aanpassing in zou gaan. Op oudejaarsavond kwam het verlossende voorstel van de Commissie om zowel aardgas als kernenergie in de taxonomie op te nemen. Hier hangt wel een einddatum aan. Gas mag tot 2030 onder de transitiecategorie vallen en kernenergie geldt tot 2045 als duurzaam. Ook zijn er een aantal regels van toepassing.

CO2-afvang bij gascentrales en veilige berging kernafval

Zo mogen nieuwe gascentrales alleen onder de taxonomie vallen als zij een meer vervuilende brandstofcentrale zoals steenkool vervangen. Daarnaast mogen deze gascentrales maximaal 270 gram CO2 equivalent per kilowattuur uitstoten. Alles daarboven moeten ze afvangen. Voor kerncentrales geldt dat zij aan de nieuwste veiligheids- en milieustandaarden moeten voldoen. Ook moeten er plannen liggen over de veilige berging van het kernafval.

Over de grenswaarde van 270 gram CO2-equivalent per kilowattuur bij gas wees Europarlementariër Bas Eickhout in een persbriefing voor de vakantie op een saillant detail. Deze waarde ligt hoger dan afgesproken is voor de investeringen uit het coronaherstelfonds. Daar mag geen enkele investering leiden tot een hogere uitstoot dan 250 gram CO2-equivalent. Volgens eerdere EU-maatstaven geldt 270 gram uitstoot dus als schadelijk voor het klimaat. Huidige moderne gascentrales voldoen al aan deze maatstaf, stelt Eickhout. Volgens hem kunnen moderne en efficiënte gascentrales namelijk al 250 gram CO2-equivalent per kilowattuur halen.

‘Toestemming voor greenwashing’

Milieuorganisaties zijn niet blij met het voorstel van de Europese Commissie. Zij vinden dat een aanpassing van de taxonomie een vrijbrief is voor greenwashing. Zo zegt Magda Stoczkiewicz, EU programme director van Greenpeace op hun website: “Vervuilende bedrijven zullen blij zijn met het EU-keurmerk om geld aan te trekken terwijl ze de planeet blijven verwoesten door fossiel gas te verbranden en radioactief afval te produceren.”

De Europese Commissie kijkt daar anders naar. Zij vindt dat er een rol is weggelegd voor aardgas en kernenergie als middel om de overgang naar "een overwegend op hernieuwbare energie gebaseerde toekomst" te vergemakkelijken. Om lidstaten met verschillende energie-achtergronden te helpen bij die transitie "kunnen onder bepaalde omstandigheden oplossingen zinvol zijn die er op het eerste gezicht niet echt 'groen' uitzien", liet een bron aan Reuters weten.

De lidstaten mogen nog reageren op het voorstel van de Europese Commissie voordat er over een definitieve versie wordt gestemd. Een ruime meerderheid van de lidstaten kan het voorstel nog blokkeren. Ook het Europees Parlement kan het voorstel nog wegstemmen. Daarvoor is een absolute meerderheid nodig. Kortom, het laatste woord over de taxonomie is nog niet gezegd.

Frans Timmermans pleitte eerder voor een "rationele" benadering van het thema kernenergie. Wat bedoelt hij daarmee?