Aan het woord is Piet Klop, senior advisor responsible investment bij PGGM. Hij ziet beleggen op basis van de SDG's als een manier om verstandig vooruit te denken, maar ook om het vertrouwen in het financiële systeem terug te winnen. Dat vertrouwen heeft door de kredietcrisis een aardige deuk opgelopen. “Stakeholders willen graag zien dat wij kunnen aangeven waar een belegging nu precies toe dient, in ‘reële termen’: begrijpelijke, tastbare resultaten. Wie of wat wordt er beter van onze beleggingen?” 
Klop noemt het een ‘bijna filosofisch’ vraagstuk. “Zo is beleggen natuurlijk ooit begonnen. Voorheen wisten we precies waarin we belegden en waar dat aan bijdroeg. Bijvoorbeeld werkgelegenheid, of de ontwikkeling van bepaalde producten of diensten. Met de evolutie van de financiële sector naar indexbeleggingen en allerlei ingewikkelde producten is dat deels uit beeld verdwenen. Dat proberen we stukje bij beetje weer terug te pakken.”
Die beweging is sector-breed zichtbaar. Deze zomer publiceerde de Europese Commissie een taxonomie met economische activiteiten die bijdragen aan de klimaatdoelstellingen van Parijs. PGGM is een van de partijen die met deze taxonomie gaat werken.
Belegbare oplossingen
PGGM identificeerde in 2015 al vier thema’s om positieve impact te maken via beleggingen: klimaat, water, voedsel en gezondheid. Toen de SDG's later dat jaar geïntroduceerd werden, vertaalde het pensioenfonds die thema’s naar vijf SDG's. “Het helpt dat iedereen min of meer hetzelfde denkt over wat de wereld nodig heeft om in 2030 duurzamer te zijn. Maar door alleen een SDG-label te plakken op beleggingen verander je natuurlijk nog niets”, zegt Klop.
Binnen het programma Beleggen in Oplossingen investeert PGGM momenteel ruim € 15 mrd in oplossingen die bijdragen aan geen honger (SDG 2), goede gezondheid en welzijn (SDG 3), schoon water en sanitair (SDG 6), betaalbare en duurzame energie (SDG 7) en verantwoorde consumptie en productie (SDG 12). Voor elk van deze oplossingen wordt gemeten wat de positieve impact is.
'Wij hebben zelf de lat hoger gelegd'
Daarnaast heeft de pensioenbeheerder de gehele portefeuille van € 200 mrd langs de SDG-meetlat gelegd. Op dit moment is 15 procent van alle beleggingen van PGGM in lijn met de SDG's. Waarom geen 100 procent? “De SDG's zijn breed genoeg, je zou denken dat je alle beleggingen eronder kan scharen. Maar wij hebben zelf de lat hoger gelegd.” Samen met financiële dienstverlener APG stelde PGGM een taxonomie op met specifieke belegbare oplossingen per SDG. Vervolgens heeft een extern bureau bepaald welke beleggingen van PGGM daaronder vallen.
Grote en kleine beleggingen
Voorbeelden zijn groene obligaties van bedrijven en overheden die dit geld bijvoorbeeld investeren in duurzaam waterbeheer en zo bijdragen aan schoon water voor iedereen (SDG 6). Een andere belegbare oplossing is een windmolenpark om betaalbare en duurzame energie te stimuleren (SDG 7). “We zijn ook in de running om Eneco over te nemen. Als dat lukt, willen we hen nóg groter maken op het gebied van schone energie.”
Met private equity zet PGGM bovendien in op kleinere beleggingen in duurzame fondsen. “Veel duurzame oplossingen beginnen nu eenmaal kleinschalig. Voor een pensioenfonds is dat lastig beleggen, want het is duur en inefficiënt. Via een aparte strategie binnen private equity kunnen we toch die investeringen doen, zodat een klein idee echt ontwikkeld kan worden.”
Luister de podcast: Piet Klop over beleggingen: "Hoe saaier hoe beter"
Klop ziet de focus op deze vijf doelen niet als cherry picking. “Als wij beleggen in bedrijven die veel vrouwen in het bestuur hebben, dan is dat in lijn met SDG 5. Maar dat is een gedragskwestie, terwijl onze taxonomie zich richt op producten en diensten ten behoeve van de SDG's. Daarom vallen veel beleggingen buiten de taxonomie. Maar het is wel ons doel om bij te dragen aan alle SDG's, daar zetten we de komende vijf jaar op in”, legt Klop uit.
Schaduwkant
De taxonomie richt zich uitsluitend op de positieve impact van beleggingen. Tegelijkertijd realiseert Klop zich dat de portefeuille ook een hoop negatieve impact bevat. “Elke belegging heeft een schaduwkant. De positieve impact op de ene SDG en de negatieve impact op de andere SDG zijn niet eenvoudig op te tellen.”
