ECB waarschuwt voor klimaatrisico’s: We moeten dringend overstappen op een groene economie

In het Financial Stability Review geeft de Europese Centrale Bank (ECB) elk half jaar een overzicht van mogelijke risico's voor de financiële stabiliteit in het eurogebied. In de uitgave van mei 2021 waarschuwt de ECB voor de ongelijke economische gevolgen van de corona-pandemie. Deze ongelijkheid betekent dat de financiële stabiliteitsrisico's geconcentreerd zijn in specifieke sectoren en landen. ‘Een hogere schuldenlast van landen met grotere dienstensectoren zou de druk op overheden en banken in deze landen kunnen vergroten’, zegt de ECB in een persbericht.

Daarnaast bevat deze editie een analyse over de impact van klimaatverandering op de financiële stabiliteit in het eurogebied. Een aanzienlijk deel van het bedrijfsleven, en daarmee ook de financiële instellingen die hen leningen verschaffen, lopen klimaatrisico’s, stelt de ECB.

Lees de Financial Stability Review hier.

Wat zijn klimaatrisico’s?

Doorgaans worden de risico's van klimaatverandering opgesplitst in twee categorieën: fysieke risico’s en transitierisico’s. Fysieke risico’s zijn risico’s die ontstaan door een toename van natuurrampen. Bedrijven in de buurt van rivieren of de kust lopen bijvoorbeeld overstromingsrisico’s. Een overstroming onderbreekt het productieproces of kan tot schades leiden.

Fysieke risico's verschillen tussen landen en regio's, waarbij Zuid-Europa gemiddeld gevoeliger is voor hittestress en bosbranden, terwijl Midden- en Noord-Europa kwetsbaarder zijn voor overstromingen.

Transitierisico’s zijn risico’s die ontstaan door het invoeren van klimaatbeleid om de CO2-uitstoot te verminderen. Dit soort wet- en regelgeving kan een negatieve invloed hebben op bepaalde energie-intensieve industrieën of industrieën waar veel CO2 vrijkomt, zoals de mijnbouw, cementproductie of staalbouw. Hogere belastingtarieven verhogen bijvoorbeeld de productiekosten van die bedrijven waarmee de winstgevendheid vermindert.

Ondanks het onderscheid, zijn fysieke- en klimaatrisico’s vaak met elkaar verweven. Zo kunnen klimaatbeleidsmaatregelen de impact van transitierisico's op korte termijn vergroten, maar tegelijkertijd de fysieke risico’s op de lange termijn verminderen.

Waarom financiële instellingen risico lopen door klimaatverandering

Als bedrijven te maken krijgen met de fysieke- of transitiegevolgen van klimaatverandering zou het kunnen dat ze hun lening bij financiële instellingen niet kunnen terugbetalen. Op die manier worden financiële instellingen ook blootgesteld aan klimaatrisico’s.

De rol van een centrale bank

‘Hoewel de primaire verantwoordelijkheid voor het bestrijden van klimaatverandering bij de overheid ligt, kunnen centrale banken een belangrijke rol spelen’, schrijft Luis de Guindos, vicepresident van ECB, in een blog. Zo ziet hij het als zijn taak om betere informatie te verstrekken over de risico's van klimaatverandering. Bijvoorbeeld met behulp van een klimaatstresstest.

Lees hier meer over de aanpak van de Nederlandse centrale bank DNB, die ook gevoelig blijkt voor klimaatrisico's 

Klimaatstresstest

In haar klimaatstresstest neemt de ECB de complete economie onder de loep. Daarmee wil het zowel autoriteiten als financiële instellingen helpen bij het beoordelen van de impact van klimaatrisico's op bedrijven en banken in de komende dertig jaar. De ECB onderzoekt hoe goed bedrijven en banken bestand zijn tegen bepaalde ontwikkelingen op het gebied van klimaatverandering en de bijbehorende wet- en regelgeving. Daarin weegt de instantie ook de relatie tussen de twee mee.

Uit de voorlopige resultaten blijkt dat, bij gebrek aan verder klimaatbeleid, de kosten voor bedrijven als gevolg van extreem weer en natuurrampen aanzienlijk toenemen. Hoe eerder we handelen, hoe beter. De kortetermijnkosten van aanpassing aan duurzamer beleid zijn aanzienlijk lager dan de potentieel veel hogere kosten als gevolg van natuurrampen op middellange tot lange termijn. Klimaatverandering vormt dus een belangrijke bron van risico's, met name voor banken met portefeuilles die geconcentreerd zijn in bepaalde economische sectoren en geografische gebieden.

‘Deze resultaten onderstrepen de cruciale en dringende noodzaak om over te schakelen naar een groenere economie, niet alleen om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van het Klimaatakkoord van Parijs worden gehaald, maar ook om de langdurige verstoring van onze economieën, bedrijven en bestaansmiddelen te beperken’, aldus de vicepresident.

Wil je weten hoe groen de financiële sector is? Je leest het hier.