Duurzaam investeren onzin? Deze investeerder vindt van niet

Het interview vindt plaats in een statig 19e-eeuws pand in Goirle. Als kind speelde Guus van Puijenbroek hier in de tuin van zijn opa en oma, nu leidt hij vanuit het oude familiehuis het investeringsbedrijf van de Van Puijenbroek’s. Hij nam het stokje over van zijn vader waarna hij de nadruk steeds meer op duurzaamheid legde. “Daarvoor deden we dat ook al, maar veel minder expliciet en zeker ook veel minder transparant dan vandaag.”

De (on)zin van duurzaam beleggen

Steeds meer investeerders zetten in op duurzaamheid, maar er is ook discussie over de vraag of dat écht verschil maakt. Zo deelde Tariq Fancy, oud-manager van vermogensbeheerder Blackrock, in april zijn visie op duurzaam beleggen in Het Financieele Dagblad. Hij stelde dat duurzaam beleggen geen enkel nut heeft.

“Ik denk dat hij ergens een punt heeft”, reageert Van Puijenbroek. “Als de ene belegger vanuit een duurzame visie aandelen verkoopt en een ander deze overneemt verandert er niks. Maar”, zegt hij: “Indirect heeft het natuurlijk wel effect; als die groep maar groot genoeg wordt.”

De impact van duurzaam beleggen is het grootst als bedrijven nieuwe aandelen uitgeven, want het geld wat ze daarmee extra ophalen, investeren ze rechtstreeks in duurzame initiatieven. “Uiteindelijk stuurt geld heel veel. Als wij het geld de goede kant op krijgen, dan kan dat echt een enorm vliegwiel zijn”, aldus Van Puijenbroek. Daarom blijft hij inzetten op duurzaamheid. En gaat hij daarin steeds een stap verder.

Stok achter de deur

Inmiddels is het tweede rapport verschenen over de duurzaamheid van de bedrijven, fondsen en projecten waarin VP Capital investeerde. De scores verbeterden en de doelstellingen voor 2023 zijn aangescherpt. Zo moet 45 procent van het vermogen naar impactinvesteringen gaan. Dat zijn investeringen die een positieve invloed hebben op de maatschappij of het milieu.

Duurzaamheid is menens voor Van Puijenbroek. Daarom wil hij zich verbinden aan internationale standaarden en doelen. “We committeren ons aan de internationale Science-Based Targets en ambiëren een B-Corp-certificering.” Het Science-based Targets Initiative (SBTi) is een internationaal initiatief dat erop is gericht om bedrijven een wetenschappelijk-onderbouwde bijdrage te laten leveren aan CO2-vermindering. Een B-Corp-certificering vormt vervolgens het bewijs dat een bedrijf niet alleen financieel succesvol is, maar ook sociale en duurzame doelen verwezenlijkt. Alleen de duurzaamste bedrijven voldoen aan die certificering. Van Puijenbroek wil ervoor zorgen dat VP Capital het eerste Nederlandse family office wordt met een B-Corp-certificering. “Als een extra stok achter de deur. Zodat de duurzaamheidsambitie nooit kan verzwakken, want als B-Corp moet je elk jaar weer met de billen bloot om te laten zien welke progressie je zowel op milieu als sociaal vlak maakt. ”

Een B-corp-certificering krijg je niet zomaar: 45 procent van de bedrijven die een dossier inlevert, ontvangt uiteindelijk een certificaat, weet Van Puijenbroek. Hij verwacht met VP Capital kans te maken om zich aan te sluiten bij die groep van voorlopers vanwege de stappen die het bedrijf de afgelopen jaren al zette en wacht de beoordeling met gezonde spanning af.

Duurzame vooruitgang versnellen

VP Capital wil positief bijdragen aan duurzaamheid door de negatieve impact van haar investeringen te verkleinen en de positieve impact op de maatschappij te vergroten. Dat doet de familie-investeerder door bedrijven waar het een meerderheid van de aandelen van bezit klimaatneutraal te maken, te investeren in innovatie(fondsen) en geld te schenken aan goede doelen. Het gaat om zo’n kleine 400 directe en indirecte investeringen in acht deelgebieden: agri-food, vastgoed, media, textiel, smart industry, energie(transitie), water en zorg.

VP Capital monitort de maatschappelijke- en milieu-uitdagingen en kansen in deze domeinen en onderzocht samen met Sinzer welke investeringen en donaties hier het beste bij aansluiten. In de investeringsportefeuille zitten steeds vaker bedrijven die werken aan de “challenges” in een van die acht investeringsdomeinen. Voorbeelden daarvan zijn Spin Dye, Protix, Fairphone, Northvolth, Pieter Pot en Mosa Meat.

Doordat VP Capital de uitdagingen en kansen in de verschillende domeinen in het vizier heeft wordt het makkelijker om ervoor te zorgen dat de verschillende manieren van investeren elkaar versterken. Zo zit de familie-investeerder als meerderheidsaandeelhouder in werkkledingbedrijf HAVEP, het bedrijf dat Hendrik van Puijenbroek in 1865 oprichtte. Als meerderheidsaandeelhouder kan VP Capital direct invloed uitoefenen op dat bedrijf. Daarnaast belegt de familie-investeerder bijvoorbeeld in een textiel innovatiefonds, waarmee het indirect invloed heeft op de ontwikkelingen in de textielsector. Tot slot kijkt het naar schenkingen voor goede doelen die zich inzetten voor mensenrechten in de kledingindustrie of die recycling van weefsels promoten.

