Kansen van circulaire economie benutten
De kansen die de circulaire economie biedt, integreren in de kern van het bedrijf; dat is het doel waarmee circa tien ondernemers per keer deelnemen aan de tweedaagse Business Innovation Workshop. De verschillen tussen de deelnemers zijn soms groot. Er zijn bedrijven die nog amper over circulariteit hebben nagedacht tot bedrijven die al een circulair bedrijfsmodel hanteren.
Initiator is ABN AMRO en host is Circl. Dat circulaire paviljoen op de Zuidas is als platform opgericht om de circulaire economie op gang te helpen. De workshop is ontworpen door Circle Economy. Julia van Boven, adviseur bij de Sustainable Finance Desk van ABN AMRO, gaat tijdens die workshop samen met de deelnemers op zoek naar manieren om circulariteit te integreren.
De ondernemers analyseren welke plek zij in de keten innemen en hoe zij het meeste impact kunnen maken op ecologisch, economisch en sociaal vlak. Vervolgens stellen zij een actieplan op waarin niet alleen de stappen van vandaag, maar ook die van volgende week of volgend jaar een plek krijgen. Én wie kunnen helpen bij het nemen van die stappen, want Van Boven benadrukt dat een bedrijf alleen niet ver komt. Samenwerking is essentieel. “Geen enkel bedrijf dat mee doet zal zeggen: dit kan ik in mijn eentje fixen.”
Lees ook: De circulaire economie: ABN AMRO geeft een tussenstand
Positieve energie
Tijdens de workshop zijn er een aantal uitdagingen die Van Boven vaker tegenkomt. Zo komen vaak ketensamenwerking, een gebrek aan een gemeenschappelijke methodiek of taal, een zoektocht naar de juiste materialen of de meest hoogwaardige manier van hergebruik en prijsbepaling bij de overgang naar een product-as-a-service verdienmodel ter sprake. Dat laatste betekent dat een bedrijven niet verkoopt, maar als dienst aanbiedt.
Volgens Van Boven is er geen standaardoplossing. Het leuke aan de workshop vindt zij dat ondernemers juist op zoek gaan naar een specifieke oplossing. “De oplossing die voor jouw situatie, op jouw plek, op jouw bedrijf, met jouw medewerkers, met jouw kwaliteiten, werkt. En daarom ontstaat er eigenlijk altijd een enorm goeie, positieve energie, waarin mensen elkaar ook echt willen helpen. Ook al zitten ze in dezelfde sector.”
Circulariteit in drie stappen
Ondanks de noodzaak voor maatwerk zijn er wel een aantal focuspunten te benoemen die voor alle bedrijven die met circulariteit aan de slag willen nuttig zijn. Zo kan een bedrijf beginnen met het meten van impact. Een bedrijf kan de uitstoot van broeikasgassen, water- energie- of materialengebruik uitzoeken en hiernaar gaan handelen.
Circulariteit: 'Je kan daar eeuwig mee doorgaan'
Een andere mogelijkheid is nadenken over het design van het product. Daarbij kan een bedrijf bijvoorbeeld kijken naar modulair design, zodat losse onderdelen gemakkelijk te vervangen zijn; op zoek gaan naar andere materialen, zoals biologisch afbreekbare alternatieven; of gebruikmaken van afval als input. Ook is er een rol weggelegd voor samenwerking met ketenpartners, zodat een bedrijf samen met klanten en leveranciers tot oplossingen kan komen.
Een paar bedrijven die hiermee aan de slag gingen zijn bouwbedrijf Jan Snel, brillenmerk Ace & Tate en start-up in de transport- en logistieksector Retourplaza.nl. Zij voegden de daad bij het woord en bevinden zich elk in een andere fase van het circulariteitsproces. Een proces waarvan het einde niet in zicht is. “Je kan daar eeuwig mee doorgaan”, aldus Van Boven. Geen enkel bedrijf zegt dan ook dat het al af is.
Bouwbedrijf Jan Snel: impact in kaart brengen
Jan Snel is een modulair bouwbedrijf. Zij bouwen units in de fabriek die vervolgens op de projectlocatie worden afgemonteerd. Sommige huisvesting staat er permanent, andere slechts een aantal weken. “Die komen weer terug en die worden door ons weer opnieuw in de markt gezet, dus daar zit al een stuk circulariteit in”, zegt Wendy van Duijnhoven. Van Duijnhoven is bij het bouwbedrijf verantwoordelijk voor marketing en communicatie.
'We willen inzichtelijk en kwantificeerbaar maken wat we doen'
Eén van de onderdelen van de workshop is het bekijken van het productieproces: “En wij zagen heel duidelijk dat er veel stappen gezet konden worden.” Het bedrijf wil circulariteit onder andere gaan toepassen aan de voorkant van het proces. “Dat we al bij de designfase gaan nadenken over de vraag welke aanpassingen nodig zijn om het product weer opnieuw te gebruiken en daarmee de waarde van het product te verlengen.”
Na de workshop stelde het bedrijf een projectleider circulariteit aan. Daarnaast werkt het bedrijf samen met Ecochain aan een levenscyclusanalyse. “We willen inzichtelijk en kwantificeerbaar maken wat we doen en we willen ook weten waar we staan.” De afgelopen maanden maakte het bedrijf de eerste afspraken met leveranciers: restmateriaal uit de fabriek wordt teruggestuurd naar de leverancier die het hergebruikt. “Dat vind ik hele mooie, snelle stappen die we kunnen zetten waardoor we echt afval reduceren.”