PGGM kiest er nu voor de positieve impact van een belegging te meten in absolute waarden en de negatieve impact te beschrijven. In de toekomst wil PGGM de negatieve impact echter ook meten. Sommige fondsen combineren die twee door aan zowel positieve als negatieve impact een score toe te kennen en die op te tellen. “Zo’n totaalscore geeft echter weinig inzicht, terwijl onze deelnemers willen begrijpen waar, hoe en hoeveel onze beleggingen bijdragen aan de SDG's. Voor het berekenen van een ‘netto’ bijdrage aan de SDG's hebben we nog geen formule gevonden, als die al bestaat.”
Uitsluiten is de laatste stap
Er zijn twee producten waarin PGGM per se niet belegt: controversiële wapens en tabak. Ook wordt er steeds minder belegd in CO2-inefficiënte bedrijven met als doel dat het CO2-gehalte van de aandelenportefeuille in 2020 gehalveerd is. “Maar met uitsluiten bereik je geen impact”, stelt Klop.
De impact zit volgens Klop namelijk in het beïnvloeden van bedrijven om te verduurzamen. Dat wil PGGM bereiken door in gesprek te gaan met bedrijven en door te stemmen tijdens aandeelhoudersvergaderingen. “Als dat allemaal niet werkt, dan kunnen we bedrijven uitsluiten. Maar uitsluiten is opgeven. Je helpt daarmee namelijk alleen jezelf, het probleem blijft bestaan. Wij zijn niet blind voor de negatieve impact, maar proberen die op een andere manier aan te kaarten.”
Verbeteringen hard maken
Om bedrijven in beweging te krijgen, is het essentieel om inzicht te hebben in hun impact. “Alles draait om data”, stelt Klop. Bedrijven staan niet te trappelen om die data te vergaren en te delen en dat maakt het ingewikkeld. “Duurzaamheidsrapporten zijn te vaak onvoldoende gekwantificeerd. En de meeste bedrijven hebben geen zin om mee te doen aan wéér een rapportage-onderzoek. Of ze maken zich druk om concurrentiegevoelige informatie of juridische gevolgen. Maar impact-beleggen betekent pas iets als je verbeteringen hard kunt maken.”
'Met uitsluiten bereik je geen impact'
In samenwerking met verschillende universiteiten en vermogensbeheerder UBS ontwikkelde PGGM een model om de tastbare verschillen die bedrijven maken te kwantificeren. “Niet om bedrijven op af te rekenen, maar om in gesprek te kunnen gaan over hun duurzame impact.”
PGGM probeert bedrijven zover te krijgen hun impact te meten door te laten zien dat er voor hen wat te winnen valt. “Bedrijven als DSM, Philips en Unilever kwantificeren hun positieve impact aan de hand van de SDG's. Zij kunnen daardoor rekenen op betrouwbare aandeelhouders.”
Lees ook: Hoe DSM ondervoeding tegengaat én economische groei stimuleert
Finance first versus impact first
De verantwoordelijkheid van pensioenfondsen brengt bepaalde uitdagingen mee voor beleggen met impact. De eerste taak van een pensioenfonds is namelijk het uitkeren van pensioenen aan spaarders. Een wezenlijk verschil met banken die op aarde zijn om impact te maken. “Mensen zijn via hun werkgever verplicht om bij ons te sparen. Zij moeten het pensioen krijgen waar ze op rekenen”, stelt Klop. “Finance first blijft daarom leidend. Daarbij willen we natuurlijk zoveel mogelijk positieve impact maken.”
'Beleggen in SDG's wordt de komende vijf jaar gemeengoed'
Het willen meten en willen vergroten van impact met behoud van rendement is volgens Klop een enorme ontwikkeling in de financiële wereld. “Natuurlijk valt er nog van alles te perfectioneren, maar vijf jaar is een korte periode en het pensioenfonds is een log beest. Die draai is van groot belang.”
Klop is dan ook hoopvol over de toekomst. “Vijf jaar geleden vroeg niemand zich af wat de positieve impact van beleggingen was. Nu eisen steeds meer partijen dat we laten zien waar die beleggingen goed voor zijn, van toezichthouders tot ngo’s en de politiek. Ik denk dat beleggen in SDG-oplossingen de komende vijf tot tien jaar gemeengoed wordt.”
Deze week staat in het teken van de SDG's. Houd de nieuwsbrief en de website in de gaten voor relevante cases en achtergrondartikelen.
Lees meer over de SDG's:
- Het nieuwe inkopen: Overijssel neemt als eerste organisatie in Nederland SDG's op in aanbesteding
- Welke kansen bieden de SDG's aan het bedrijfsleven?
- Wat ASN Bank mist in de duurzame ontwikkelingsdoelen
Afbeelding: Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in