Een bonnetje met je naam erop. Dat is het enige dat je als koper ontvangt als je ergens online een boom laat planten. Vervolgens heb je geen idee of de boom daadwerkelijk geplant wordt of uitgroeit als onderdeel van een CO2-slurpend bos. “De grootste uitdaging van onze tijd heeft misschien wel de slechtste customer journey”, zegt Gijs Schuringa, een van de oprichters van Sumthing.
Donatie die je kunt volgen
Zo ontstond het idee van een digitaal platform waarop je als individu of bedrijf kunt doneren aan verschillende natuurherstelprojecten. Vervolgens brengen deze projecten via het platform van Sumthing middels foto’s, video’s, satelliet- en dronebeelden hun voortgang letterlijk in beeld. Sumthing kiest samen met experts van het WNF en IUCN (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) voor projecten van betrouwbare organisaties, die werken aan toekomstbestendige natuurgebieden. Alle projecten worden getoetst op verschillende vlakken, zoals de verscheidenheid aan inheemse soorten, financiële gezondheid en betrokkenheid van de lokale bevolking. “Het idee is dat we de verbinding versterken tussen donateur en het natuurherstelproject”, zegt Schuringa. “We noemen het een donatie die je kunt volgen.”
Nooit meer werken
Om een groot digitaal platform te bouwen wisten Schuringa en zijn medeoprichters dat ze op zoek moesten naar investeerders. Dus gingen ze met een eerste werkende versie van het platform de boer op. “Al snel merkten we dat veel van de gesprekken met investeerders gingen over ‘de exit’ en hoe we van plan waren heel veel geld te verdienen”, zegt Schuringa. “Maar dat staat eigenlijk haaks op waarom we dit doen. We zijn natuurlijk geen vrijwilligers; we moeten ook verdienen. Maar ons primaire doel is om met ons platform zoveel mogelijk impact te maken en heel veel natuur te herstellen. Dan hoef ik niet de tent over twee jaar te verkopen en nooit meer te werken.”
Steward ownership
Na verschillende teleurstellende gesprekken kwam Schuringa uiteindelijk in contact met ondernemer en bestuurder Lisette Schuitemaker. Het concept van Sumthing sprak haar aan. Maar gezien de intentie van de oprichters deed ze de suggestie voor een onconventioneel bedrijfsmodel: moesten de oprichters niet eens uitzoeken of Sumthing steward owned kon worden?
Schuitemaker: “Als investeerder neem je risico. Maar als het eenmaal slaagt, dan word je in mijn ogen onevenredig gecompenseerd.” Toen Schuitemaker zo’n zeven jaar geleden op een congres hoorde over steward owned bedrijven, raakte ze geïnspireerd. “Gijs en de andere oprichters lieten mij natuurlijk een hockeystick zien. Maar toen ik vroeg naar hun doelstellingen, kwamen er andere dingen naar boven. Die gingen niet over geld. Toen heb ik ze verteld over steward ownership.”
Natuur herstellen
Een bedrijfsmodel dat steward owned is, kent twee basisprincipes. Het stemrecht ligt bij de mensen die betrokken zijn bij het bedrijf. Dit zeggenschap kan niet verkocht worden, zoals bij aandelen wel het geval is. In de tweede plaats dient de winst de missie. Winst wordt geherinvesteerd in het bedrijf of gedoneerd in lijn met de missie. Oprichters en investeerders zijn gebonden aan afspraken over wat ze maximaal kunnen verdienen.
Sumthing heeft een eigen stichting waarvan het bestuur bestaat uit stewards. De stewards zijn op dit moment de oprichters, een afgevaardigde van de investeerders en een volledig onafhankelijke steward. Maar in de toekomst wil het bedrijf ook natuurorganisaties en andere partijen waarmee het samenwerkt als stewards aan zich binden.
Geen miljoenenexit
En dan is er ook nog een Golden Share Foundation, beheerd door We Are Stewards, een soort overkoepelende organisatie voor steward owned bedrijven. Deze stichting heeft ook stemrecht en wordt betrokken bij grote beslissingen als dividenduitkering, het aantrekken van nieuwe kapitaal of het wijziging van de missie. Schuringa: “In principe zegt deze stichting overal ‘nee’ op, tenzij is bewezen dat een bepaalde keuze beter is voor de missie. Druist een besluit tegen de missie in, dan kan de stichting dat dus tegenhouden. Als een multinational morgen met een paar miljoen op de stoep staat om ons platform over te kopen, dan kan de Golden Share Foundation dat besluit stoppen als de verkoop in hun ogen de missie niet dient.”
Hoewel het bedrijfsmodel steward owned al langer bestaat, was het een flinke puzzel om alles statutair goed vast te leggen. “Je moet een notaris en jurist hebben met kennis van zaken”, zegt Schuringa. “Toen we hier zo’n anderhalf jaar geleden mee startten waren alle stappen nog niet helder. Inmiddels heeft een aantal notarissen en juristen een soort blueprint gemaakt, zodat het proces toegankelijker is geworden voor nieuwe bedrijven.” Ook werd onlangs in de Tweede Kamer een motie aangenomen waarmee de regering wordt verzocht een nieuwe rechtsvorm uit te werken in lijn met steward ownership: de rentmeestervennootschap.
Sociale onderneming
Is het dan al een keer voorgekomen dat een plan van de oprichters werd tegengehouden door de stewards? Schuitemaker glimlacht. Schuringa: “Dat is één keer gebeurd, ja.” Schuitemaker: “Dat was wel een leuk moment.” Schuringa: “Dit zat zo. Betalingen voor projecten die wij ondersteunen gaan via onze BV. Maar belastingtechnisch kan het voor bedrijven die aan projecten willen doneren aantrekkelijk zijn om betalingen te laten lopen via onze stichting. De vraag was dus, willen we de geldstromen zo aanpassen, dat we bedrijven tegemoet komen en meer klanten kunnen binnenhalen? Wij hadden daar zelf al onze twijfels over, maar wilden het wel toetsen aan onze stewards. Hun standpunt was helder: zo’n aanpassing staat haaks op onze missie. We moeten ons als bedrijf niet ineens als een goed doel gedragen. We zijn een sociale onderneming. Misschien zijn dat wel de goede doelen van de toekomst.”
Hoe gaat het met mijn bos?
Los van de grote beslissingen laat Schuitemaker het team van Sumthing vooral ‘zijn ding’ doen. “Vandaag heb ik dus echt een Sumthing-dagje, maar eigenlijk is dat uitzonderlijk”, zegt ze. “Natuurlijk helpen we elkaar, bijvoorbeeld door het leggen van de juiste contacten. En als het over steward owned gaat, dan vertellen we er samen graag over.”
Komend jaar hoopt Schuringa de volgende investeringsronde op te halen, het team uit te breiden en nieuwe bedrijven als donateurs aan zich te binden. “Ons doel is om nature's comeback story te realiseren, waarin we jaarlijks meer natuur herstellen dan er verloren gaat.”
Schuitemaker hoopt vooral dat het straks normaal wordt om de voortgang van het natuurgebied te checken waarin je geïnvesteerd hebt. Net zoals je je aandelenmandje checkt. “Dat je de app er even bij pakt en checkt: hoe is het met mijn koraalrif? Of hoe groeit mijn mangrovebos? Zo raak je meer verbonden met dat wat van ons allemaal is.”
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in