Brillenmerk Ace & Tate: verpakkingen verminderen en design verbeteren
Circulariteit kwam onder de aandacht van Sustainability Manager Marlot Kiveron en CEO Mark de Lange van Ace & Tate, door de snelle groei van het bedrijf. Door de groeiende volumes viel de hoeveelheid afval en de impact meer op dan voorheen. Voor één bril is vier keer het volume in acetaat nodig. Ace & Tate deed een levenscyclusanalyse om de grootste impact categorieën inzichtelijk te krijgen. Hieruit bleek dat de impact van de verpakkingen groter was dan de relatieve impact van de bril. “Als je erover nadenkt is dat eigenlijk ook logisch, want als je kijkt naar het volume van een bril versus het volume van packaging is het laatste qua volume veel groter”, aldus Kiveron.
'We zijn er nog niet, maar we zijn er wel heel hard mee bezig'
Daarom zet Ace & Tate nu in op die twee thema’s: productdesign en verpakkingen. Bij verpakkingen ligt de focus op het verminderen van overbodige items zoals de papieren tas en de sleeve om de brillenkoker. Daarnaast zet het bedrijf in op verduurzaming van het materiaal dat noodzakelijk is. Zo is het bedrijf steeds meer duurzame materialen aan het gebruiken. “Gerecyclede PET-flessen voor het doekje, gerecycled papier met inkt op waterbasis en organisch katoen voor de draagtassen.” Het bedrijf wil in de toekomst meer gerecyclede materialen gebruiken. “Ook willen we gebruik maken van één materiaal per verpakking zodat we deze aan het eind weer kunnen inzamelen en recyclen.”
Binnen het bedrijf wordt er per team gekeken hoe er bijgedragen kan worden aan het ultieme doel: een circulaire bril ontwikkelen waarvan de materialen hun waarde behouden. Kiveron benadrukt dat Ace & Tate er nog lang niet is. De boodschap die zij uit wil dragen: “We zijn er nog niet, maar we zijn er wel heel hard mee bezig.” Het doel is om de drijvende kracht te worden voor een duurzamere brillenindustrie. De lessen die zij daarbij opdoet wil zij graag delen in de sector om vooruitgang te versnellen. Voor bedrijven met circulaire plannen heeft Kiveron de tip om zoveel mogelijk koffie te drinken met bedrijven die al duurzamer zijn en daarbij gerichte vragen te stellen: “omdat je dan heel pragmatisch advies krijgt.”
Retourplaza.nl, Jan Minnee: voorbij de waan van de dag
Jan Minnee, directeur en medeoprichter van Retourplaza.nl, heeft al een circulair bedrijfsmodel. Zijn bedrijf helpt webwinkels om hun teruggestuurde producten zo goed mogelijk opnieuw te verkopen als ze niet meer als nieuw verkoopbaar zijn. Toch had deelname voor hem ook meerwaarde. “Het dwingt je om na te denken over nieuwe dingen of over innovaties waar je normaal gesproken in je day to day job niet dagelijks bij stil staat.”
'Het dwingt je om na te denken over nieuwe dingen of over innovaties waar je niet dagelijks bij stil staat'
Tijdens de workshop dacht hij na over manieren waarop hij retourdata en retourinformatie beter kan inzetten. Zo kan het nuttig zijn voor een fabrikant om te weten waarom een klant zijn product terugstuurt, omdat hij met die informatie zijn product beter kan maken. Dit plan krijgt nu “heel langzaam” vorm, vertelt Minnee. “Dat idee is zo groot, daar zijn wij nu simpelweg nog te klein voor. Het heeft meer tijd nodig om daar concreet handen en voeten aan te geven in een project, een applicatie, een software en bijpassend bedrijfsmodel.”
Voor bedrijven met circulaire ambities heeft hij de tip om bijvoorbeeld een workshop als deze als springplank te gebruiken en een bepaald onderdeel of een component vervolgens in een relatief klein project binnen het bedrijf vorm te geven. “Maak het praktisch en zichtbaar nadat je zo’n idee hebt gekregen of zo'n workshop hebt gedaan, want anders blijft het maar een papier of een powerpoint en komt het niet veel verder.”
Meerwaarde voor ABN AMRO
Ook voor ABN AMRO is de workshop nuttig. “Wij leren er ook van”, zegt Van Boven. Steeds vaker krijgt de bank financieringsaanvragen van bedrijven met circulaire verdienmodellen. De bank wil deze graag financieren en bedrijven helpen in de transitie van een lineaire naar een circulaire economie. Kennis over deze modellen is daarom essentieel. Daarnaast benadrukt Van Boven dat de bank ook een andere rol heeft: als partner in de transitie.
'Wij leren er ook van'
Dat komt ook letterlijk terug in de vormgeving van de workshop, want een klant van ABN AMRO volgt deze als duo met zijn relatiemanager. Van Boven stelt dat de relatiemanager door deelname aan de workshop wordt opgeleid op het gebied van circulariteit en zo een betere gesprekspartner en strategische sparringpartner wordt in een gesprek over de transitie naar een circulaire economie. “Op die manier slaan we twee vliegen in een klap: de klant helpen, maar ook onze eigen collega's opleiden.”
Inmiddels hebben 77 bedrijven deelgenomen aan de workshop. ABN AMRO streeft naar 150 deelnemers eind dit jaar. Dit doel sluit aan bij de grotere ambities van de bank. Zo wil ABN AMRO voor eind 2020 een miljard aan circulaire bedrijfsmiddelen financieren en 100 circulaire projecten financieren. Dit moet een miljoen ton CO2-reductie opleveren.
Lees meer over de circulaire economie:
- Circulaire economie: 5 inspirerende businesscases
- Circulair inkopen in de praktijk
- Circulair bouwen: ‘Circl toont wat er allemaal wél kan’
Hoofdafbeelding: ABN AMRO | Overige afbeeldingen: ABN AMRO,Cojan van Toor voor Jan Snel, Tim Buiting voor Circl en Adobe Stock
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
