Dat blijkt uit de jaarcijfers van Energieopwek.nl, een samenwerking van het Nationaal Klimaat Platform met EnTranCe/Hanzehogeschool Groningen, Tennet en Gasunie.
Meer wind- en zonne-energie
Hoewel de opwek van groene stroom in de laatste maanden stagneerde vanwege het gebrek aan zon en wind, is de groei over heel 2024 enorm: 11 procent. Vooral de elektriciteitsproductie uit windmolens (+14 procent) en zonnepanelen (+15 procent) droegen daar aan bij. De capaciteit groeide doordat er wind- en zonneparken op zee bijkwamen en het aantal zonnepanelen op land opnieuw toenam. In 2024 leverden zonnepanelen 20,5 procent van alle benodigde stroom, windmolens op land 14,9 procent, windmolens op zee 12,6 procent en biomassa 6,1 procent. Het gebruik van biomassa groeide het afgelopen jaar met 9 procent. Dat kwam niet alleen door het bijstoken in kolencentrales, maar ook door het toenemende gebruik van biobrandstoffen.
Dunkelflaute
In de eerste zes maanden van 2023 werd ook al de helft van alle stroom duurzaam opgewekt. Dat was toen een mijlpaal. Over het hele jaar genomen kwam het aandeel groene stroom toen uit op 49,9 procent. Dat was beduidend meer dan de 41 procent in recordjaar 2022.
In de eerste maanden van 2024 bleef het aandeel ook boven de 50 procent. Met name april was een topmaand. Toen was 68 procent van alle opgewekte elektriciteit groen. In oktober en november stagneerde de groei, toen de zon nauwelijks scheen en het vaak windstil was. In november was slechts 38 procent van alle opgewekte stroom groen. ‘Dunkelflaute’, noemen de Duitsers zo’n periode. In die twee maanden moesten de kolencentrales volop draaien. In december zorgden windturbines weer voor een groei van hernieuwbare energie.
Mijlpaal
Over heel 2024 genomen kwam 54 procent van alle opgewekte elektriciteit in Nederland uit hernieuwbare bronnen. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat de groene stroomproductie op jaarbasis boven de 50 procent uitkomt. Het aandeel had zelfs 56,5 procent kunnen zijn en de groei 13 in plaats van 11 procent, als windturbines en zonnepanelen niet zo vaak uitgeschakeld hadden hoeven worden en de opgewekte stroom tijdelijk opgeslagen zou kunnen worden. Bijvoorbeeld in batterijen of groene waterstof.
Steeds meer overschotten
Dat probleem doet zich steeds vaker voor op dagen dat de zon schijnt en het hard waait. Dan wordt er meer elektriciteit geproduceerd dan er verbruikt of geëxporteerd wordt en wordt de stroomprijs nul of zelfs negatief. Dan valt er voor producenten niets te verdienen en worden turbines en panelen deels of helemaal afgeschakeld (curtailment). Ook als het elektriciteitsnet vol zit door congestie, kunnen ze hun stroom niet kwijt en zetten ze de boel stil. Energieopwek.nl heeft berekend dat het afgelopen jaar voor 3 terrawattuur aan elektriciteit verloren is gegaan door dit afschakelen. Dat is drie keer zoveel als in 2023. Ter vergelijking: Nederland verbruikt zo’n 300 gigawattuur per dag aan stroom, dus hier had het hele land tien dagen op kunnen draaien.
250 miljoen kubieke meter aardgas
Maar met dat overschot aan stroom hadden we ook goedkoop groene waterstof kunnen maken. EnTranCe doet dat in een virtuele elektrolyser. Die had dit jaar ruim 1.500 uur kunnen draaien, bijna 17 procent van het jaar. De elektrolyser had in die tijd 60 miljoen kilo waterstof kunnen maken. Daarmee had Nederland bijna 250 miljoen kubieke meter aardgas kunnen vervangen.
Energieopwek.nl benadrukt steeds dat slechts 20 procent van alle gebruikte energie in Nederland uit elektriciteit bestaat. Warmte (55 procent) en brandstoffen voor transport (25 procent) slokken het grootste deel op.
Lees ook:
schrijf je in voor de nieuwsbrief
Wil jij iedere ochtend rond 7 uur het laatste nieuws over duurzaamheid ontvangen? Dat kan!
Schrijf je nu in