Bij andere bedrijven waarin VP Capital meerderheidsaandeelhouder is, volgt het dezelfde aanpak. Zo screent technologiebedrijf Batenburg Techniek vooraf projecten op positieve impact. Tegelijkertijd onderzoekt VP Capital geschikte investeringen in slimme industrieoplossingen die circulariteit en de levenscyclus van producten bevorderen en kijkt het naar schenkingen aan initiatieven die technologisch onderwijs bevorderen. Op die manier kunnen schenkingen, directe en indirecte investeringen elkaar versterken.

Eigen meetmethode

Omdat VP Capital van alle investeringen wil weten welke progressie ze boekt, moest het bedrijf een eigen meetmethode ontwikkelen. Met een jaarlijks progress report maakt VP Capital met hulp van MJ Hudson een duurzaamheidsscan van die investeringen en donaties. Daarnaast maakt het ‘routekaarten’ die aangeven hoe scores kunnen verbeteren. Veel van deze doelen worden in variabele beloningen van de bestuurders meegenomen.

Daarnaast bracht de investeerder samen met CO2 Logic de CO2-uitstoot van de bedrijven, fondsen en projecten waarin het belangen heeft in kaart. Inmiddels is VP Capital officieel klimaatneutraal, doordat ze een deel van hun uitstoot compenseren met bosbouwprojecten. Daarnaast deelt de familie-investeerder dit jaar in het rapport hoeveel belastingen het betaalde en hoeveel arbeidsplaatsen het creëerde.

Om de eigen meetmethode te ontwikkelen riep VP Capital de hulp van diverse gespecialiseerde partners in. Hoe brachten zij de duurzaamheid van bedrijven en fondsen samen in kaart?

Het belang van een rapportcijfer

Transparantie werkt, merkte Van Puijenbroek toen hij de bedrijven en fondsen liet weten dat ze in een openbaar rapport zouden komen. “Eerlijk gezegd ging dat beter dan ik verwachtte, want waarom zou een fonds waar wij voor minder dan 1 procent inzitten naar ons luisteren? Maar op het moment dat wij zeiden dat wij een score gingen publiceren in een progress report werden sommigen ineens wakker. Competitie gaat dan een gezonde rol spelen; ze vinden het toch belangrijk om een hoge score te halen.”

Bij sommige van de acht thema’s is een duurzame koers makkelijker uit te voeren dan bij andere. Zo bezit de familie van oudsher een landbouw- en melkveebedrijf. “We kunnen het verkopen, maar dan verschuiven we het probleem naar de volgende eigenaar. We hebben geen idee wat die ermee gaat doen. Daarom hebben wij gezegd: laten we proberen om met de kennis die we al hebben, en de middelen die we ervoor willen vrijmaken, te zorgen dat wij binnen dat domein een voorloper worden.” Samen met onderzoeksbureau Metabolic kijkt de familie op welke manieren dat kan. Als over een aantal jaar blijkt dat het toch niet lukt om voldoende stappen te zetten, overweegt VP Capital het alsnog te verkopen om de zelf-gestelde doelen te halen.

Trots

Van Puijenbroek merkt dat de interesse voor duurzaam investeren ook onder andere investeerdersfamilies toeneemt. “Het gaat echt niet alleen meer om risico en rendement. Het is echt risico, rendement én impact.” Zo kreeg hij veel aanmeldingen voor een bijeenkomst over de visie en meetmethode die hij organiseert voor familie-investeerders. Zowel Belgische als Nederlandse families meldden zich. De verschillen tussen de twee nationaliteiten zijn klein, hoewel de Belgische families wel meer moeite hebben met transparantie dan de Nederlanders. De Van Puijenbroek’s vonden transparantie eerst ook een eng idee, maar inmiddels zijn zij om. “Die draai is echt wel gemaakt. En wat een mooi effect is waar we ook op hoopten, is dat het trots creëert over waar je mee bezig bent. Dat geldt met name voor de zesde generatie; de jongere generatie.”

Van Puijenbroek vindt dat familie-investeerders een belangrijke rol kunnen spelen bij het aanjagen van duurzaamheid. Bijvoorbeeld door meer te investeren in startups en innovatie en door de bestaande bedrijven verder te verduurzamen. “Anders gaat het nooit gebeuren”, stelt hij.

Investeren in startups en innovatie is vaak risicovoller, maar juist familiebedrijven kunnen deze taak op zich nemen als zij het slim aanpakken. Hij ziet een rol weggelegd voor familie-investeerders vanwege hetgeen hij “intergenerationeel denken” noemt. Terwijl zijn betovergrootvader vanuit een schilderij over zijn schouder meekijkt bij het interview, legt hij uit dat langetermijndenken bij families de norm is. Daarin ligt de sleutel voor succesvol duurzaam beleggen. “Vanuit dat perspectief kun je nu investeren in oplossingen die onze volgende generaties nodig hebben en daarmee in een betere toekomst.”

Dit artikel staat ook in het Change Inc. Magazine #3, met daarin een special over een toekomstbestendige voedselketen. Meer lezen? Bestel nu éénmalig gratis het Change Inc. magazine #3 hier!